دو متهم برای کندی اینترنت | فیلترینگ یا فیلترشکن‌ها: کدام یک مقصر هستند؟
نقطه دیدهای به ظاهر مشابه اما متفاوت وزیر ارتباطات و مدیرعامل همراه اول
هفت صبح| در این یکی دو روز گذشته افرادی به موضوع اینترنت و اهمیت دسترسی بهتر به آن اشاره کرده‌اند که خیلی‌ها انتظارش را نداشته‌اند، همزمان حمله‌های همه جانبه‌ای هم به فیلترینگ شده است. مثلا تا پیش از این عادت داشتیم که عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات دولت سیزدهم که آخرین روزهای کاری‌اش در این سمت را پشت سر می‌گذارد نه تنها زیر بار سرعت پایین اینترنت در ایران نرود بلکه آن را بهتر از بسیاری کشورهای دیگر اعلام کند.
اما او در دیداری که با مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری منتخب داشته تا اوضاع را برای او توضیح بدهد حرف‌های نسبتا متفاوتی زده و از فیلترینگ شکایت کرده البته نه اینکه فکر کنید از فیلترینگ داخلی بلکه از مسدود سازی دسترسی ایرانی‌ها به بعضی سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها شکایت کرده اما نکته مهم‌تر حرف‌های زارع‌پور این بود که او بالاخره به نقش فیلترینگ در سرعت و عملکرد اینترنت در ایران اشاره کرده.
او عمده دلیل نارضایتی کاربران ایرانی از سرعت اینترنت را، محدودیت‌های خارجی وضع شده و تحریم‌های ظالمانه غرب علیه کاربران ایرانی اعلام کرده و گفته: «به دلیل همین تحریم‌ها که سایت‌های کاربردی را از دسترس مردم خارج کرده، ایرانی‌ها ناگزیر به استفاده از فیلترشکن هستند، موضوعی که علت کندی سرعت اینترنت در ایران است و منجر به کاهش امنیت گوشی و رایانه کاربران هم می‌شود.»
همراه اول چه گفت؟
کمی بعد از حرف‌های زارع‌پور، مهدی اخوان بهابادی، مدیرعامل همراه اول هم به فیلترینگ و تاثیر آن روی سرعت اینترنت در ایران اشاره کرد. مدیر ۴۶ ساله همراه اول که از سال ۹۸ این سمت را دارد و حتی مدتی زمزمه‌هایی درباره احتمال انتخابش به عنوان وزیر ارتباطات شنیده می‌شد، در مجمع عمومی شرکت ارتباطات سیار، ارتباط بین فیلترینگ و کیفیت اینترنت را تایید کرد و همزمان با اعتراف به اینکه دو سوم مشترکان همراه اول از فیلترشکن استفاده می‌کنند، گفت: «فیلترینگ روی سیستم اپراتورها چند تأثیر منفی می‌گذارد. اثر منفی اول آن روی کیفیت اینترنت کشور است، که بخشی از گلایه به‌حق مشترکین در خصوص کیفیت اینترنت نتیجه پیاده‌سازی سامانه‌های فیلترینگ است. این سامانه‌ها در شبکه ارتباطی کشور فعالیت می‌کنند و بعضاً با دقیق عمل نکردن و حجم پردازشی که برای فیلتر کردن انجام می‌دهند باعث کاهش کیفیت اینترنت کل اپراتورهای کشور می‌شوند.
مشکل دیگری که فیلترینگ ایجاد می‌کند، مشکل امنیتی است، فیلترشکن گوشی مردم را آلوده می‌کند. در کنار این مسئله فیلترشکن‌ها گوشی مشترک را به بدافزار آلوده می‌کنند و هر کدام این گوشی‌ها، به‌عنوان یک حمله‌کننده سایبری به شبکه ارتباطی کشور عمل می‌کند. به این ترتیب، از نظر فنی هزینه بسیار بالایی به اپراتورها تحمیل می‌شود تا بتوانند امنیت شبکه را مجدداً برقرار کنند.
موضوع دیگر این است که وقتی فیلترشکن کار می‌کند، منابعی را از شبکه اپراتور اشغال می‌کند، چون نحوه اتصال از طریق فیلترشکن با نحوه اتصال عادی متفاوت است. در واقع با فعالیت فیلترشکن‌ها، اپراتورها بخشی از منابع سخت‌افزاری و لایسنس‌های نرم‌افزاری خود را صرف اتصال و استفاده مردم از فیلترشکن می‌کنند.»
او بعد از همه این حرف‌ها اینطور نتیجه می‌گیرد که «چندین برابر بیشتر از درآمد دیتایی که وارد اپراتورها می‌شود، بابت هزینه فیلترشکن پرداخت و هزینه می‌شود. بنابراین به عقیده ما غائله و ماجرای فیلترینگ بازی دوسر باخت است. به غلط گفته می‌شود که درآمد اپراتورها با فیلترینگ بالا می‌رود؛ اصلاً این طور نیست و فیلترینگ برای اپراتور جز هزینه هیچ فایده‌ای ندارد و ما به‌شدت مخالفش هستیم.»
قبلا هم چندین بار پیش آمده بود که اپراتورها فیلترینگ و اقداماتی که برای اعمال آن می‌شود عامل پایین بودن کیفیت اینترنت بدانند حتی در دولت روحانی یک بار بعد از چند هفته اختلال جدی در اینترنت محمد جواد آذری جهرمی اعلام کرد که اپراتورها ۲۴ ساعت وقت می‌دهند که اختلال را برطرف کنند و اپراتورها هم در مقابل می‌گفتند آنچه موجب اخلال سنگین در اینترنت شده اعمال فیلترینگ گسترده و تلاش برای از کار انداختن پروتکل‌های فیلترشکن‌ها است. همزمان کارشناس‌های زیادی هم می‌گفتند که به دلیل فیلترینگ گسترده پهنای باند کاهش پیدا کرده و دولت‌های مختلف سعی می‌کنند که مشکلات را به گردن ارائه دهنده‌های اینترنت بیاندازند.
فیلترینگ و اختلالات به‌عنوان دو مسئله اصلی اینترنت در ایران در دومین گزارش انجمن تجارت الکترونیک درباره وضعیت اینترنت هم تایید شدند و این گزارش بعد از انتشار سر و صدای زیادی کرد. طبق این گزارش، نسبت به ۵۰کشور منتخب دنیا (از نظر وضعیت مشابه در تولید ناخالص داخلی) رتبه ایران در شاخص اختلال ۴۷، در شاخص محدودیت ۴۹ و در شاخص سرعت اینترنت ۵۰ یعنی آخرین کشور است.
