پرتره نامزدها-۲ | مسعود پزشکیان؛ بچه مهاباد، فرزند آذربایجان
مسعود پزشکیان؛ از وزارت خاتمی تا نامزدی اصلاح‌طلبان برای ریاست جمهوری
هفت صبح| دو روز پیش قسمت اول پاورقی انتخاباتی در مورد بیوگرافی کاندیداها را با سعید جلیلی آغاز کردیم چرا که معتقد بودیم حتی پیش از اعلام اسامی کاندیداها می‌توان یقین داشت که نام او در میان تایید صلاحیت‌شدگان خواهد بود. حالا که اسامی اعلام شده به ترتیب حروف الفبا از اولین اسم آغاز می‌کنیم. از مسعود پزشکیان.
پزشکیان در میان شش کاندیدایی که اسامی آنان اعلام شده بیشترین سن را دارد. مهر ماه امسال ۷۰ سال او تمام خواهد شد. متولد مهاباد است. شهری در استان آذربایجان غربی ولی کردنشین. پدر او ترک است و مادرش کُرد.
او تحصیلات ابتدایی خود را در مهاباد طی کرد و سپس به مرکز استان رفت و در هنرستان کشاورزی ارومیه دیپلم صنایع غذایی گرفت. سال ۱۳۵۲ یعنی در ۱۹ سالگی به خدمت سربازی رفت. دقیقا در نقطه مقابل جایی که زندگی می‌کرد. از شمال غربی به جنوب شرقی. به زابل در سیستان و بلوچستان. همان جا بود که به پزشکی علاقه‌مند شد و در سال ۱۳۵۴ پس از پایان سربازی دیپلم دوم خود را در رشته تجربی گرفت و سال ۱۳۵۵ در رشته پزشکی دانشگاه تبریز پذیرفته شد.
دوره پزشکی عمومی او در سال ۱۳۶۴ تمام شد و او به عنوان مربی فیزیولوژی در همان دانشکده مشغول تدریس شد. سال ۱۳۶۹ تخصص خود را در رشته جراحی عمومی از دانشگاه علوم پزشکی تبریز گرفت و در سال ۱۳۷۲ فوق تخصص قلب خود را از دانشگاه علوم پزشکی ایران گرفت و بلافاصله در بیمارستان قلب شهید مدنی تبریز استخدام شد و کمی بعد رئیس این بیمارستان شد. دیروز برخی گفتند که او در آمریکا تحصیل کرده ولی اینطور نیست و او برخی از گواهی‌های مدیریت پزشکی را از دانشگاه‌هایی مثل هاروارد گرفته است.
سال ۱۳۷۶ محمد فرهادی وزیر بهداشت اول دولت خاتمی او را که رئیس دانشگاه علوم پزشکی تبریز هم شده بود به عنوان معاون سلامت خود منصوب کرد. در دوره دوم ظاهرا رای پایین سید محمد خاتمی در مناطق ترک‌نشین و نیز اختلاف محمدرضا خاتمی، برادر رئیس جمهور وقت که خود پزشک بود با محمد فرهادی باعث شد که پزشکیان به عنوان وزیر به مجلس معرفی شود.
رابطه نمایندگان مجلس به ویژه مجلس ششم با او چندان خوب نبود. او در این مجلس به‌دلیل مواردی چون انتصابات، مشکلات دارو، تعرفه‌های پزشکی و سفرهای خارجی استیضاح شد هر چند دوباره به خصوص با دفاعی که به شکل کم سابقه بهزاد نبوی، نایب رئیس آن مجلس از او کرد رای آورد. در دوره وزارت او همچنین تعدادی نمایندگان طرحی را برای واگذاری دانشگاه‌های علوم پزشکی به وزارت علوم پیگیری می‌کردند که در نهایت، به نتیجه نرسید. گفته شده که در دوره او ۵۰۰ خانه بهداشت در کشور ساخته شده است.
در دولت احمدی‌نژاد او سمتی نداشت و به سمت کار خود یعنی پزشکی رفت و به کنایه گفت: «به ازای دو روز کار در هفته، طی چهار سال مسئولین دولت «پاکان» (یعنی دولت احمدی‌نژاد) به اندازه ۳۰ سال گذشته» درآمد داشته؛ به گونه‌ای که با آن هم خانه خریده، هم باغ و هم به اقوام خود کمک کرده است.
اما ظاهرا این چیزی نبوده که پزشکیان را راضی کند. او به خبرگزاری خانه ملت گفته بود: «این شرایط یک مقدار به من برخورد، برای اینکه باورم این بود که ما آفریده نشدیم برویم پول دربیاوریم و همین‌طور ولخرجی کنیم.»
به همین دلیل برای انتخابات مجلس هشتم نامزد حوزه انتخابیه تبریز شد و از آن زمان تا همین مجلس دوازدهم، یعنی برای پنج دوره منتخب مردم این شهر است. البته در انتخابات مجلس دوازدهم او در مرحله اول از سوی هیات اجرایی انتخابات که از سوی دولت تعیین می‌شوند به دلیل عدم التزام به نظام ردصلاحیت شده بود.
پزشکیان در مجلس بالا و پایین زیادی داشته است. مثلا در مجلس هشتم نطق او پس از حوادث انتخابات ۱۳۸۸ جنجالی شد. نطقی که در آن سخنان حضرت علی که به «مالک اشتر»، از والیانش، گفته بود: «مانند یک حیوان وحشی به جان مردم نیفت.» را نقل قول کرد و به استناد همین سخنان گفت: «وقتی می‌توانی مداخله تند نکنی، نزنی، نزن. نگو من امیرم، امر می‌کنم هر‌کسی صدایش دربیاید پدرش را در می‌آورم.»
اصولا پزشکیان در سخنان خود بسیار به نهج‌البلاغه ارجاع می‌دهد و ظاهرا در دانشگاه تبریز کلاسی هم برای تفسیر این کتاب از سخنان حضرت علی داشته است.
او در دوره دهم که اصلاح‌طلبان در قالب فراکسیون امید اکثریت مجلس را در دست داشتند به عالی‌ترین سمت خود در مجلس یعنی نایب رئیسی اول رسید.
از زندگی خانوادگی او اگر بپرسید باید بگوییم که سال ۱۳۸۳ همسرش را در یک تصادف از دست داده است. حاصل زندگی او و همسرش چهار فرزند بوده است. پزشکیان پس از فوت همسرش ازدواج نکرده و خود نگهداری از فرزندانش را عهده‌دار شده است. دو پسرش می‌گویند وقتی مادرشان زنده بوده هم، پزشکیان آشپزی می‌کرده و کارهای خانه را انجام می‌داده است.
در ماجرای استیضاح «علی ربیعی»، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سمت دختر پزشکیان در «پتروشیمی جم» خبرساز شد. پزشکیان اما گفت: «او مسئول نیست، بلکه پروژه‌ای را گرفته است. در فضای مجازی گفتند که دختر من ۱۰ میلیون تومان حقوق می‌گیرد که باز هم درست نیست، او چهار میلیون تومان حقوق می‌گیرد.»
پزشکیان تا به حال در سه انتخابات ریاست جمهوری حضور یا دست‌کم قصد حضور داشته است. در انتخابات ۱۳۹۲ او قبل از مشخص شدن صلاحیت‌ها انصراف داد، در سال ۱۴۰۰ ردصلاحیت شد و در انتخابات اخیر به عنوان کاندیدای نهایی معرفی شد. جبهه اصلاحات نیز او را به عنوان یکی از کاندیداهای خود معرفی کرده است و با توجه به ردصلاحیت دو کاندیدای دیگر، حتما از او حمایت خواهد کرد.
امید او برای انتخابات به قوه سخنوری خود در مناظرات است که بارها در نطق‌های مجلس آن را نشان داده و البته رای مناطق ترک‌نشین و نیز رای جامعه دانشگاهی و نخبه. در عین حال نقاط ضعف او اندک است و کمتر اتهامی در زمینه مالی یا اخلاقی یا حتی در مورد مسایل سیاسی در این سال‌ها به او زده شده و یکی از اصلاح‌طلبان مقبول در سطح حاکمیت است اما در مقابل ممکن است عدم مشارکت در انتخابات به او آسیب برساند.
در صورتی که می‌خواهید از پزشکیان بیشتر بدانید در این روزها باید سایت انصاف‌نیوز را به طور مرتب مرور کنید چرا که او سال‌هاست اسپانسر اصلی این سایت خبری است.
