ژاپنی یا چینی؟ واقعیت کیفیت خودروهای تویوتا در ایران
در بازار ایران، خودروهای مونتاژ ژاپن معمولاً قیمت بالاتری نسبت به نمونه‌های چینی دارند؛ اما چرا چنین تفاوتی وجود دارد؟
به گزارش هفت صبح، در بازار ایران، خودروهای مونتاژ ژاپن معمولاً قیمت بالاتری نسبت به نمونه‌های چینی دارند؛ اما چرا چنین تفاوتی وجود دارد؟
ریشه‌ی بسیاری از نقدهایی که به کیفیت خودروهای مونتاژ چین وارد می‌شود، عمدتاً به تصور تفاوت در استانداردهای تولید و نوع قطعات مصرفی برمی‌گردد. خودروهایی مانند کمری، کرولا یا لوین که در چین مونتاژ می‌شوند، به‌ویژه مدل‌هایی که توسط شرکت‌هایی همچون GAC یا FAW تولید می‌شوند، همواره با تردیدهایی در زمینه کیفیت مواجه‌اند؛ حال آنکه نمونه‌های مونتاژ ژاپن همچنان در ذهن خریدار ایرانی نمادی از دقت، دوام و اعتمادپذیری به شمار می‌روند.
نخست باید به این نکته توجه داشت که شرکت‌های بزرگ ژاپنی نظیر تویوتا، کیفیت تولید را خط قرمز اصلی خود می‌دانند. سیستم‌هایی مانند آندون کورد که امکان توقف خطوط تولید در صورت مشاهده نقص را به کارگران می‌دهد، در همه کارخانه‌ها—چه در ژاپن و چه در چین—به کار گرفته می‌شوند. به همین دلیل است که بسیاری از تحلیل‌گران صنعت خودرو، کیفیت مونتاژ کمری در چین را بسیار نزدیک به استانداردهای جهانی ارزیابی می‌کنند.
با این حال، واقعیت‌های دیگری نیز وجود دارد که تصویر را پیچیده‌تر می‌سازد. هرچند بخش زیادی از قطعات کلیدی از تأمین‌کنندگان جهانی تهیه می‌شود و حتی در چین تولید می‌شود، اما کیفیت برخی جزئیات نهایی می‌تواند بسته به شرایط بازار تفاوت‌هایی داشته باشد. برای نمونه، در برخی مدل‌های تولید چین گزارش شده که امکانات لوکس یا دقت در طراحی کابین و مواد داخلی در سطحی پایین‌تر از نسخه‌های ژاپنی قرار دارد.
تجربه‌های مالکان نیز این تفاوت‌ها را بازتاب می‌دهد. بسیاری از کاربران در انجمن‌های خودرو اشاره کرده‌اند که مدل‌های مونتاژ چین همان موتور و گیربکس نسخه‌های جهانی را دارند، اما جنس پلاستیک‌های کابین یا کیفیت متریال بیرونی گاه ارزان‌تر به نظر می‌رسد. یکی از مالکان گفته بود: «مشکل اصلی تولیدات چینی این است که برخی تأمین‌کنندگان برای سود بیشتر کیفیت مواد اولیه را کاهش می‌دهند. البته موتور و گیربکس همان چیزی است که در کرولاهای آمریکا و خلیج فارس استفاده می‌شود.»
در مقایسه میان خودروهای مونتاژ ژاپن و نمونه‌های ساخت آمریکا یا دیگر کشورها نیز، بسیاری از مصرف‌کنندگان دقت بهتر در مونتاژ و تنظیم دقیق‌تر قطعات در مدل‌های ژاپنی را گزارش کرده‌اند. به گفته یک کاربر: «ماشین‌های ساخت ژاپن معمولاً فاصله پنل‌ها و کیفیت مونتاژ بهتری دارند؛ هرچند از نظر دوام و اعتمادپذیری تفاوت زیادی با مدل‌های آمریکایی ندارند.»
یکی دیگر از مالکان چنین اظهار داشته است: «اگر شماره شاسی با حرف J شروع شود، یعنی خودرو ساخت ژاپن است. من چندین تویوتای ژاپنی داشتم که سواری نرم‌تر و نیاز به تعمیرات کمتری نسبت به تویوتاهای ساخت آمریکا داشتند.»
این اظهارنظرها نشان می‌دهد فرهنگ تولید و حساسیت تویوتا در کارخانه‌های ژاپن همچنان دست‌نیافتنی تلقی می‌شود. حتی اگر همان استانداردها در چین رعایت شود، فاصله روانی و ذهنی در خریداران باقی می‌ماند.
بازار ایران نیز این موضوع را منعکس می‌کند. برای مثال، استقبال و قیمت بالاتر از کمری مونتاژ ژاپن در مقایسه با نسخه‌های تولید چین نشان می‌دهد که مصرف‌کنندگان حاضرند برای اطمینان خاطر از کیفیت، مبلغ بیشتری بپردازند؛ چه از نظر دوام و چه تجربه رانندگی و ارزش فروش مجدد.
با وجود این، بررسی دقیق‌تر نشان می‌دهد که کارخانه‌های تویوتا در چین همچون GAC Toyota تحت نظارت کامل فناوری ژاپنی طراحی و اداره می‌شوند. ساختار تویوتا به‌گونه‌ای است که تمام تأسیسات، صرف‌نظر از محل تولید، باید بر اساس اصول یکپارچه کنترل کیفیت عمل کنند.
تجربه تولید در کارخانه‌های GAC و FAW نیز نشان داده که تفاوت چشمگیری میان کمری‌های تولید چین وجود ندارد؛ اختلاف‌ها بیشتر در جزئیات یا اولویت‌های طراحی برای بازارهای مختلف دیده می‌شود؛ مانند تمرکز بیشتر برخی مدل‌ها بر رفاه و ایمنی یا تفاوت در طراحی ظاهری. برای نمونه، نسخه‌های بازار چین اغلب با جلوپنجره متفاوت یا استفاده بیشتر از قطعات کرومی عرضه می‌شوند، اما پلتفرم و شاسی کاملاً مشابه با مدل‌های جهانی است.
در مجموع، حتی اگر برخی خریداران تصور کنند کیفیت خودروهای مونتاژ چین پایین‌تر است، واقعیت این است که استانداردهای تویوتا جهانی و یکسان هستند. تفاوت‌ها بیشتر در متریال داخلی، دقت مونتاژ جزئیات یا تناسب با نیاز بازار هدف دیده می‌شود تا در عملکرد فنی یا دوام ساختاری.
از منظر اقتصادی نیز، خودروهای مونتاژ چین به دلیل هزینه تولید پایین‌تر و تعرفه‌های متفاوت، معمولاً با قیمت کمتری عرضه می‌شوند. به عنوان نمونه، قیمت کرولا هیبرید مونتاژ چین حدود ۱۵۴۰۰ دلار و نسخه کراس هیبرید نزدیک ۱۷۶۰۰ دلار است که از نسخه‌های عرضه‌شده در سایر بازارها ارزان‌تر تمام می‌شود.
بنابراین انتخاب میان نسخه ژاپنی و چینی، بیش از هر چیز به اولویت‌های خریدار بستگی دارد. اگر بودجه اجازه دهد و جزئیات کیفی اهمیت بالایی داشته باشد، نسخه ژاپنی گزینه‌ای مطمئن‌تر است، به‌ویژه با ارزش فروش مجدد بالاتر. اما اگر محدودیت مالی مطرح باشد، خودروهای مونتاژ چین با حفظ استانداردهای فنی تویوتا انتخابی منطقی و اقتصادی خواهند بود.
در نهایت باید گفت که محل تولید خودرو تنها یک عامل است؛ نحوه نگهداری، شرایط اقلیمی و کیفیت خدمات پس از فروش، نقشی به مراتب تعیین‌کننده‌تر در طول عمر و رضایت خریدار خواهند داشت. در بازار ایران نیز ذهنیت مصرف‌کننده اهمیت زیادی دارد؛ جایی که خودروهای ژاپنی حتی با اختلاف اندک در کیفیت واقعی، ارزش بازار دست‌دوم بالاتری پیدا می‌کنند و در مقابل، مدل‌های چینی افت قیمت بیشتری تجربه می‌کنند. همین مسئله باعث می‌شود نسخه‌های چینی گزینه‌ای مناسب برای خریدارانی باشد که می‌خواهند با هزینه کمتر، خودرویی مدرن و نسبتاً قابل اعتماد در اختیار داشته باشند.
