اضطراب در جاده مخصوص| آیا «کروز» روز چهارشنبه مالک اصلی ایران خودرو می‌شود؟ واقعا؟
قرار است در شورای رقابت و مجمع ایران خودرو این ماجرا بالاخره به سرانجام برسد یا خیر؟
هفت صبح| داستان واگذاری مدیریت ایران خودرو به کروز قصه چهل‌طوطی شده است. کلافی طولانی و سردرگم. کروز که بیشترین دارنده سهام ایران‌خودرو است، حق تعیین مدیرعامل و ریاست ندارد. از سوی دیگر، ایران‌خودرو هم یک بنگاه ضررده شده است. بررسی صورت مالی ایران خودرو نشان می‌دهد که مجموع زیان انباشته این شرکت تا پایان آذر ماه امسال به 127 هزار و 700 میلیارد تومان رسیده است.همچنین ایران خودرو در 9 ماهه امسال بالغ بر 11 هزار و 500 میلیارد تومان زیان کرده است.
از سوی دیگر، ماجرای اجرای خصوصی‌سازی و اصل 44 قانون اساسی است که سال‌هاست بر زمین مانده است. از طرفی همه می دانیم که ایران خودرو چه نقش استراتژیکی در اقتصاد امروز ایران دارد. در نهایت کارشناسان معتقدند تکلیف این واگذاری (مدیریت ایران‌خودرو به کروز) بالاخره در روزهای دوشنبه و چهارشنبه مشخص خواهد شد. اما در این دو جلسه چه اتفاقی خواهد افتاد و قرار است در شورای رقابت و مجمع ایران خودرو این ماجرا بالاخره به سرانجام برسد یا خیر؟ یا دستهای پشت پرده و نقدهاملاحظات سیاسی باز هم جلوی خصوصی‌سازی واقعی این غول خوردروسازی ایران را خواهد گرفت.
چهارشنبه هفته جاری؛ مجمع فوق‌العاده سهامداران ایران‌خودرو برگزار می‌شود، جایی که سهامدار عمده می‌تواند با استفاده از سهم خود کنترل ایران خودرو را به دست گیرد. این در حالی است که لازم است قبل از برگزاری این مجمع هیات تجدید نظر شورای رقابت به شکایت ایران خودرو از کروز رسیدگی کند.
شورای رقابت در اسفند ۱۴۰۱، پیرو شکایت ایران‌خودرو از شرکت کروز با موضوع عضویت شرکت‌های قطعه‌سازی در هیات مدیره ایران‌خودرو (دو زیرمجموعه از شرکت کروز شامل شرکت تدبیر سرمایه آراد و پویا نمایان رستا در هیأت مدیره ایران‌خودرو هستند) با توجه به آثاری که اینگونه سهامداری در ایجاد اخلال در رقابت در حوزه تأمین قطعات دارد، اعلام کرد که عضویت یک قطعه‌ساز در هیات مدیره ایران‌خودرو به معنای دسترسی به تمام اطلاعات شرکت بالادستی (خودروساز) است و رانت اطلاعات برای شرکت قطعه‌سازی کروز و زیرمجموعه آن را مهیا می‌سازد.
در نتیجه، شورای رقابت بر اساس فصل نهم قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی، دستور به واگذاری سهام شرکت ایران‌خودرو توسط سهامداران مزبور صادر کرد تا حدی که دیگر عضوی در هیات مدیره نداشته باشند .پس از صدور رأی اولیه، شرکت کروز به رای صادره اعتراض کرد و توانست در هیات تجدیدنظر شورای رقابت، رأی را به نفع خود تغییر دهد.
پس از این تغییر رای، ایران‌خودرو اعتراض خود را به دیوان عدالت اداری برد و دیوان پس از بررسی، حکم بر لزوم بررسی مجدد پرونده توسط هیات تجدیدنظر صادر کرد و به این هیات دو ماه مهلت داد تا رای جدیدی صادر کند.این در حالی است که چهار ماه از زمان تعیین شده گذشته و هنوز هیات تجدیدنظر رای خود را اعلام نکرده است. شنیده‌ها حاکی از آن است که موضوع در تاریخ ۱۵ بهمن ماه در دستور کار هیات تجدیدنظر قرار خواهد گرفت.
پیچ سخت روز چهارشنبه
ماجرای برگزاری جلسه روز چهارشنبه چیست و آیا کار تمام خواهد شد؟ قرار است مجمع فوق‌العاده سهامداران ایران‌خودرو برگزار شود. در دستور جلسه این مجمع، تعیین اعضای هیأت مدیره شرکت ایران‌خودرو قرار دارد. به این ترتیب، فعلاً هیچ جابه‌جایی سهامی میان ایران‌خودرو و کروز در کار نخواهد بود.
از آنجا که مدت زمان دو ساله هیأت مدیره فعلی ایران‌خودرو در تاریخ ۱۷ بهمن ۱۴۰۳ به پایان می‌رسد، این مجمع در این روز برگزار خواهد شد و اعضای جدید هیأت مدیره تعیین خواهند شد. سهامداران با بیشترین سهم در این مجمع، می‌توانند سه نفر از اعضای هیأت مدیره را انتخاب کنند و در نهایت، مدیرعامل جدید ایران‌خودرو را نیز مشخص کنند.
ماجرای مخالفت‌ها با واگذاری
حرف و حدیث‌ها بر سر واگذاری مدیریت ایران‌خودرو به کروز و اجرای خصوصی‌سازی زیاد است. سال گذشته بود که در هفت‌صبح درباره درخواست حمید کشاورز از مقام رهبری نوشتیم. او که گفت اگر نتوانستیم به خوبی ایران‌خودرو را مدیریت کنیم، بعد از 5سال من را اعدام کنید و رهبر در پاسخ گفت اعدام لازم نیست از شما می‌گیرند و به صورت تلویحی رهبر نیز از واگذاری مدیریت بخش دولتی به خصوصی حمایت کرد. اما مخالفان زیادی بر‌سر این راه وجود دارند که شامل چند دسته هستند:
خود ایران‌خودرویی‌ها که همچنان دوست دارند به عنوان یک نهاد دولتی ادامه بدهند.
دولت ووزارت صمت بعید است به این سادگی دل از مدیریت ایران خودرو بکنند.
برخی در بدنه وزارت صمت که خود قبلا در ایران‌خودرو مشغول به کار بودند. هفته گذشته نیز گفتند 140 نماینده مجلس در مخالفت با واگذاری ایران‌خودرو به کروز، نامه‌ای به رئیس‌جمهور امضا کرده‌اند و در بند اول آن نوشته‌اند: «هیچ خودروسازی را در دنیا نمی‌توان یافت که قطعه‌سازی در هیأت مدیره آن شرکت حضور یابد، به گونه‌ای که حتی برای سهامداری قطعه‌سازان بدون داشتن حق رأی نیز محدودیت وجود دارد.»
اما بیشترین مخالفت‌های به پرونده حمید کشاورز و کروز ربط دارد. در بند دوم نامه به رئیس‌جمهور اضافه شده است:« واگذاری ایران خودرو به صاحبان شرکتی که بزرگترین پرونده مفتوح قضایی کشور از سال 1400 تحت عنوان «اخلال عمده در نظام اقتصادی کشور از طریق قاچاق حرفه‌ای و سازمان یافته قطعات خودرو، اخلال در توزیع مایحتاج عمومی از طریق گران‌فروشی قطعات خودرو، تحصیل مال از طریق نامشروع و پرداخت رشوه» را داشته و یکی از دو نفر مالک آن با تابعیت ایرانی - کانادایی به اتهام سردستگی و رهبری این گروه مجرمانه سال‌هاست که متواری است، مصداق غفلت از قاعده اساسی اهلیت‌سنجی و تأیید صلاحیت در خصوصی‌سازی‌های کشور است.»
چاره چیست؟
مدت‌هاست با توجه به زیان‌ده بودن دو بنگاه خودروساز دولتی اثبات شده است باید مدیریت این دو بنگاه به بخش خصوصی واگذار شود. حالا در این میان سوال این است اگر شرکت کروز واقعا اهلیت این واسپاری را ندارد راه‌حل دیگری چرا بیان نمی‌شود؟ مدت‌ها بود زمزمه‌هایی به گوش می‌رسید برخی بدشان نمی‌آید مدیریت ایران خودرو به چینی‌ها سپرده شود.
متاسفانه در پایان باید به این موضوع مهم اشاره کرد که خصوصی‌سازی صنعت خودرو و نجات دو خودروساز دولتی، درگیر بازی‌های سیاسی و دستهای پشت پرده شده است. اگر واقعا کروز اهلیت ندارد چطور یکی از قطعه‌سازان بزرگ کشور است و سال‌هاست در این مسیر حرکت می‌کند. ایا واقعا می‌توان با شیوه اداره فعلی ،وضعیت ایران‌خودرو را با این میزان ضرر بهتر کرد ؟
شرکت صنایع تولیدی کروز در سال ۱۳۶۱ تأسیس و در مدت زمان ۳۰ سال به بزرگترین و اصلی‌ترین تأمین‌کننده قطعات در صنعت خودرو ایران تبدیل شد. بزرگترین تامین‌کننده قطعات ایران‌خودرو و سایپا همین کروز است و سوال اینجاست چگونه می‌شود در یک شرکت بیشترین میزان سهام و کرسی مدیریتی را داشت اما اجازه انتخاب مدیرعامل نداشت؟!