کارت طلایی ویلی ونکا

هفت صبح| دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، با صدور فرمانی اجرایی از برنامه تازه‌ای به نام «کارت طلایی» پرده برداشت؛ طرحی که درهای اقامت دائم آمریکا را به روی ثروتمندان جهان می‌گشاید. بر اساس این برنامه، هر فرد با پرداخت یک میلیون دلار می‌تواند گرین‌کارت بگیرد؛ رقمی که به‌طور قابل‌توجهی کمتر از مبلغ پنج میلیون دلاری است که ترامپ در آغاز ماجرا وعده داده بود.

ترامپ در دفتر بیضی کاخ سفید، با لبخندی آشکار از رضایت، این کارت را «کلید طلایی زندگی آمریکایی» خواند. او تصویری زرین‌ با امضای خود، نقش عقاب ایالات متحده و مجسمه آزادی را به نمایش گذاشت تا مراعات‌النظیر این رونمایی جفت و جور شود و جلوه‌ای نمادین از این طرح باشد. برنامه‌ای که از فوریه ۲۰۲۵ تبلیغاتش آغاز شده بود، اکنون با قیمتی پایین‌تر به اجرا درآمده است: یک میلیون دلار برای متقاضیان فردی و دو میلیون دلار برای شرکت‌ها.

هوارد لوتنیک، وزیر بازرگانی و مسئول پیشبرد این طرح، آن را جایگزینی هوشمندانه برای ویزاهای سرمایه‌گذاری پیشین معرفی کرد؛ ویزاهایی مانند ای‌بی‌۱، ای‌بی‌۲ و ای‌بی‌۵ که پیش‌تر برای افراد با «توانایی استثنایی» یا سرمایه‌گذاری‌های سنگین طراحی شده بودند. او تأکید کرد: «ما دیگر افراد معمولی را نمی‌پذیریم؛ تنها نخبگان جهانی که شغل و سرمایه به همراه می‌آورند، وارد خواهند شد.» دارندگان کارت، پس از عبور از فیلتر امنیتی وزارت خارجه و وزارت امنیت داخلی، فرایندی که البته ۱۵ هزار دلار هزینه دارد، اقامت دائم دریافت می‌کنند و همانند شهروندان آمریکایی موظف به پرداخت مالیات جهانی خواهند بود.

تغییر قیمت از ۵ هزار به هزار دلار که ترامپ آن را «تخفیف استراتژیک» می‌نامد، به‌روشنی با هدف جذب سریع‌تر سرمایه طراحی شده است. او پیش‌تر در نشست خبری خود در ماه فوریه گفته بود: «کارت طلایی ۵ میلیون دلاری برای اولیگارش‌های روسی و ثروتمندان جهان ساخته شده؛ انسان‌های خوبی که مالیات می‌دهند و شغل ایجاد می‌کنند.» اما اکنون، با ۴ میلیون دلار کاهش، دولت امیدوار است با صدور ۸۰ هزار کارت، ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد کسب کند؛ رقمی که ترامپ وعده داده صرف کاهش مالیات‌ها و پرداخت بدهی فدرال شود.

پایگاه رسمی کارت‌ترامپ از ژوئن گذشته فهرست انتظار را فعال کرده و هزاران متقاضی از سراسر جهان ثبت‌نام کرده‌اند؛ از جمله بازرگانانی از خاورمیانه و آسیا که این کارت را «مسیر سریع اقامت» می‌دانند. این ابتکار تازه، بخشی از رویکرد کلی ترامپ برای درآمدزایی است؛ از تعرفه‌های تازه بر کالاهای چینی گرفته تا مطالبه سهمی از درآمد شرکت‌های فناوری چون انویدیا و حتی مشارکت در سهام اینتل.

در همین حال، هزینه ویزای کاری اچ‌۱بی برای متخصصان ماهر به ۱۰۰ هزار دلار افزایش یافته است؛ اقدامی که به گفته ترامپ باعث می‌شود «شرکت‌های فناوری پول بیشتری بپردازند و بهترین استعدادها در آمریکا بمانند.» با این حال، فعالان مهاجرتی و حقوقی هشدار می‌دهند چنین برنامه‌ای به معنای «فروش شهروندی» است و می‌تواند تبعات حقوقی و اجتماعی گسترده‌ای در پی داشته باشد، زیرا مسیر مهاجرت برای ثروتمندان باز و برای اقشار دیگر بسته‌تر می‌شود.

برای درک بهتر ابعاد این طرح کافی است به تجربه ویزای ای‌بی‌۵ نگاه کنیم؛ برنامه‌ای که کارت طلایی جایگزین آن خواهد شد. در سال مالی ۲۰۲۴، آمریکا ۱۴۵۰۱ ویزای ای‌بی‌۵ صادر کرد؛ رقمی که سه برابر بیشتر از ۸ هزار ویزای صادرشده در سال ۲۰۲۲ بود. با این حال، صف متقاضیان همچنان بلند است: حدود ۶۰ هزار نفر در انتظار تنها ۱۰ هزار سهمیه سالانه که بیشترشان از مبدا چین، هند و ویتنام هستند، در این صف پشت هم ایستاده‌اند. 

در عرصه بین‌المللی نیز کارت طلایی ترامپ در رقابت مستقیم با بیش از ۱۰۰ کشور قرار دارد که ویزاهای مشابه عرضه می‌کنند. یونان با ۲۵۰ هزار یورو برای خرید ملک، پرتغال با ۵۰۰ هزار یورو و مالتا با ۷۵۰ هزار یورو از مقاصد پرطرفدارند. کانادا و استرالیا نیز با سرمایه‌گذاری دست‌کم ۸۰۰ هزار دلار اقامت اعطا می‌کنند. اما هیچ‌کدام از این کشورها مانند ترامپ با نماد «عقاب و آزادی» رویای آمریکایی را نمی‌فروشند. 

با این حال، سایه طرحی دیگر نیز برسر ماجراست: «کارت پلاتینیوم» ۵ میلیون دلاری که اجازه اقامت ۲۷۰ روزه در آمریکا بدون مالیات بر درآمد خارجی را می‌دهد اما برای اجرا نیازمند تصویب کنگره است. ترامپ تاکنون درباره آن سکوت اختیار کرده است. همه اینها در حالی رخ می‌دهد که سیاست‌های دولت، مسیر مهاجرت قانونی و غیرقانونی را به‌طور همزمان تنگ‌تر کرده است؛ از تعلیق برخی وضعیت‌های حمایتی گرفته تا محدودیت‌های تازه برای ورود پناهجویان. در نتیجه، کارت طلایی به نمادی آشکار از دوگانگی در سیاست‌های ترامپ بدل شده است: دری بسته برای فقرا و دری گشوده برای ثروتمندان.