جنگ کامبوج و تایلند؛ علت جنگ بین این دو کشور همسایه چیست؟
در این مطلب به این سوال پاسخ می دهیم که اختلاف کامبوج و تایلند بر سر چیست
بر اساس گزارش تهیه شده توسط هفت صبح، در جریان خشونت های جنگ میان کامبوج و تایلند دست‌کم ۱۱ غیرنظامی تایلندی، از جمله یک پسر هشت‌ساله، و یک سرباز تایلندی کشته شدند. هنوز مشخص نیست که آیا کامبوج نیز تلفاتی داشته یا خیر. حال در ادامه علت اختلاف و جنگ میان این دو کشور را مطالعه کنید.
اختلاف بر سر چیست؟
ریشه‌ی اختلاف میان تایلند و کامبوج به بیش از یک قرن پیش بازمی‌گردد، زمانی که فرانسه – که تا سال ۱۹۵۳ بر کامبوج سلطه داشت – مرزهای زمینی را ترسیم کرد.
این اختلاف مرزی که بیش از ۸۱۷ کیلومتر ادامه دارد، بارها در طول سال‌ها شعله‌ور شده و با احساسات ملی‌گرایانه دامن زده شده است.
آخرین دور از تنش‌ها در ماه مه آغاز شد، زمانی که نیروهای دو طرف در منطقه‌ای مورد مناقشه با یکدیگر درگیر شدند و در نتیجه، یک سرباز کامبوجی کشته شد. پس از آن، اقدامات تلافی‌جویانه‌ای از سوی هر دو دولت صورت گرفت: تایلند محدودیت‌هایی در مرز با کامبوج اعمال کرد، در حالی که کامبوج واردات میوه و سبزیجات، پخش فیلم‌های تایلندی و پهنای باند اینترنت از تایلند را ممنوع کرد و اقدامات دیگری نیز در پیش گرفت.
تنش‌ها روز چهارشنبه زمانی بیشتر شد که پنج نیروی نظامی تایلندی حین گشت‌زنی در اثر انفجار مین مجروح شدند. مقامات تایلندی که مدعی‌اند این مین‌ها به‌تازگی کار گذاشته شده‌اند، گذرگاه‌های مرزی شمال شرقی با کامبوج را بستند، سفیر خود را فراخواندند و سفیر کامبوج را اخراج کردند. در پاسخ، کامبوج نیز روابط دیپلماتیک خود با تایلند را به پایین‌ترین سطح تنزل داد و تمام کارکنان سفارتش در بانکوک را فراخواند. کامبوج ادعای کارگذاری مین‌های جدید را رد کرده است.
اوضاع سیاسی داخلی دو کشور چگونه است و این بحران چه تأثیری بر آن‌ها دارد؟
کامبوج عملاً یک کشور تک‌حزبی است. این کشور تقریباً چهار دهه تحت حاکمیت رهبر اقتدارگرا، هون‌سن، اداره می‌شد تا اینکه در سال ۲۰۲۳ قدرت را به پسرش، هون مانت، واگذار کرد. با این حال، هون‌سن اکنون رئیس مجلس سنا است و همچنان نفوذ عظیمی دارد. به گفته مت ویلر، تحلیل‌گر ارشد در «گروه بحران بین‌الملل»، او ممکن است با دامن‌زدن به ناسیونالیسم، در تلاش باشد جایگاه پسرش را تقویت کند. ویلر می‌گوید: «هون مانت در سایه پدرش حکومت می‌کند و پایگاه قدرت مستقل ندارد.»
برخی تحلیل‌گران معتقدند این بحران مرزی ممکن است راهی برای منحرف کردن افکار عمومی از مشکلات اقتصادی باشد. هر دو کشور با تهدید اعمال تعرفه ۳۶ درصدی از سوی ایالات متحده – از اول اوت – مواجه هستند.
در سوی دیگر، تایلند درگیر ناآرامی سیاسی است. نخست‌وزیر این کشور، پائتونگ‌تارن شیناواترا، به حالت تعلیق درآمده و حزب او به دلیل عدم واکنش سریع به بحران مرزی، مورد انتقاد قرار گرفته است.
پائتونگ‌تارن، دختر نخست‌وزیر پیشین و تأثیرگذار تایلند، تاکسین شیناواترا، به‌شدت به‌خاطر نحوه مدیریت بحران مرزی مورد انتقاد قرار گرفت؛ به‌ویژه پس از آن‌که فایل صوتی گفت‌وگوی او با هون‌سن فاش شد. در این مکالمه، او هون‌سن را «عمو» خطاب کرده و گفته بود اگر چیزی می‌خواهد، او «رسیدگی خواهد کرد».
پائتونگ‌تارن همچنین اظهاراتی تحقیرآمیز درباره یکی از فرماندهان ارشد نظامی تایلند مطرح کرده بود – نهادی که در این کشور قدرت زیادی دارد و بارها در سیاست مداخله کرده است.
افشای این مکالمه برای پائتونگ‌تارن به‌ویژه آسیب‌زا بود، چون هون‌سن از دوستان قدیمی خانواده او به شمار می‌رود – و منتقدان، او را متهم کردند که روابط شخصی را بر منافع ملی ترجیح داده است.
به گفته تیتا سانگلی، پژوهشگر مؤسسه ISEAS–Yusof Ishak، حزب او، «پهو تای»، اکنون در «وضعیتی بسیار شکننده» قرار دارد: «آن‌ها گزینه‌ای جز هماهنگی با ارتش ندارند.» دولت ممکن است احساس کند که اتخاذ موضعی قاطع‌تر، می‌تواند حمایت مردمی را بازگرداند.
راه‌حل بحران چیست؟
کامبوج پیش‌تر از دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ) خواستار حل اختلاف مرزی شده بود. اما این اقدام احتمالاً بی‌نتیجه خواهد بود، چرا که تایلند صلاحیت این دادگاه را به رسمیت نمی‌شناسد.
انور ابراهیم، نخست‌وزیر مالزی – که ریاست دوره‌ای اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا (آسه‌آن) را بر عهده دارد – از هر دو کشور خواسته تا «عقب‌نشینی کنند».
اما به گفته سانگلی، آسه‌آن که به سیاست «عدم مداخله» مشهور است، بعید است که توان یا اراده‌ای برای میانجی‌گری در این بحران داشته باشد.
او افزود: «چین تنها میانجی خارجیِ واقع‌بینانه است، چرا که هم بر کامبوج و هم بر تایلند نفوذ مستقیم دارد.»
با این حال، اگرچه چین روابط اقتصادی قوی با هر دو کشور دارد، اما نزدیکی آن به کامبوج بیشتر تلقی می‌شود – و همین مسئله می‌تواند موجب نگرانی مقامات بانکوک شود. دیگر کشورهای منطقه که از سلطه روزافزون چین نگرانند، نیز ممکن است نسبت به ایفای نقش میانجی‌گرانه پکن احساس ناخوشایندی داشته باشند.
پومتام وچایاچای، نخست‌وزیر موقت تایلند، روز پنجشنبه اعلام کرد که پیش از آغاز مذاکرات، درگیری‌ها باید متوقف شوند. او گفت تاکنون اعلام جنگی صورت نگرفته و درگیری به سایر استان‌ها گسترش نیافته است.
