تنهای تنهای تنها... | شیوع بی‌سابقه تنهایی و انزوای اجتماعی در میان دختران نوجوان
گزارش تازه سازمان جهانی بهداشت؛ از هر شش نفر در جهان، یک نفر احساس تنهایی می‌کند
هفت صبح | طبق گزارشی جدید از سازمان جهانی بهداشت، از هر شش نفر در جهان، یک نفر احساس تنهایی می‌کند و هر سال صدها هزار نفر در اثر پیامدهای جسمی و روانی آن جان می‌بازند. این بحران جهانی که در سال‌های اخیر به دغدغه‌ای در فرهنگ عمومی و سیاست بدل شده، اکنون در کانون توجه نهادهای بین‌المللی قرار گرفته است.
کمیسیون «ارتباطات اجتماعی» سازمان جهانی بهداشت با بررسی داده‌های سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳، کوشیده روشن کند چه کسانی بیش از دیگران در معرض تنهایی‌اند و این وضعیت چه پیامدهایی برای سلامت جسم و روان آنان دارد. یافته‌ها نشان می‌دهد که نوجوانان، به‌ویژه دختران نوجوان، بیش از هر گروه دیگری در جهان احساس تنهایی می‌کنند.
در گروه سنی ۱۳ تا ۱۷ سال، ۲۴.۳ درصد از دختران و ۱۷.۲ درصد از پسران اعلام کرده‌اند که احساس تنهایی دارند. در گروه جوانان ۱۸ تا ۲۹ ساله نیز درصد تنهایی میان زنان و مردان به طور تقریبی برابر است (۱۶.۸ درصد برای زنان و ۱۷.۴ درصد برای مردان). این در حالی است که تنهایی در میان بزرگسالان میانسال (۳۰ تا ۵۹ سال) و سالمندان به‌مراتب کمتر است؛ به‌عنوان نمونه، تنها ۱۳ درصد از زنان بالای ۶۰ سال و ۹.۹ درصد از مردان سالمند احساس تنهایی دارند.
به‌طور کلی، میانگین جهانی احساس تنهایی در میان زنان ۱۶.۱ درصد و در میان مردان ۱۵.۴ درصد است. این ارقام گرچه تفاوت زیادی میان دو جنس نشان نمی‌دهند اما توزیع سنی آنها هشداردهنده است: هرچه سن پایین‌تر باشد، خطر تنهایی بیشتر است. این آمارها نشان می‌دهند که دختران نوجوان در دوره‌ای که باید اوج شکل‌گیری روابط اجتماعی‌شان باشند، بیش از هر گروه دیگری از فقدان ارتباطات رضایت‌بخش رنج می‌برند.
دلایل پنهان یک بحران خاموش
دکتر «ویوِک مورتی»، معاون پیشین اداره جراحی عمومی آمریکا و رئیس مشترک این کمیسیون، در یک نشست خبری اعلام کرد: «عوامل گوناگونی پشت این موج گسترده از تنهایی و انزوا قرار دارد؛ از جمله سلامت جسمی و روانی ضعیف که خود می‌تواند به دوری فرد از جامعه دامن بزند، حاشیه‌نشینی اجتماعی و استفاده افراطی و مضر از رسانه‌های دیجیتال، به‌ویژه در میان جوانان.» او هشدار داد که صرف وقت به‌تنهایی، به‌معنای تنهایی نیست.
از نظر سازمان جهانی بهداشت، «انزوای اجتماعی» زمانی رخ می‌دهد که فرد از شبکه روابط اجتماعی کافی برخوردار نباشد اما «تنهایی» به‌معنای «احساس دردناک ناشی از نداشتن روابطی است که فرد خواهان آن‌هاست.» داده‌های موجود درباره انزوای اجتماعی محدود است اما این کمیسیون برآورد می‌کند که این پدیده تا یک‌سوم سالمندان و یک‌چهارم جوانان را تحت‌تأثیر قرار داده است.
پیامدهای مرگبار انزوا
به‌گزارش این نهاد، هم تنهایی و هم انزوای اجتماعی می‌توانند عوارض وخیمی برای سلامت به‌همراه داشته باشند. این دو عامل، سالانه در مجموع به مرگ بیش از ۸۷۰ هزار نفر منجر می‌شوند و احتمال بروز سکته مغزی، بیماری قلبی، دیابت، زوال شناختی و اختلالات روانی را به‌طرز چشمگیری افزایش می‌دهند. در مقابل، روابط اجتماعی قوی می‌تواند ضامن سلامتی، شادی و حتی طول عمر بیشتر باشد.
به همین دلیل، کارشناسان سازمان جهانی بهداشت خواستار آن شده‌اند که دولت‌ها موضوع تنهایی را در سطح سیاست‌گذاری جدی بگیرند و راهکارهایی برای تقویت پیوندهای اجتماعی مردم طراحی و اجرا کنند. دکتر مورتی تأکید کرد: «ما سال‌ها سلامت اجتماعی را نادیده گرفته‌ایم. وقت آن است که این روند تغییر کند.»
تجربه سوئد: کارت‌های اجتماعی برای نسل جوان
برخی کشورها پیشاپیش گام‌هایی در این مسیر برداشته‌اند. سوئد در سال جاری طرحی ۳۰ میلیون یورویی برای مقابله با تنهایی آغاز کرده است. به‌گفته «یاکوب فورس‌مد»، وزیر امور اجتماعی و سلامت عمومی سوئد، بخشی از این طرح به شناسایی سالمندان تنها و برقراری ارتباط با آنها اختصاص یافته است. همچنین از ماه‌های آینده، کارت‌هایی به نوجوانان ۱۶ تا ۱۸ ساله داده خواهد شد که با آن می‌توانند در فعالیت‌های جمعی مانند ورزش، گردش در طبیعت، کارهای داوطلبانه و رویدادهای فرهنگی شرکت کنند؛ اما این کارت‌ها فقط برای فعالیت‌هایی معتبر خواهند بود که با حضور دیگران انجام می‌شوند. هدف این برنامه، تقویت مهارت‌های اجتماعی جوانان و ایجاد پیوند میان نسل‌هاست.
