جزئیات حمله هند به پاکستان| رعد و برق در آسمان همسایگان
هند با حملات هوایی و موشکی به پاکستان آتش تنش را شعله‌ور کرد
هفت صبح| در حمله‌ای غافلگیرانه در بامداد سه‌شنبه، نیروی هوایی هند ۹ پایگاه شبه‌نظامیان در مناطقی از کشمیر که تحت کنترل اسلام‌آباد است را هدف گرفت. هند مدعی شد این اهداف «بر اساس اطلاعات معتبر» شناسایی شده و شامل مراکز کلیدی لشکر طیبه، جیش محمد و حزب‌المجاهدین بوده است. به گزارش سرویس جهانی بی‌بی‌سی، حمله که تنها ۲۵ دقیقه، از ساعت ۱:۰۵ تا ۱:۳۰ به وقت هند به طول انجامید، ساکنان مناطق مرزی را با انفجارهای مهیب از خواب پراند.
پاکستان در واکنش اعلام کرد تنها شش مکان هدف گرفته شده و مدعی شد پنج جت جنگنده هندی و یک پهپاد را سرنگون کرده است؛ ادعایی که دهلی نو آن را رد کرده. به گفته مقامات پاکستانی، در این حملات ۲۶ غیرنظامی کشته و ۴۶ نفر زخمی شدند. همزمان ارتش هند خبر داد که ۱۰ غیرنظامی در گلوله‌باران پاکستان در سمت هندی خط کنترل جان باخته‌اند.
این تشدید تنش پس از حمله مرگبار به گردشگران در پهلگام در کشمیر تحت کنترل هند رخ می‌دهد؛ حمله‌ای که ماه گذشته میلادی رخ داد و جان ۲۶ نفر را گرفت و هند، گروه‌های مستقر در پاکستان را مسئول آن دانسته است؛ اتهامی که اسلام‌آباد به‌طور کامل رد می‌کند و خواهان ارائه مدرک شده است.
هدف‌گیری فراتر از خط کنترل
کارشناسان می‌گویند حملات اخیر هند از نظر جغرافیایی و گستردگی، بی‌سابقه بوده است. سری‌نات راگاوان، تاریخدان مستقر در دهلی، می‌گوید: «این بار هند نه‌تنها به مواضع شبه‌نظامیان در کشمیر تحت کنترل پاکستان، بلکه به عمق خاک پاکستان، از جمله بهاولپور و مریدکه حمله کرده است. این نشان‌دهنده پیام گسترده‌تری از سوی هند است.»
بنا بر گزارش هند، عمیق‌ترین حمله به مقر جیش محمد در بهاولپور، ۱۰۰ کیلومتری داخل خاک پاکستان انجام شده است. دو پایگاه در سیالکوت، تنها ۶ تا ۱۸ کیلومتر از مرز فاصله داشتند، در حالی که هدف‌گیری اردوگاه لشکر طیبه در مظفرآباد، پایتخت کشمیر تحت کنترل پاکستان، به حملات اخیر در کشمیر تحت کنترل هند مرتبط دانسته شده است. پاکستان ضمن تأیید شش حمله، وجود اردوگاه‌های تروریستی را انکار می‌کند. آجای بیساریا، کمیسر عالی سابق هند در پاکستان، حمله اخیر را «پاسخی فراتر از بالاکوت» توصیف می‌کند؛ حمله‌ای که «نه‌فقط برای انتقام، بلکه برای ایجاد بازدارندگی» طراحی شده است.
بازدارندگی یا تشدید تنش؟
آنطور که از شواهد و قرائن و نوع حمله پیداست، هدف هند با این حملات، احیای بازدارندگی است که از سال ۲۰۱۹ پس از حمله بالاکوت تضعیف شده بود. اما اساتید دانشگاه مانند کریستوفر کلری، هشدار می‌دهد که تلافی پاکستان «به طور قطع حتمی» است. او می‌گوید: «اگر پاکستان واکنشی نشان ندهد، در عمل به هند چراغ سبز داده تا هر زمان که اراده کند، حمله کند.
بنابراین پاسخ نظامی محتمل است، هرچند شاید به اهداف نظامی محدود شود.» اعجاز حسین، تحلیلگر مستقر در لاهور، نیز معتقد است ارتش پاکستان به دنبال اقدام متقابل خواهد بود: «حملات جراحی علیه مواضع هند در روزهای آینده محتمل است؛ اما این خطر وجود دارد که تنش‌ها به جنگی محدود تبدیل شود.»
سیاست، ارتش و افکار عمومی
در داخل پاکستان، واکنش‌ها به حمله هند پیچیده است. عمر فاروق، تحلیلگر اسلام‌آبادی، می‌گوید فضای عمومی متفاوت از سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۹ است: «هیجان جنگی چندانی دیده نمی‌شود. محبوب‌ترین سیاستمدار کشور، عمران خان، در زندان است و ارتش محبوبیت گذشته را ندارد. اما اگر افکار عمومی در پنجاب مرکزی تغییر کند، ارتش ممکن است تحت فشار بیشتری برای واکنش قرار گیرد.» حسین می‌افزاید: «این بحران فرصتی است برای ارتش تا حمایت اقشار شهری منتقد را بازگرداند. روایت دفاعی فعال ارتش از طریق رسانه‌ها در حال تقویت است و ادعاهایی چون سرنگونی جت‌های هندی ولو بدون تأیید مستقل، می‌تواند به این تصویر کمک کند.»
بازگشت از لبه پرتگاه؟
هند نیز در خط باریکی میان تشدید و خویشتنداری حرکت می‌کند. دهلی پس از حمله پهلگام، گذرگاه مرزی اصلی را بست، دیپلمات‌ها را اخراج، ویزاها را تعلیق و مشارکت در معاهده آب را معلق کرد. پاکستان نیز پیمان صلح ۱۹۷۲ را تعلیق کرد. باید یادآور شد که پس از بحران ۲۰۱۹، آزادی خلبان هندی توسط پاکستان به کاهش تنش انجامید.
او می‌گوید: «هند امیدوار است پس از این عملیات، همچنان بتواند به دیپلماسی فرصتی دوباره بدهد؛ همان‌طور که در بحران بالاکوت به هدف نظامی خود رسید اما به دیپلماسی نیز مجال داد.» اکنون، جهان با نگرانی نظاره‌گر دو همسایه هسته‌ای است که هر دو می‌کوشند در عین نشان دادن قدرت، از سقوط به دره جنگ جلوگیری کنند. آیا دیپلماسی باز هم پیروز خواهد شد یا این رعد و برق به طوفان می‌انجامد؟
