خرده روایت‌های شهر شلوغ| ۱۰ روایت درباره پاریس
از جغرافیا و تاریخ تا هزینه زندگی و اقتصاد و البته روایت‌هایی ایرانی از پایتخت فرانسه
هفت صبح| این جمعه نه، جمعه دیگر المپیک ۲۰۲۴ پاریس افتتاح خواهد شد. پایتخت فرانسه در سال ۱۹۰۰ و ۱۹۲۴ هم میزبان بازی‌های المپیک بوده ولی حالا قصد دارد چهره دیگری از خود نشان دهد و به همین دلیل مثلا فقط برای پاکسازی رود سن از کثیفی‌ها نزدیک به 1/5میلیارد یورو خرج کرده است. البته بعد از همه این خرج‌ها هم می‌گویند که هنوز رودخانه کثیف است و برای همین شهردار شهر مجبور شد دیروز در رودخانه شنا کند تا به همه اطمینان بدهد که اوضاع خوب است.
پاریس اما نه فقط برای المپیک امسال که برای بسیاری دیگر از جهات هم مشهور است و شاید بتوان گفت مشهورترین پایتخت کشورهای جهان در میان ایرانیان است. از سوی دیگر نگاه بسیاری از روشنفکران و چهره‌های فرهنگی به این شهر است و ضمنا برخی هم شهر را به خاطر تیم فوتبال آن با مالکیت قطری یعنی پاری سن ژرمن دوست دارند. پاریس در سیاست معاصر ایران هم نقش پررنگی داشته و همه این‌ها باعث شد که این هفته ۱۰ سرفصل در مورد این شهر را برایتان انتخاب کنیم و در مورد آن بنویسیم.
از جغرافیا و تاریخ تا هزینه زندگی و اقتصاد و البته روایت‌هایی ایرانی از پایتخت فرانسه و مصرف فرهنگی بالا در شهر و البته بدی‌های زندگی در آن که برخی از آن‌ها شهره عام و خاص‌اند. ذکر این نکته هم ضروری است که جا داشت بخش مستقلی را هم به مساله مد در پاریس اختصاص بدهیم. شهری که محل برندهای معروفی مثل دیور و شنل است ولی متاسفانه فضای کافی وجود نداشت. طلب شما برای بعدا.
مسطح، معتدل و البته در کنار رودخانه
7 نکته که باید در مورد جغرافیای شهر بدانید
۱. پاریس در شمال فرانسه واقع شده است. در واقع در شمال مرکزی فرانسه.
۲. شهر به طور کلی ارتفاع کمی دارد. کمترین نقطه ۳۵ متر از سطح دریا و چند تپه‌ای هم که دارد نهایتا ۱۳۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارند.
۳. شهر در دو ساحل شرقی و غربی رود سن واقع شده است.
۴. به استثنای چند منطقه دور افتاده، فضای کلی شهر یک بیضی است به مساحت ۸۷ کیلومتر مربع که اگر بخواهی دور تا دور آن را بچرخی می‌توانی از یک جاده به طول ۳۵ کیلومتر استفاده کنی. متروپلیتن پاریس یعنی شهر با در نظر گرفتن همه حومه‌هایش، بسیار بزرگ‌تر است. ۲ هزار و ۳۰۰ کیلومتر مربع. این یعنی تقریبا شهر با حومه آن حدودا دو و نیم برابر تهران است.
۵. نزدیک‌ترین پایتخت اروپایی به پاریس بروکسل است. بین دو پایتخت، ۳۰۵ کیلومتر فاصله است.
۶. هوای پاریس معتدل است. به ندرت در آن زمستان بسیار سرد یا تابستان بسیار گرم دیده شده است. ولی زمستان‌هایش تقریبا بدون آفتاب است و همیشه ابری و بارانی.
۷. حداکثر دمای ثبت شده در میانه تابستان 42/6درجه بوده و حداقل دما در زمستان منفی ۲۴ درجه ولی به طور متوسط تابستان‌ها بین ۱۵ تا ۲۵ درجه است و دما در زمستان معمولا تا منفی ۳ درجه می‌رسد.
شهر شلوغ کاتولیک‌ها
۷ نکته درباره مردمان پایتخت فرانسه
۱. جمعیت پاریس تقریبا ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر است. این جمعیت ۸۰۰ هزار نفر از اوج خود در سال ۱۹۲۱ کمتر است.
۲. جمعیت شهر در یک دهه گذشته ۵ درصد کاهش داشته است. میزان تولد پایین‌تر، خروج طبقه متوسط از شهر به دلیل گرانی یا برای اجاره دادن منزل خود برای گردشگری از دلایل کاهش جمعیت بیان شده است.
۳. جمعیت شهر با حومه آن یا به تعبیری کلانشهر پاریس حدود ۱۳ میلیون نفر است یعنی تقریبا ۲۰ درصد از کل جمعیت فرانسه.
۴. در سال ۲۰۲۰، حدود ۶ میلیون نفر یا ۴۱ درصد از کل جمعیت منطقه پاریس یا مهاجر بودند یا حداقل یکی از والدین آن‌ها مهاجر بوده است. بیشترین میزان مهاجران از سه کشور الجزایر، مراکش و پرتغال بودند.
۵. در آغاز قرن بیستم، پاریس بزرگترین شهر کاتولیک جهان بود. طبق یک پیمایش در سال ۲۰۱۱ نیز هنوز ۶۱ درصد از ساکنان کلانشهر پاریس خود را متعلق به کلیسای کاتولیک رومی می‌دانستند.
۶. در همان نظرسنجی حدود ۷ درصد از ساکنان مسلمان بودند ولی یک سوم از این مسلمانان متشرع نبودند یعنی به دین عمل نمی‌کردند.
۷. جمعیت یهودیان کلانشهر پاریس حدود ۳۰۰ هزار نفر است که بیشترین میزان در جهان بعد از سرزمین‌های اشغالی و آمریکا است.
انقلاب، جنگ و هیاهو
10 نکته تاریخی فشرده درباره پاریس
۱. نخستین زمان زندگی در پاریس به سه قرن قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد. نام قبیله‌ای که ابتدا در پاریس زندگی می‌کرد Parisii بود و اسم شهر از آنجا آمده است. در مورد معنای آن اختلاف وجود دارد ولی برخی می‌گویند نوعی قایق است.
۲. شهر به دلیل قرار گرفتن در مسیر تجارت شمال به جنوب منطقه در حاشیه رود سن رونق داشته ولی رونق اصلی آن پس از اشغال آن توسط رومی‌ها در ۵۲ سال قبل از میلاد مسیح آغاز شده است. به جز این اشغال، شهر سه بار دیگر نیز توسط قوای خارجی اشغال شده است. یک بار در قرن پانزدهم توسط انگلیسی‌ها و یک بار توسط ارتش پروس (تقریبا آلمان فعلی) در اواخر قرن نوزدهم و یک بار دیگر در جریان جنگ جهانی دوم توسط آلمان‌ها.
۳. شهر از سال ۵۰۸ میلادی توسط کلوویس فرانک، اولین پادشاه سلسله مرووینگ، پایتخت شد. البته در آن زمان فرانسه، فرانسه امروزی نبود. تبدیل شدن فرانسه به پایتخت فرانسه امروزی مربوط به پایان قرن دوازده میلادی است.
۴. در سال ۱۳۲۸ پاریس با ۲۰۰ هزار نفر جمعیت (۱۲۰ هزار نفر بیش از لندن) پرجمعیت‌ترین شهر اروپا بود. در سال ۱۷۸۰ این جمعیت به حدود ۶۵۰ هزار نفر رسیده بود.
۵. پاریس در سال ۱۷۸۹ صحنه اصلی انقلاب فرانسه بود. در ۱۴ ژوئیه آن سال برخی از مردم پس از حمله به یک اسلحه‌خانه، به باستیل نماد اصلی قدرت سلطنتی وقت حمله کردند.
۶. حدود ده سال بعد پاریس شاهد به قدرت رسیدن ناپلئون بود.
۷. بین سال‌های ۱۸۳۵ تا ۱۸۶۰ پاریس رونق چشمگیری پیدا کرد. بخش بزرگی از این رونق مدیون فردی به نام هاوسمان بود. شهر در همین دوره به محدوده کنونی گسترش پیدا کرد. شهر از سال ۱۹۰۰ مترو دارد.
۸. کنفرانس صلح پس از جنگ جهانی در پاریس برگزار شد. هم‌چنین موافقتنامه‌ای بین‌المللی برای محیط زیست هم در سال ۲۰۱۶ در این شهر منعقد شده است. پاریس مقر سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی ملل متحد یا همان یونسکو هم هست.
۹. در بهار سال ۱۹۶۸ پاریس شاهد یک انقلاب دانشجویی با رگه‌های چپ بود که باعث شد دانشگاه پاریس به ۱۳ پردیس مختلف تجزیه شود.
۱۰. شهر در ژانویه و نوامبر ۲۰۱۵ شاهد حملات تروریستی توسط القاعده و داعش بود. در حوادث ماه نوامبر ۱۳۰ نفر کشته شدند.
بیا برویم پاریس کافه بزنیم
راهنمای پول درآوردن در پایتخت فرانسه
۱. کمتر از ۴ درصد شرکت‌های پاریس صنعتی هستند.
۲. اقتصاد شهر روی پایه بخش خدمت و تجارت می‌چرخد. سرشماری سال ۲۰۱۲ می‌گوید که ۱۲ درصد از کل مشاغل در حوزه تجارت عمده و خرده‌فروشی بوده است.
۳. بخش‌های دیگری که خیلی کارمند دارند عبارتند از هتل‌ها، کافه‌ها و رستوران‌ها.
۴. در حوزه تجارت بیشترین میزان فعالیت در زمینه خدمات مالی و بیمه است.
۵. با این حال سهم پاریس در تولید ناخالص داخلی فرانسه چشمگیر است. ۳۲ درصد از کل تولید ناخالص داخلی فرانسه معادل تقریبا ۸۰۰ میلیارد یورو.
۶. آن چهار درصد بخش صنعت هم مربوط به صنایع با ارزش بالا و فناوری پیشرفته هستند مثل خدمات فناوری اطلاعات، الکترونیک، هوافضا و البته خودرو.
۷. البته که تولید نساجی، پوشاک، کالاهای چرمی و کفش هم تعداد کارمندان زیادی را به خود اختصاص داده است.
۸. حدود ۲۰ درصد از کل کارمندان در پاریس هم برای دولت کار می‌کنند. مثلا در حوزه آموزش یا مراقبت‌های بهداشتی.
۹. پاریس بالا شهر و پایین شهر جغرافیایی ندارد. بالا شهر پاریس در غرب شهر است و فقر بیشتر در شرق آن قرار دارد.
۱۰. میزان بیکاری در شهر در سال ۲۰۲۱، شش درصد بوده که پایین‌ترین نرخ در ۱۳ سال گذشته به حساب می‌آید.
هفتمین شهر گران جهان
هزینه زندگی در پاریس چقدر است؟
۱. اگر مجرد باشید، میانگین حقوق شما بعد از کسر مالیات، ۳۱۰۰ دلار خواهد بود.
۲. خرج‌تان برای یک ماه بدون پول خانه، حدود ۱۱۰۰ یورو است.
۳. اما برای اجاره یک خانه در مرکز شهر هم باید ۱۳۰۰ یورو پرداخت کنید. در صورتی که از شهر خارج شوید، می‌توانید خانه یک خانه با حدود ۱۰۰۰ یورو هم پیدا کنید.
۴. اما اگر خانواده‌دار باشید، خرج‌تان برای یک ماه با فرض بودن همسر و دو فرزند ۳۴۰۰ یورو است. اجاره یک خانه سه‌خوابه در بیرون از شهر ۲۲۰۰ یورو و در مرکز شهر هم ۳۱۰۰ یورو است. بنابراین در این حالت حتما نیاز خواهید داشت که دو نفری کار کنید.
۵. برای این کار باید بچه‌ها را مثلا در مهد‌کودک بگذارید. مهد‌کودک خصوصی تمام روز برای یک ماه ماهانه ۷۴۰ یورو است.
۶. مدرسه بین‌المللی هم در یک سال ۱۶۵۰۰ یورو شهریه می‌گیرد.
۷. غذا برای دو نفر در رستوران متوسط و سه وعده در یک روز ۷۰ یورو پولش می‌شود. یک کاپوچینو ۴ یورو و آب معدنی 2/7یورو قیمت دارد.
۸. ورودی تاکسی ۷ یورو است و هر کیلومتر حدودا ۲ یورو. یعنی شمال تا جنوب خیابان ولیعصر حدودا می‌شود ۴۵ یورو.
۹. یک کیلو پنیر محلی ۲۲ یورو معادل قیمت یک کیلو گوشت است و یک کیلو فیله مرغ هم ۱۴ یورو قیمت دارد.
۱۰. یک بسته ۲۰ تایی سیگار مارلبرو ۱۲ یورو و یک ماه باشگاه ورزشی حدودا ۳۸ یورو.
سوربن دیگر وجود ندارد
راهنمای درس خواندن در پاریس
۱. پاریس یک شهر دانشجویی است. ۱۷ دانشگاه دولتی در کلانشهر پاریس قرار دارند که باعث شده نزدیک به ۳۵۰ هزار دانشجو در آن مشغول به تحصیل باشند.
۲. دانشگاهی که به دانشگاه سوربن معروف است در سال ۱۱۵۰ تاسیس شده است ولی بعد از حوادث دانشجویی سال ۱۹۶۸ فروپاشیده و به پردیس‌های مختلفی تبدیل شده است.
۳. بنابراین در حال حاضر عملا چیزی به نام دانشگاه سوربن وجود ندارد و دانشگاه پاریس داریم که با شماره‌های مختلف (تا ۱۳) و اغلب هر کدام برای یک رشته خاص مشخص می‌شوند. چهار دانشگاه جدید که بعد از سال ۱۹۹۱ تاسیس شدند دیگر شماره ندارند و با اسم از دیگران متفاوت شده‌اند. بیشترین تعداد از این دانشگاه‌ها متعلق به پردیس‌های پزشکی و حقوق هستند.
۴. پاریس البته دانشگاه‌های خصوصی بسیاری هم دارد. معتبرترین این دانشکده‌ها در رشته‌های مهندسی، علوم تجاری و اقتصادی و البته علوم سیاسی هستند.
۵. میانگین هزینه تحصیل برای یک فرد در پاریس در صورتی که دانشجوی خارجی باشد و البته اسکولارشیپ یا بورسیه نداشته باشد بین ۱۰ تا ۱۲ هزار یورو در سال است که البته برای ما هزینه بالایی است ولی نسبت به انگلیس یا آمریکا هزینه کمی محسوب می‌شود.
شهر تئاتر و سینما و کتاب
10 نکته درباره پاریس فرهنگی
۱. هرچند نخستین کتاب در قرن پانزدهم در پاریس چاپ شد ولی این شهر تقریبا از میانه قرن هجدهم به مرکز روشنفکری در اروپا و بلکه جهان تبدیل شد. دیدرو و دالامبر دایره‌المعارف خود را در سال ۱۷۵۱ در این شهر منتشر کردند.
۲. در قرن نوزدهم دو نویسنده مشهور شهر ویکتور هوگو و ژول ورن بودند. هیچ کدام از این دو البته در پاریس زاده نشدند ولی هوگو تقریبا ۶۰ درصد و ژول ورن تقریبا ۲۵ درصد از کل عمر خود را در پاریس گذراند. ژول ورن البته در همان بازه یک چهارم از عمرش مهم‌ترین کتاب‌هایش را نوشت.
۳. در ابتدای قرن بیستم هنرمندانی مثل پیکاسو و نویسندگانی مثل پروست در پاریس زندگی می‌کردند. پس از جنگ جهانی اول افراد دیگری مثل ارنست همینگوی، ساموئل بکت، جیمز جویس و سالوادور دالی نیز در این شهر حضور پیدا کردند. در میان روشنفکران سیاسی هم باید به حضور ژان ژاک روسو و نیز ولتر در این شهر اشاره کنیم.
۴. به این ترتیب شهر زادگاه مکاتبی چون فائویسم، کوبیسم و هنر انتزاعی و محل تمرین ناتورالیسم (امیل زولا) و نمادگرایی (شارل بودلر و پل ورلن) و امپرسیونیسم در هنر (کوربه، مانه، مونه، رنوار) و جایی برای توسعه مکاتب دیگری مثل رمانتیسیسم شد.
۵. شهرت هنری پاریس البته بیش از هر چیز مدیون هنرمندان ایتالیایی در قرن شانزدهم و فرانسه و البته میل پادشاهان فرانسوی به معماری، نقاشی و مجسمه‌سازی در این عصر بود. تقریبا در همین دوره مجسمه آزادی به عنوان تحفه‌ای از سوی پاریس و یا بهتر است بگوییم فرانسوی‌ها به نیویورک در آمریکا تقدیم شد.
۶. قدیمی‌ترین سالن تئاتر در پاریس در سال ۱۶۸۰ تاسیس شده است. در پاریس، به طور متوسط هر شب حدود 200 تا 300 نمایش تئاتر اجرا می‌شود. این تعداد شامل انواع مختلف نمایش‌ها از جمله باله، اپرا، کمدی، موزیکال و ... است.
۷. پاریس محل برخی از تفریحاتی هم هست که البته در ایران غیرشرعی و غیرقانونی است. مثل کاباره. کاباره معروف شهر مولن روژ نام دارد که پیش از انقلاب هم کاباره‌ای به همین نام در تهران وجود داشت.
۸. پاریس نزدیک به ۱۵۰ کتابفروشی و ۲۵۰ دکه یا غرفه کوچک برای فروش کتاب دارد.
۹. صنعت فیلم فرانسه در پاریس به دنیا آمد و نخستین تصویر متحرک در سال ۱۸۹۵ در این شهر پخش شد. شهر در حال حاضر نزدیک به300 سینما دارد که یکی از آن‌ها به نام گراند رکس ۲۷۰۰ صندلی دارد.
۱۰. اولین عکس در جهان هم در سال ۱۸۲۵ در پاریس تهیه شد.
بیا برویم شانز‌لیزه
پنج محل دیدنی در پاریس
1-حدود ۳۷ میلیون نفر در سال ۲۰۲۳ از پاریس دیدن کردند. اگر قسمت شد و شما هم روزی به فرانسه رفتید شاید این لیست ما به درد شما بخورد. طبیعتا اولین جایی که باید بروید و ببینید برج ایفل است. در سال ۱۸۹۹ و به مناسبت صدمین سال انقلاب فرانسه و برگزاری نمایشگاه جهانی در این شهر ساخته شده و بیش از ۷ میلیون نفر در سال از آن دیدن می‌کنند.
2-بعد از آن موزه لوور است. این یکی در سال ۱۷۹۳ تاسیس شده و بزرگترین موزه هنری جهان است و آثاری مانند مونالیزا در آن نگه‌داری می‌شود. یک بخش مربوط به ایران هم دارد که مثلا استوانه کوروش که در واقع آن چه به منشور حقوق بشر مشهور است روی آن نوشته شده در آنجا نگه‌داری می‌شود. این موزه در سال ۱۷۹۳ ساخته شده است.
3-پس از آن کلیسای نوتردام است که چندی پیش هم بخشی از آن در آتش سوخت. در سال ۱۳۴۵ ساخت آن تکمیل شده و حدود ۱۳ میلیون نفر در سال از آن دیدن می‌کنند.
4-بعد از آن باید به خیابان شانز‌لیزه بروید که در قرن هفدهم ساخته شده و هر روز نزدیک به ۳۰۰ هزار بازدید کننده دارد. این خیابان مشهور به دلیل فروشگاه‌های لوکس، رستوران‌ها و کافه‌های شیک، و رویدادهای مهم مثل رژه روز ۱۴ جولای شناخته می‌شود. در دو طرف این خیابان هم دو میدان مهم پاریس قرار دارد. میدان کنکورد و میدان اتوال. در میدان اتوال طاق نصرتی وجود دارد که یکی از قاب‌های مهم جنگ جهانی هم در شکست فرانسه از هیتلر و هم در بازپس‌گیری فرانسه از او در آنجا ثبت شده است.
5-یک محل دیگر هم کاخ ورسای است. محل اقامت پادشاهان فرانسه که ساخت آن در سال ۱۶۸۲ تکمیل شده و حدود ۸ میلیون نفر در سال از آن بازدید می‌کنند.
سر میز ژان پل سارتر
کافه و کافه‌نشینی در پاریس
یکی از عناصر برجسته فرهنگ پاریس، کافه‌های مشهور آن هستند. از قرن هفدهم، کافه‌ها به عنوان مراکز اجتماعی و فرهنگی در پاریس به وجود آمدند و به سرعت به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره پاریسی‌ها تبدیل شدند.
قدیمی‌ترین کافه شهر هم در سال ۱۶۸۶ ساخته شده است.
پاریس در حال حاضر بیش از ۷ هزار کافه دارد. متوسط قیمت یک فنجان قهوه در پاریس بین ۳ تا ۵ یورو است ولی در برخی کافه‌های لوکس ممکن است تا ۱۰ یورو هم برای آن پول بدهید.
مشهورترین کافه پاریس کافه دو فلور است که پاتوق افرادی مثل ژان پل سارتر و سیمون دوبووار بوده است. در کافه لو دوم هم پیکاسو و همینگوی رفت و آمد داشتند.
ساعات کاری بسیاری از کافه‌های پاریس از ساعت ۷ صبح تا ۲ بامداد است.
کافه لو سلکت (Le Select) اولین کافه پاریس بود که خدمات 24 ساعته ارائه می‌داد، هرچند امروزه این کافه هم تا ساعت ۲ صبح باز است.
ما و پاریس
7نقطه اتصال بین ما ایرانی‌ها با پایتخت فرانسه
۱. در اواخر دوره قاجار که بحث تحصیل ایرانیان در اروپا مطرح شد؛ پاریس یکی از مقاصد جدی بود. بعدها در دوره پهلوی هم این مسیر ادامه پیدا کرد. مصدق و بازرگان هر دو تحصیل‌کرده پاریس هستند.
۲. پاریس البته محلی برای قشر روشنفکر و ادبی ایران هم بود. مثل صادق هدایت که البته در همین شهر هم به زندگی خود خاتمه داد و در گورستان پرلاشز دفن است. دیگر نویسنده معروف ایرانی که در این گورستان دفن است مرحوم غلامحسین ساعدی است.
۳. در حوزه سینما هم افراد مشهوری در پاریس حضور داشتند. مثل عباس کیارستمی یا سوسن تسلیمی. داریوش مهرجویی هم مدتی بعد از انقلاب در پاریس زندگی کرد.
۴. پاریس و البته به طور مشخص حومه آن یعنی نوفل‌لوشاتو آخرین محل تبعید امام خمینی پیش از انقلاب هم بود و ایشان از این محل به کشور برگشتند و ۱۰ روز بعد انقلاب اسلامی به پیروزی رسید.
۵. در سال‌های اخیر دولت فرانسه با نادیده گرفتن فعالیت‌های تروریستی سازمان مجاهدین خلق (منافقین) زمینه حضور، اقامت و فعالیت برخی از اعضای این سازمان من جمله رهبران آن‌ها را در این شهر و حومه آن فراهم کرده است.
۶. تهران خیابان نوفل‌لوشاتو و البته پاساژ شانز‌لیزه دارد.
۷. در ایران برخی شهرها به پاریس کوچولو معروف هستند مثل بروجرد.
