مروری بر شگفتانه‌های ۲۰۲۳
از رصد کهکشان‌های دوردست تا کشف مومیایی‌های ۴۳۰۰ ساله.
روزنامه هفت صبح| سال ۲۰۲۳، سالی متلاطم و از آغاز تا پایان پر از حوادث متنوع و گوناگون بود. هرچند در این سال جنگ‌های ویران‌گر و بلایای طبیعی کم سابقه رخ دادند، با این حال در ۱۲ ماه گذشته خبرهای خوب و جذابی نیز از یک سلسله اکتشافات علمی و دستاوردهای محیط‌زیستی و بشری به ثبت رسید. در اینجا ۶ مورد از این موارد را با هم مرور خواهیم کرد.
تلسکوپ اقلیدس بر کهکشان‌های دوردست نور می‌اندازد
تلسکوپ اقلیدس در ماه ژوئیه امسال سوار بر راکتی متعلق به شرکت آمریکایی «اسپیس ایکس» از دماغه کاناورال در ایالات فلوریدا پرتاب شد تا ماموریت ۶ ساله خود برای کاوش فضا در فاصله 1/5میلیون کیلومتری از زمین را آغاز کند.
این تلسکوپ متعلق به آژانس فضایی اروپا که با هدف بررسی ماده تاریک و انرژی تاریک به فضا پرتاب شد، چهار ماه بعد پنج تصویر شگفت‌انگیز و روشنگر از فضا را به ثبت رساند. برای مثال در یکی از تصاویر این تلسکوپ، مجموعه‌ای عظیم و دوردست از بیش از یکصد هزار کهکشان به چشم می‌خورد.
تخمین زده می‌شود که برخی از آنها حدود ۱۰ میلیارد سال نوری از ما فاصله داشته باشند و قبلاً هرگز دیده نشده بودند. این تصاویر همچنین شامل یک سحابی شبیه سر اسب است که بخشی از صورت فلکی شکارچی به شمار می‌رود.
فسیل دایناسوری که می‌تواند نظریه تکامل پرندگان را بازنویسی کند
در ماه سپتامبر یک فسیل کوچک نیمه‌پرنده و نیمه‌دایناسور در استان فوجیان در جنوب شرقی چین یافت شد که دانشمندان آن را انقلابی کوچک برای نظریه تکامل پرندگان توصیف کردند. اعتقاد بر این است که این موجود، با نام «فوجیانوناتور پرودیجیوسوس»، در دوره ژوراسیک پسینی یعنی ۱۴۸ تا ۱۵۰ میلیون سال پیش زندگی می‌کرده است و کشف آن شکافی را که در سوابق فسیلی مربوط به منشاء پرندگان موجود بود پر می‌کند.
مهار نسبی جنگل‌زدایی در آمازون
زمانی که لولا داسیلوا از برزیل در ماه ژانویه به عنوان رئیس‌جمهور جانشین ژائر بولسونارو شد، تعهد کرد که تا سال ۲۰۳۰ به جنگل‌زدایی فاجعه‌بار آمازون پایان دهد. در ماه ژوئیه، برنامه سالانه ردیابی جنگل‌زدایی مؤسسه ملی تحقیقات فضایی این کشور خبر داد که جنگل‌زدایی آمازون در برزیل تا 22/3درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش یافته و به پایین‌ترین حد در پنج سال گذشته رسیده است.
دولت برزیل با کاهش جنگل‌زدایی آمازون، که زمانی به عنوان «ریه‌های جهان» شناخته می‌شد، توانسته است از انتشار حدود ۱۳۳ میلیون تن گاز دی‌اکسید کربن (معادل 5/7درصد کل انتشار گاز توسط این کشور) جلوگیری کند.
تاسیس صندوق جبران خسارت در اجلاس تغییرات آب و هوایی
بیست‌وهشتمین اجلاس تغییرات آب و هوایی، که امسال میزبانی آن را دوبی در امارات متحده عربی برعهده داشت، با اعلامیه‌ای تاریخی آغاز به کار کرد. بنابر این اعلامیه، تصمیم گرفته شد یک صندوق تامین خسارت ۶۵۵ میلیون دلاری برای جبران خسارت ناشی از بلایا یا صدمات مرتبط با تغییرات آب و هوایی در کشورهای آسیب‌پذیر تاسیس شود. امری که برای اولین بار اتفاق می‌افتد.
نامه‌های عاشقانه به ملوانان فرانسوی سرانجام پس از ۲۵۰ سال باز شدند
امسال همچنین یک استاد تاریخ دانشگاه کمبریج بریتانیا با جستجو در اسناد و مدارک آرشیوی، نامه‌هایی را پیدا کرد که برای بیش از دو قرن سربسته باقی‌مانده بودند. این نامه‌ها در میانه «جنگ هفت ساله» (جنگی بین‌المللی بین دو اتحاد دریایی رقیب به رهبری بریتانیا و فرانسه در سالهای ۱۷۵۶ تا ۱۷۶۳)
توسط ملوانان فرانسوی نوشته شده و تصویری نادر از زندگی سرنشینان کشتی و خانواده‌هایشان در سالهای میانی سده هجدهم را به دست می‌دهد. در یکی از این نامه‌ها «ماری دوبوسک» به همسرش «لوئی شامبرلن»، ستوان یکم یک کشتی جنگی فرانسوی در سال ۱۷۵۸، می‌نویسد: «می‌توانم تمام شب را صرف نوشتن برایت بکنم... من همسر وفادار ابدی تو هستم.»
مومیایی‌های مصر باستان نبش قبر می‌شوند
در اوایل سالی که گذشت دو مومیایی چند متر زیر زمین در ممفیس، پایتخت مصر باستان واقع در جنوب قاهره، پیدا شد. این مومیایی‌ها که تخمین زده می‌شود حدود ۴۳۰۰ سال پیش دفن شده‌اند، از قدیمی‌ترین مومیایی‌های جهان هستند و با فاصله تقریبی یک ماهه در قبرستان سقاره کشف شدند. سقاره برای بیش از ۳ هزار سال به عنوان محل دفن خانواده پادشاهی مصر مورد استفاده قرار می‌گرفت و یکی از مهم‌ترین مکان‌های تاریخی این سرزمین محسوب می‌شود. این محل ۲۰ کیلومتر امتداد دارد و شامل صدها مقبره است. (یورونیوز)
