پیش‌بینی هفت‌صبح از واکنش قیمت طلا و دلار در دور جدید مذاکرات هسته‌ای
قیمت ارز و طلا با نشانه‌های مثبت سیاسی فروکش کرد اما پایداری کاهش‌ها به اصلاحات ساختاری اقتصاد وابسته است
هفت صبح | با افزایش گمانه‌زنی‌ها درباره آغاز دور جدید مذاکرات هسته‌ای و همزمان با رایزنی‌های فنی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، فضای روانی بازارهای مالی ایران دستخوش تغییر شده است. تجربه‌های پیشین نشان می‌دهد که حتی انتشار خبرهای مثبت درباره احتمال توافق، می‌تواند انتظارات تورمی را کاهش داده و به افت نسبی قیمت ارز و طلا منجر شود.
اصلاح قیمت دلار و طلا؟
در صورت تحقق توافق و کاهش تحریم‌ها، پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که قیمت دلار در بازار آزاد می‌تواند تا محدوده ۸۵ تا ۹۰ هزار تومان اصلاح شود. این کاهش، البته مقطعی خواهد بود و به عوامل داخلی مانند سیاست‌های بودجه‌ای دولت، کسری تراز تجاری و نرخ تورم نیز وابسته است. در کوتاه‌مدت، تقاضای سفته‌بازی برای دلار کاهش می‌یابد و بازار به سمت آرامش نسبی حرکت می‌کند، هرچند پایداری این روند نیازمند اصلاحات ساختاری در اقتصاد کشور است.
در صورت آغاز رسمی مذاکرات، نرخ دلار که در ماه‌های اخیر در محدوده ۹۵ تا ۱۰۵ هزار تومان نوسان داشته، می‌تواند حتی تا محدوده ۸۰ تا ۸۵ هزار تومان کاهش یابد. این اصلاح، اگرچه چشمگیر است، اما به شرطی پایدار خواهد بود که مذاکرات به نتایج ملموس منجر شود. در غیر این صورت، بازار به سرعت به سطوح قبلی بازمی‌گردد. کارشناسان معتقدند که اگر نرخ دلار بیش از سه ماه در کانال‌های بالا باقی بماند، بازگشت به سطوح پایین‌تر بسیار دشوار خواهد بود و اصلاحات صرفا جنبه روانی و کوتاه‌مدت خواهند داشت.
قیمت طلا نیز به‌شدت تحت تأثیر نرخ ارز و جو روانی بازار قرار دارد. در صورت توافق، قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار ممکن است تا محدوده ۶.۸ تا ۷.۲ میلیون تومان کاهش یابد. همچنین، قیمت سکه امامی می‌تواند تا سطح ۷۷ میلیون تومان افت کند. این اصلاح قیمتی، علاوه بر تأثیر مذاکرات، به وضعیت بازار جهانی طلا نیز وابسته است؛ چرا که کاهش تنش‌های ژئوپلیتیک می‌تواند قیمت جهانی طلا را نیز تحت فشار قرار دهد و به افت بیشتر قیمت داخلی منجر شود.
اصلاح طلا و ارز جنبه روانی و کوتاه‌مدت دارد
با این حال، نباید فراموش کرد که مشکلات ساختاری اقتصاد ایران از جمله تورم بالا، کسری بودجه و ضعف تولید، مانع از ریزش شدید و پایدار قیمت‌ها خواهد شد. بنابراین، هرگونه افت قیمت دلار و طلا در صورت توافق، بیشتر جنبه روانی و کوتاه‌مدت دارد تا اصلاحی بنیادین. بازارهای مالی ایران، در چنین شرایطی، بیش از هر زمان دیگری نیازمند ثبات سیاستی، شفافیت در تصمیم‌گیری و اعتمادسازی عمومی هستند تا بتوانند از فضای مذاکراتی فراتر رفته و به سمت پایداری واقعی حرکت کنند.
قیمت طلا تحت تاثیر چیست؟
قیمت طلا تحت تاثیر نرخ ارز و قیمت جهانی اونس قرار دارد. در صورت آغاز مذاکرات و کاهش نرخ دلار، قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار ممکن است تا محدوده ۶.۳ تا ۶.۵ میلیون تومان اصلاح شود و در صورت توافق نهایی، حتی به سطح ۵.۵ میلیون تومان نیز برسد. قیمت سکه امامی نیز ممکن است تا محدوده ۶۶ تا ۷۰ میلیون تومان کاهش یابد، به‌ویژه اگر همزمان با افت دلار، اونس جهانی نیز وارد فاز نزولی شود. با این حال، بازار طلا به دلیل وابستگی دوگانه به عوامل داخلی و خارجی، معمولا نوسانات شدیدتری را تجربه می‌کند.
در شرایط مذاکراتی، بازار طلا ریسک بیشتری نسبت به بازار ارز دارد. دلیل آن، وابستگی طلا به نرخ ارز داخلی و همزمان به قیمت جهانی اونس است. اگرچه دلار بیشتر تحت تأثیر فضای سیاسی و انتظارات داخلی قرار دارد، اما طلا علاوه بر این عوامل، به نوسانات بازارهای جهانی نیز واکنش نشان می‌دهد. بنابراین، در صورت بروز اخبار متناقض یا شکست مذاکرات، طلا ممکن است نوسانات شدیدتری را تجربه کند و سرمایه‌گذاران این بازار با ریسک بالاتری مواجه شوند.
ریسک‌ها در کوتاه‌مدت کنترل‌پذیرترند
از سوی دیگر، بازار ارز به دلیل نقش آن در مبادلات روزمره و حساسیت بالای دولت نسبت به نرخ آن، معمولا با مداخلات سریع‌تری مواجه می‌شود و همین امر می‌تواند ریسک آن را در کوتاه‌مدت کنترل‌پذیرتر کند. با این حال، هرگونه اصلاح قیمتی در بازار ارز نیز نیازمند پشتوانه سیاستی و اقتصادی است؛ چرا که بدون اصلاحات ساختاری، کاهش نرخ ارز پایدار نخواهد بود.
در مجموع، آغاز مذاکرات می‌تواند به اصلاح قابل‌توجهی در بازارهای مالی منجر شود، اما پایداری این اصلاحات به نتیجه مذاکرات، سیاست‌های اقتصادی داخلی و واکنش بازارهای جهانی بستگی دارد. سرمایه‌گذاران در این فضا باید بیش از هر زمان دیگری به تحلیل چندجانبه، مدیریت ریسک و پرهیز از تصمیم‌گیری‌های هیجانی توجه کنند. بازارهای ایران، در آستانه یک چرخش احتمالی، نیازمند ثبات سیاستی، شفافیت در تصمیم‌گیری و اعتمادسازی عمومی هستند تا بتوانند از فضای مذاکراتی فراتر رفته و به سمت پایداری واقعی حرکت کنند.
بازار طلا زیر سایه بانک‌های مرکزی
همچنین باید توجه داشت که بانک‌های مرکزی همواره در موقعیتی هستند که می‌توانند با ابزارهای سیاستی خود، به‌دنبال ثبات یا تغییر در بازار ارز باشند. تصمیم‌گیری در این زمینه به اهداف کلان اقتصادی، شرایط تورمی، تراز تجاری و فضای سیاسی داخلی و بین‌المللی بستگی دارد.
در شرایطی که نوسانات ارزی به تهدیدی برای ثبات اقتصادی تبدیل شود، بانک مرکزی معمولا مداخله می‌کند تا از طریق تزریق ارز، تغییر نرخ بهره، یا مدیریت انتظارات، بازار را به سمت آرامش هدایت کند. در مقابل، در برخی موارد خاص، تغییرات کنترل‌شده در نرخ ارز می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای تنظیم صادرات، کاهش واردات یا جبران کسری بودجه مورد استفاده قرار گیرد.
در فضای فعلی اقتصاد ایران، با افزایش احتمال آغاز مذاکرات میان ایران و آمریکا، بانک مرکزی در موقعیتی حساس قرار دارد. از یک‌سو، کاهش تنش‌های سیاسی می‌تواند به افت نرخ ارز منجر شود و از سوی دیگر، این افت اگر مدیریت نشود، ممکن است به شوک‌های قیمتی در بازارهای دیگر بینجامد. بنابراین، بانک مرکزی ممکن است به‌جای اجازه دادن به ریزش ناگهانی نرخ ارز، به‌دنبال تثبیت تدریجی آن باشد تا از نوسانات شدید جلوگیری کند.
در سال‌های گذشته، تجربه نشان داده که بانک مرکزی ایران در مواجهه با اخبار مذاکراتی، معمولا از ابزارهایی مانند عرضه ارز در بازار متشکل، کنترل نرخ حواله‌ای و مدیریت روانی بازار استفاده کرده است. هدف از این اقدامات، جلوگیری از شکل‌گیری حباب‌های انتظاری و حفظ تعادل در بازار ارز بوده است. با این حال، موفقیت این سیاست‌ها به میزان ذخایر ارزی، هماهنگی با سیاست‌های مالی دولت و اعتماد عمومی به نهاد پولی کشور بستگی دارد.
در صورت آغاز رسمی مذاکرات و کاهش فشارهای تحریمی، بانک مرکزی ممکن است با کاهش تدریجی نرخ ارز، به‌دنبال تقویت ریال و کنترل تورم باشد. اما اگر مذاکرات به نتیجه نرسد یا با شکست مواجه شود، احتمالا سیاست‌های حمایتی از نرخ ارز تقویت خواهد شد تا از جهش‌های ناگهانی جلوگیری شود.
در مجموع، بانک‌های مرکزی نه‌تنها می‌توانند به‌دنبال ثبات بازار ارز باشند، بلکه در مواقع خاص، تغییرات هدفمند در نرخ ارز را نیز دنبال می‌کنند. آنچه تعیین‌کننده است، هدف‌گذاری دقیق، شفافیت در سیاست‌گذاری، و توانایی در اجرای هماهنگ ابزارهای پولی و ارزی است. در شرایط فعلی، نقش بانک مرکزی در مدیریت انتظارات و جلوگیری از نوسانات هیجانی بیش از هر زمان دیگری حیاتی است.
