زنگ‌هایی که به صدا درآمد
رشد تعداد و ارزش چک‌های برگشتی بر تعداد و ارزش چک‌های مبادله شده پیشی گرفته و رشد شتابان‌تری داشته است
هفت صبح| اقتصاد کشور یکی از سخت‌ترین شرایط خود در سال‌های اخیر را تجربه می‌کند؛ تجربه‌ای دردناک‌تر از سال‌های پس از 1397 و خروج آمریکا از برجام و حتی بدتر از دوران همه‌گیری کرونا. این گزاره، ادعای ما نیست و چند آمار اعلام شده در روزها و هفته‌های اخیر، به این سخنان مهر تایید می‌زند.
ناامیدی فراگیر در میان فعالان اقتصادی
نخستین گزاره موید ادعای فوق، شاخص مدیران خرید (شامخ) در بخش کل اقتصاد و صنعت است که در خرداد ماه ۱۴۰۴، کاهشی و معادل ۴۲.۹ برآورد شده؛ به گونه‌ای که کمترین مقدار ۶۲ ماهه خود را از اردیبهشت ماه ۱۳۹۹ یعنی اوج دوران همه‌گیری کرونا در ایران و جهان که قیمت نفت را در برهه‌هایی از زمان به اعداد منفی هم رسانده بود، به ثبت رسانده است.
این عدد کمترین مقدار ماهانه شامخ صنعت از اردیبهشت ۱۳۹۹ بوده و شاخص در هر پنج مولفه اصلی خود کاهشی بوده یعنی میزان تولید، سفارشات جدید، صادرات، موجودی مواد اولیه یا لوازم خریداری شده و میزان استخدام نیروی انسانی در این دوران روندی کاهشی داشته است.
میزان سفارشات جدید مشتریان در خرداد ماه کمترین مقدار ۶۳ ماهه خود را از فروردین ماه ۱۳۹۹ به ثبت رسانده است. موجودی مواد اولیه یا لوازم خریداری شده در خرداد ماه برای پانزدهمین ماه متوالی کمتر از محدوده خنثی یعنی ۵۰ قرار گرفته و شدت کاهش در این ماه نسبت به ماه قبل (اردیبهشت) بیشتر بوده است.
همچنین میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی در خرداد ماه، با ثبت یکی از کمترین مقادیر خود، کمترین مقدار ۶۳ ماهه خود را از فروردین ماه ۱۳۹۹ به ثبت رسانده و قیمت مواد اولیه و لوازم خریداری شده در خرداد ماه نسبت به ماه قبل افزایش یافته و بیشترین مقدار چهار ماه اخیر را به ثبت رسانده است.
صنعتی که به سختی نفس می‌کشد
شاخص مدیران خرید بخش صنعت هم پس از تعدیل فصلی مقدار ۴۲.۱ را تخمین زده که این عدد کمترین مقدار ماهانه از شروع اجرای طرح شامخ در مهر ۱۳۹۷ بوده است. دقت کنید که این میزان حتی از شوک اقتصادی ناشی از خروج آمریکا از برجام هم بدتر است.
شامخ صنعت نیز مانند شامخ اقتصاد، در هر پنج مولفه خود کاهش داشته و مانند شاخص میزان تولید، کمترین مقدار از زمان شروع نظرسنجی بوده است. طبق این گزارش، مقدار تولید محصولات در آخرین ماه از بهار سال جاری، 34.8 محاسبه شده که کمترین نرخ از آغاز اجرای طرح شامخ است.
چک‌هایی که پاس نمی‌شوند
هنوز گزارش دقیقی از میزان چک‌های برگشتی در خرداد ماه اعلام نشده اما پیش از آغاز تهاجم اسرائیل به ایران هم آمار به شدت تکان‌دهنده بوده است. طبق گزارش بانک مرکزی، در اردیبهشت امسال 9.8 میلیون فقره چک مبادله شده که ارزش این مقادیر معادل 931.7 هزار میلیارد تومان بوده است.
تعداد و مبلغ چک‌های مبادله شده در این ماه نسبت به فروردین سال جاری به ترتیب 22.5 و 47.3درصد افزایش داشته است. با این حال، در دومین ماه سال جاری یک میلیون فقره از چک‌های مبادله شده به ارزشی معادل 134.1 هزار میلیارد تومان، برگشت داده شده که نسبت به فروردین ماه از نظر تعداد و مبلغ 35.9 و 53.3درصد افزایش یافته است. به عبارت دیگر، سهم چک‌های برگشتی از کل چک‌ها در اردیبهشت نسبت به فروردین، از نظر تعداد و مبلغ، روندی افزایشی داشته است.
لطفاً کمربندها را سفت‌تر ببندید
فعالان اقتصادی، مطابق گزارشی که اتاق بازرگانی ایران منتشر کرده، ارزیابی بسیار تلخی نسبت به اقتصاد ایران در بهار سال جاری داشته‌اند. روند برگشت چک به عنوان یکی از اساسی‌ترین ابزار مبادلات اقتصادی نیز نشان می‌دهد که رشد تعداد و ارزش چک‌های برگشتی بر تعداد و ارزش چک‌های مبادله شده پیشی گرفته و رشد شتابان‌تری داشته است.
تورم نقطه به نقطه اعلام شده در پایان خرداد ماه (39.4درصد) هم نشان می‌دهد که روند کاهنده تورم، متوقف شده و دوباره روی موج افزایشی قرار گرفته و دوباره در آستانه بازگشت به کانال 40درصدی است. تمامی این شواهد نشان می‌دهد که هم تورم و هم رکود در اقتصاد ایران دوباره در حال اوج‌گیری هستند؛ یعنی فعالیت و تولید کمتر با قیمت‌های گران‌تر عرضه می‌شود.
