ملاقات با غول‌های دنیای مالی غیرمتمرکز

هفت صبح| ‌دیفای، همه آن چیزی است که مرحوم ساتوشی ناکاموتو در زمان اختراع بیت‌کوین به آن فکر می‌کرد. دیفای در عمل بلاکچین را به خانه‌هایمان آورده و آن را به پروژه‌های کاربردی تبدیل کرده که بتوان از آن برای امور روزمره مالی استفاده کرد. از سیستم تسهیلات گرفته تا سپرده‌گذاری و پول غیرمتمرکز. در حال حاضر بیش از 109 میلیارد دلار سرمایه در پروژه‌های دیفای قفل شده که اصطلاحا به آن TVL یا Total Value Locked گفته می‌شود.

پروژه‌های دیفای عموما براساس همین شاخص رتبه‌بندی می‌شوند که نشان می‌دهد کاربران چقدر به این پروژه‌ها اعتماد داشته و از آن برای امور مالی غیرمتمرکز استفاده می‌کنند. از بین پروژه‌های مختلف دیفای، نمونه‌های مربوط به استیکینگ بیشترین TVL را دارند و محبوب‌ترین‌شان لیدو است. ارزش دارایی‌های قفل شده در لیدو به 25 میلیارد دلار می‌رسد که حدود یک‌چهارم کل TVL پروژه‌های دیفای است.

آوه با 20 میلیارد دلار در رتبه دوم و ایگن لیر با 12 میلیارد دلار TVL در رتبه سوم قرار دارند و پشت سرشان اترفای و اتنا ایستاده‌اند. در این گزارش با معرفی این پنج پروژه دیفای به عنوان بزرگ‌ترین پروژه‌های دنیای غیرمتمرکز براساس TVL، خواهیم دید که هرکدام‌شان چه مشکلی را برطرف می‌کنند و چطور به صورت کاملا غیرمتمرکز امور مالی را سر‌و‌سامان می‌دهند.

لیدو (Lido) پیشتاز استیکینگ غیرمتمرکز

لیدو یکی از مهم‌ترین پروژه‌های دیفای است که به کاربران امکان استیکینگ غیرمتمرکز را می‌دهد. استیکینگ فرایندی است که در آن کاربران دارایی‌های خود را برای کمک به امنیت شبکه‌ بلاکچینی قفل کرده و در ازای آن پاداش دریافت می‌کنند. در شبکه‌ اتریوم 2/0برای تبدیل‌شدن به یک اعتبارسنج (Validator) و مشارکت در فرآیند اجماع، کاربران باید حداقل ۳۲ واحد اتریوم داشته باشند و این مقدار را برای مدت طولانی قفل کنند. این شرایط باعث شده که استیکینگ اتریوم برای بسیاری از کاربران عادی دست‌نیافتنی باشد.

لیدو این مشکل را حل کرده است. در این پلتفرم، کاربران می‌توانند هر مقدار اتریوم را استیک کنند، بدون اینکه دارایی‌هایشان به‌طور کامل قفل شود. در ازای استیک کردن، لیدو توکنی به نام stETH (staked ETH) به کاربران می‌دهد که نشان‌دهنده‌ دارایی استیک‌شده‌ آن‌هاست. این توکن به‌طور خودکار سود استیکینگ را به موجودی کاربران اضافه می‌کند و در عین حال می‌تواند در سایر پروتکل‌های دیفای مورد استفاده قرار گیرد.

با وجود مزایای زیاد، لیدو منتقدانی هم دارد. برخی از فعالان دیفای معتقدند که این پروتکل با سهم بالای خود از استیکینگ اتریوم، ممکن است به تمرکز شبکه منجر شود. در حال حاضر، درصد زیادی از اتریوم‌های استیک‌شده از طریق لیدو سپرده‌گذاری شده‌اند که این موضوع می‌تواند تعادل شبکه را به خطر بیندازد.

آوه (Aave) پادشاه وام‌دهی غیرمتمرکز

آوه یکی از برجسته‌ترین پروتکل‌های وام‌دهی غیرمتمرکز در دنیای دیفای است که امکان سپرده‌گذاری، وام‌گیری و کسب سود را بدون نیاز به واسطه‌های مالی سنتی فراهم می‌کند. در سیستم‌های بانکی سنتی، دریافت وام نیازمند اعتبارسنجی، ارائه ضمانت و طی کردن مراحل اداری پیچیده است. اما در آوه، کاربران می‌توانند تنها با وثیقه‌گذاری رمزارز، بدون نیاز به تأیید هویت، وام بگیرند یا دارایی‌های خود را سپرده‌گذاری کرده و سود دریافت کنند.

این پروتکل بر بستر قراردادهای هوشمند اجرا می‌شود، به این معنی که همه‌ فرآیندهای وام‌دهی و وام‌گیری به‌طور خودکار و بدون نیاز به واسطه انجام می‌شود. کاربران دارایی‌های دیجیتال خود را به یک استخر نقدینگی اضافه می‌کنند و در ازای آن، سود متناسب با میزان مشارکت خود دریافت می‌کنند. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های آوه، وام‌های آنی (Flash Loans) است.

این نوع وام به کاربران اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به وثیقه، وام بگیرند و همان تراکنش را در لحظه تسویه کنند. این قابلیت برای معامله‌گران حرفه‌ای و استراتژی‌هایی مانند آربیتراژ (Arbitrage) و بازپرداخت بدهی‌های با بهره بالا کاربرد دارد. علاوه بر این، آوه امکان انتخاب نوع نرخ بهره را نیز فراهم می‌کند. کاربران می‌توانند بین نرخ ثابت (Stable Interest Rate) و نرخ متغیر (Variable Interest Rate) یکی را انتخاب کنند. این قابلیت به آن‌ها اجازه می‌دهد بسته به شرایط بازار، بهترین گزینه را برای مدیریت دارایی‌های خود داشته باشند.

ایگن لیر (EigenLayer) نوآوری در استیکینگ مجدد

ایگن لیر یک پروژه نوآورانه در دنیای دیفای است که مفهوم استیکینگ مجدد (Restaking) را معرفی کرده است. استیکینگ مجدد به کاربران این امکان را می‌دهد که از دارایی‌های استیک‌شده خود در شبکه‌ اتریوم 2/0 برای تأمین امنیت سایر پروتکل‌ها یا شبکه‌ها استفاده کنند. این روش نه‌تنها بهره‌وری دارایی‌ها را افزایش می‌دهد، بلکه به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا منابع بیشتری برای افزایش امنیت شبکه‌های خود در اختیار داشته باشند.

در مدل معمولی استیکینگ، کاربران تنها به شبکه‌ای که دارایی‌های خود را در آن استیک کرده‌اند، کمک می‌کنند. اما در ایگن لیر، دارایی‌های استیک‌شده به‌طور هم‌زمان در چندین پروتکل و بلاکچین مشارکت می‌کنند. به‌عنوان مثال، یک کاربر ممکن است اتریوم خود را در ایگن لیر استیک کند و به‌طور همزمان از آن برای تأمین امنیت شبکه‌های دیگری مانند پولکادات یا پالیگان استفاده کند.

در حال حاضر، ایگن لیر در مراحل اولیه توسعه خود قرار دارد و هنوز تمام جنبه‌های آن به‌طور کامل اجرایی نشده است. با این حال، اگر ایگن لیر بتواند به‌طور مؤثر مدل استیکینگ مجدد را در سطح جهانی پیاده‌سازی کند، می‌تواند به یکی از ابزارهای اصلی برای افزایش امنیت و بهره‌وری در دنیای بلاکچین و دیفای تبدیل شود.

اترفای (Ether.fi) استیکینگ غیرمتمرکز و کنترل بیشتر بر دارایی‌ها

اترفای یک پروتکل استیکینگ غیرمتمرکز است که  روی اتریوم 2/0 متمرکز است و به کاربران این امکان را می‌دهد که اتریوم خود را به‌طور مستقیم استیک کنند بدون اینکه نیاز به اعتماد به یک نهاد ثالث داشته باشند. این پروژه هدف اصلی خود را فراهم کردن کنترل بیشتر کاربران بر دارایی‌های استیک‌شده و حفظ امنیت شبکه‌های بلاکچینی می‌داند. در بسیاری از پلتفرم‌های استیکینگ غیرمتمرکز، کاربران برای استیک کردن اتریوم نیاز دارند تا دارایی‌های خود را به یک قرارداد هوشمند سپرده‌گذاری کنند که این قرارداد معمولاً توسط یک سازمان متمرکز مدیریت می‌شود.

اما اترفای یک مدل جدید و غیرمتمرکز ارائه می‌دهد که به کاربران این اجازه را می‌دهد تا استیکینگ خود را از طریق یک پروتکل امن انجام دهند و در عین حال کنترل بیشتری بر دارایی‌های خود داشته باشند. چراکه برخلاف پلتفرم‌های استیکینگ معمولی که دارایی‌های استیک‌شده را برای مدت طولانی قفل می‌کنند، در اترفای کاربران می‌توانند از دارایی‌های خود در سایر پروتکل‌های دیفای یا فعالیت‌های دیگر استفاده کنند. این پلتفرم همچنین به کاربران اجازه می‌دهد که به‌طور دقیق‌تر شرایط استیکینگ خود را تنظیم کنند و نرخ‌های سود و مدیریت ریسک را بر اساس ترجیحات خود انتخاب کنند.

اتنا (Ethena) استیبل‌کوین غیرمتمرکز با دلتای خنثی

اتنا یک پروژه استیبل کوین غیرمتمرکز با نماد USDe است که با هدف فراهم کردن ثبات قیمت برای کاربران در دنیای رمزارزها طراحی شده است. این پروژه با استفاده از استراتژی دلتا خنثی (Delta Neutral) عمل می‌کند، به این معنی که در آن تلاش می‌شود تا ریسک تغییرات قیمت دارایی‌ها کاهش پیدا کند و در نتیجه قیمت استیبل کوین در برابر نوسانات بازار حفظ شود.

اتنا به عنوان یک استیبل کوین غیرمتمرکز، هیچ نهاد مرکزی کنترل‌کننده‌ای ندارد و به شبکه‌ای از گره‌ها و قراردادهای هوشمند وابسته است که نظارت و اجرای آن را بر عهده دارند. استراتژی دلتای خنثی برای کاهش ریسک‌های مربوط به تغییرات قیمت دارایی‌ها استفاده می‌شود. با استفاده از مدل‌های مالی پیچیده، اتنا می‌تواند تعادل دلتا را حفظ کرده و از نوسانات بازار در کوتاه‌مدت جلوگیری کند. اتنا به گونه‌ای طراحی شده که ارزش آن به صورت ثابت حفظ شود و از نوسانات شدید قیمت که ممکن است بر سایر استیبل کوین‌ها تأثیر بگذارد، در امان باشد.