عملیات میرداماد علیه تتر | فرزین علیه بن‌بست
درگاه صرافی‌ها همچنان بسته است و رئیس بانک مرکزی متهم دیگری هم برای دلار ۸۰ هزار تومانی پیدا کرده: سایتی در آمریکا
هفت صبح| دلار، آخر وقت دیشب در کانال‌های تلگرامی ۸۱ هزار و ۸۵۰ تومان فروخته می‌شد ولی تتر در صرافی نوبیتکس، مهمترین صرافی رمزارز مملکت ۷۹ هزار و ۱۰۰ تومان بود. شاید برای نخستین بار در بازار، حباب دلار نسبت به تتر به وجود آمده بود. چون هر تتر یک دلار است و قاعدتا تتر هم باید همان حوالی ۸۲ هزار تومان می‌بود ولی ظاهرا اثر کاری که بانک مرکزی از بعدازظهر پنجشنبه انجام داده این شده بود که تتر کمتر از یک دلار در ایران معامله شود! بانک مرکزی چه کرده بود؟
درگاه صرافی‌های رمزارز را مسدود کرده بود و دیگر کسی نمی‌توانست به حساب این صرافی‌ها پول واریز کند. دیروز و حدود چهار روز پس از آغاز مسدودسازی درگاه‌ها، فعالان رمزارز به ساختمان اتاق بازرگانی در تقاطع خیابان طالقانی و موسوی در مرکز شهر تهران رفتند تا به میزبانی خانه بخش خصوصی یک نشست خبری برگزار کنند و از درد این چهار روز سخن بگویند.
حرف آنها در یک کلام این بود که ما مسئول افزایش قیمت ارز نیستیم و گلایه‌شان این بود که بانک مرکزی بدون هیچ‌گونه اطلاع‌رسانی شریان کسب‌وکار آنها را بسته و حتی بعد از این کار نیز هیچ اطلاعی در مورد آینده به آنها نمی‌دهد و جالب اینکه برخی می‌گفتند که اگر درخواستی از سوی حاکمیت می‌بود زمینه همکاری بین صرافی‌ها و بانک مرکزی فراهم بود ولی این نهاد تصمیم گرفت که راه دیگری را انتخاب کند.
نشست خبری صرافی‌ها
سایت ماهنامه پیوست گزارشی از اظهارنظرها در این نشست تهیه کرده که مهمترین آنها را می‌خوانید:
نیما قاضی، رئیس انجمن تجارت الکترونیکی تهران: چرا دولت همیشه همین کار را می‌کند. هرگاه نمی‌داند چه تصمیمی باید بگیرد مسدودسازی می‌کند و در مرحله اول هم فعالیت کسب‌وکارهای رسمی را مختل می‌کند. دولت باید مبنای تصمیم‌گیری خود را اعلام کند. من تعجب می‌کنم چرا این روش در این ۱۲ سالی که من در این حوزه کار می‌کنم تغییر نمی‌کند.
چیزی که نمی‌شناسیم را می‌کشیم تا بعدا تصمیم بگیریم درمورد آن چه کنیم. انتظار ما از دولت این نبود که بدون ارائه دلیل و راهبرد، کنشی به این تندی نشان دهد. اگر هدف ما حفظ ارزش پول ملی بوده، این موضوع برخلاف خودش عمل می‌کند. این تصمیمات ناگهانی باعث شکل‌گیری بازارهای سیاه و زیرزمینی است. بستن درگاه کسب‌وکارهایی که به‌صورت رسمی کار می‌کنند، نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند، بلکه بازار سیاه را تقویت می‌کند. انتظار ما این است هرچه سریعتر این درگاه‌ها باز شود و دولت دلیل این تصمیم‌گیری را روشن کند.
امیرحسین راد، مدیرعامل نوبیتکس در پاسخ به پیوست درباره آینده کسب‌وکارهای این حوزه گفت: این مسئله در نسبت با پلتفرم‌های بزرگ و کوچک متفاوت است. برای ما جریان ریالی از ورودی و خروجی مسدود شده است. در این وضعیت دارایی‌های همه نگه داشته شده است و با بازگشایی آن توازن میان فروشنده و خریدار به هم می‌خورد و در نتیجه میلیون‌ها ایرانی از این تصمیم آسیب می‌بینند.
مهدی شریعتمدار مدیرعامل جیبیت به عنوان پرداختیاری که درگاه پرداختش مسدود شده و نتیجه آن اختلال در فرآیند فعالیت سکوهای تبادل است گفت: پلتفرم‌های رمزارزی طی سال گذشته ۲۰ هزار استعلام قضایی را پاسخ داده‌اند و در اصل بخش خصوصی آنچه می‌توانسته در کمک به دولت و تنظیم‌گری انجام داده است. در سه ماه گذشته یک‌بار برخی درگاه‌ها بسته شد اما اینبار به صورت کامل طی این دوره درگاه یک صنعت به صورت کامل مسدود شده است و هیچکس نمی‌تواند تراکنش انجام دهد.
پلتفرم‌های تبادل رمزارز پلتفرم‌های دوسویه بین دو کاربر هستند. این پلتفرم‌ها در حال تسهیل بودند که افرادی که قصد خریدوفروش رمزارز را داشتند بتوانند معاملات خود را انجام دهند. ما با اکوسیستمی روبه‌رو هستیم که بیش از پانزده میلیون کاربر دارد. و همواره در موضوع احراز هویت و همکاری با فتا و قوه قضائیه عملکرد مسئولانه‌ای داشته است.
فرزین فردیس، عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی تهران: حداقل انتظار ما این است که برای چنین تصمیمی توضیح و دلیل بخواهیم. ما مشکل عجیبی را نمی‌دیدیم که بخواهد آسیبی توسط این کسب‌وکارها به اقتصاد کشور وارد شود.
مازیار نوربخش رئیس کمیسیون تحول، نوآوری و بهره‌وری اتاق بازرگانی تهران: نگرانی بانک مرکزی کنترل نرخ ارز است نرخ ارز کاغذ را می‌تواند کنترل کند اما تاکنون نتوانسته تتر را کنترل کند. همان چهارشنبه که در نهایت درگاه‌های پرداخت صرافی‌ها بسته شد صف خرید تتر ایجاد شده بود و کارشناسان بانک مرکزی معتقدند بخشی از افزایش نرخ ارز به همین دلیل است. اما مشکلی که وجود دارد این است که بانک مرکزی حاضر به پاسخگویی نیست و در جلسات شرکت نمی‌کند. این مسئله از لایه فناوری خارج است.
مهدی فاطمیان رئیس انجمن فین‌تک: قبلا هرگاه صرافی‌های رمزارزی را مسدود می‌کردند دلیل آن را افزایش نرخ ارز اعلام می‌کردند اما الان دلیل را پولشویی اعلام می‌کنند اما اتهام پولشویی را نمی‌توان اینگونه اعلام کرد. درخواست ما این است که شفافیت در تعامل اتفاق بیفتد. وقتی ما شفاف با بانک مرکزی رفتار می‌کنیم انتظارمان از بانک مرکزی همین است. ما حداقل انتظار داشتیم بانک مرکزی شنبه با کسب‌وکارها جلسه بگذارد و دلیل را اعلام کند اما آن هم اعلام نشد. اقدام بانک مرکزی اقدام درستی نیست می‌شد با ایجاد راهکارها و رد و بدل موضوع به شکل دیگری رفع شود. ما در حال کمک به رشد اقتصاد دیجیتال کشور هستیم. این برخوردهای سلبی مورد تایید ما نیست.
رضا قربانی، نایب رئیس کمیسیون تحول، نوآوری و بهره‌وری اتاق بازرگانی تهران: اگر این وضعیت ادامه داشته باشد مردم از صرافی‌های خارجی یا بازارهای زیرزمینی استفاده می‌کنند. ما شاهد نابودی یک اکوسیستم و کسب‌وکارهایی هستیم که همزمان با جهان در ایران شکل گرفتند. در شرایطی درگاه‌های پرداخت صرافی‌ها بسته شده است که آنها تمامی درخواست‌های تنظیم‌گر را پاسخ داده‌اند محدودیت واریز ۲۵ میلیون تومان و تسویه ۷۲ ساعت درخواست‌های تنظیم‌گر بوده که با وجود اینکه تجربه کاربری خوبی ایجاد نمی‌کند پلتفرم‌ها آن را پیاده‌کرده‌اند.
امین کلاهدوزان، رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی: بانک مرکزی تنظیم‌گر بخشی است. اما می‌توانیم مطالبه‌گر باشیم که این حوزه تعیین تکلیف شود. حتی اگر کاری قرار است ممنوع شود باید اعلام شود و برای آن دلیل بیاورند. بلاتکلیفی آسیب‌زا است و این موضوع ادامه دارد. امیدواریم این تعیین تکلیف زودتر اتفاق بیفتد. من به فعالیت‌های مرکز ملی فضای مجازی امیدوارم. بانک مرکزی باید یک موضع‌گیری رسمی داشته باشد و علت خود را بیان کند. شاید مشکل قابل حل باشد اما اکنون این مسدودسازی توجیهی ندارد. ما در مرکز توسعه تجارت پیگیر هستیم که شفاف‌سازی در مورد این قضیه انجام شود.
امیرحسین راد، مدیرعامل نوبیتکس: این اکوسیستم تقابلی با بانک مرکزی ندارد و اگر مسئله‌ای است ما از تعامل شفاف با بانک مرکزی استقبال می‌کنیم. مهمترین وظیفه بانک مرکزی حفظ ارزش پول ملی است. هیچ کسب‌وکاری قصد ندارد در نقش‌آفرینی بانک مرکزی خللی وارد کند. رسیدن به این هدف می‌توانست بسیار بهتر اتفاق بیفتد. نقد ما این است که اگر با ما مطرح می‌شد می‌توانست کمک کند کسب‌وکارها آن را مدیریت کنند.
این تصمیم باعث آسیب به کسب‌وکار شده اما یک بار برای همیشه به دوستان ثابت شد نرخ تتر روی بازار ارز تاثیرگذار نیست. شما نمی‌توانید بک بازار کوچک را مسئول نرخ ارز کشور بدانید. امیدواریم نتیجه و مسئولیت این تصمیم پذیرفته شود. این تصمیم بانک مرکزی شاید از نظر خودش در کوتاه‌مدت به کنترل موضوعات کمک کرده باشد اما در بلندمدت آسیب‌های جدی وارد می‌کند. آسیب به این بخش خصوصی فقط آسیب به کسب‌وکار نیست و برای دولت هم آسیب‌زا خواهد بود. امیدواریم اعتماد از دست رفته کاربران دوباره بازگردد.
عباس آشتیانی به عنوان نماینده سازمان نظام صنفی رایانه‌ای: تاکنون هیچکدام از تنظیم‌گران بخشی گزارشی در مورد نقاط ضعف یا قدرت رمزارزها ارائه نکرده‌اند. اگر گزارشی از سوی نهادهای تنظیم گری ارائه شده بود می‌شد آسیب یا نفعی که در این دوره زده‌اند را محاسبه کرد. با استفاده از معیار مشخص دلیل متاسفانه اعتماد کاربر در حال مخدوش شدن است و اگر اعتماد کاربر به پلتفرم داخلی خدشه دار شود بازگشت آن اعتماد سخت است و بازار دست بازارهای غیر شفاف قرار می‌گیرد. از نظر ما باید هر چه سریعتر امکان گفتگو فراهم شود و تعامل میان بخش‌های مختلف فراهم شود.
پوریا آسترکی، فعال حوزه بلاکچین: ما با این احتمال مواجهیم که بانک مرکزی به دلیل پولشویی یا کنترل نرخ ارز این کار را انجام داده باشد. اما اکوسیستمی هستیم که قبل از اینکه این اکوسیستم ساخته شود در تلاش برای رگولاتوری آن بودیم. دوستان دولتی نگاه مسئله محور نسبت به راه‌حل دارند. راه‌حل بانک مرکزی برای حل مسائل مربوط به کنترل نرخ ارز مناسب نیست.
احسان قاضی‌زاده، مدیرعامل بیتمکس: استراتژی بانک مرکزی چیست؟ درگاه‌های پرداخت بسته شد بعدش چه اتفاقی می‌افتد وقتی ۲ سال در نوبت می‌مانیم تا درگاه پرداخت ۷۸۰۰ را بگیریم آیا بستن این درگاه بی‌ارزش کردن این درگاه نیست.
امیرحسین مردانی، بنیان‌گذار بیت‌پین: هیچکس دوست ندارد ارز ۸۰ هزارتومانی را ببیند پس دغدغه آقای فرزین دغدغه همه ماست ما انتظار داریم همانگونه که با بقیه برخورد می‌شود با ما نیز برخورد شود. اگر با فعالان حوزه پتروشیمی جلسه می‌گذارند تا وضعیت ارز را بررسی کنند پس باید به صنعت ما نیز احترام گذاشته شود الان ۴ روز است که شریان اصلی این صنعت قطع است.
مهدی عبادی، مدیرعامل وندار: راهکار در وجودِ داده است. فعالان این صنعت بارها در جلسات بانک مرکزی با داده به این نهاد جواب داده‌اند. اما بانک مرکزی در مقابل این کار را انجام نداده است. اگر صف خرید تتر در صرافی‌ها تشکیل شده بانک مرکزی در این مورد داده‌ای داده است؟ اگر دغدغه پولشویی است، آیا در این مورد داده وجود داشته است؟ من خواهش می‌کنم این صحبت‌ها با رجوع به داده‌ها گفته شود. اگر دغدغه کنترل ارز دارد باید دیتا داشته باشد می‌گویند صف تتر ایجاد شده مگر دسترسی به دیتای صرافی‌ها دارد اگر اتهام می‌زنند یا حرفی می‌زنند باید بر اساس دیتا باشد. از بانک مرکزی می‌خواهیم که میز گفتگو را ترک نکند دغدغه‌‌هایش را بر اساس دیتا اعلام کند تا ما بتوانیم آن دغدغه‌ها را رفع کنند.
فرزین علیه بن‌بست
در میانه این صحبت‌ها اشاره‌ای هم به نشست فرزین با پتروشیمی‌ها شده بود. این نشست شامگاه نهم دی برگزار شد ولی خبر آن بعدازظهر ۱۰ دی در خبرگزاری ایرنا منتشر شد. حرف رئیس کل بانک مرکزی در این نشست به طور خلاصه ابن بود که انتقال تمام نیازهای رسمی کشور به بازار ارز تجاری امکان پذیر است و اگر بخواهیم دنباله این حرف را حدس بزنیم احتمالا به این نتیجه می‌رسیم که چون بانک مرکزی تتر را جزو بازار ارز تجاری نمی‌داند؛ به سمت مسدود سازی درگاه‌ها رفته است.
گزیده حرف‌های فرزین را هم بخوانید:
هم اکنون با راه‌اندازی سامانه ارز تجاری به سمتی سوق پیدا می‌کنیم که تقریباً روزانه تسویه معاملات ریالی در مرکز مبادله ارز و طلای ایران نزدیک به ۲۰ همت خواهد بود. به دنبال به حداقل رساندن حجم معاملات ارزی در بازارهای غیر رسمی هستیم و می خواهیم تمام معاملات قانونی و نیازهای تجاری و خدماتی تجار و بازرگانان و مردم در این بازار تامین شود.
براساس برآوردها، به واسطه راه‌اندازی سامانه ارز تجاری، نزدیک به ۷۰ یا ۸۰ میلیارد دلار در این بازار معامله انجام خواهد شد. در این زمینه نیز با نگاهی به حجم معاملات سال گذشته در می‌یابیم که ۶۵ میلیارد دلار در بازار نیما معامله شده است. از این منظر و باتوجه به حجم معاملات این نرخ باید مبنای بازار ارز کشور باشد و به بازارها علامت دهی کند.
به دنبال آن هستیم نرخی که در بازار ارز تجاری شکل می‌گیرد به سایر بازارها علامت‌دهی کند. پیش از این نیز نرخ بازار نیما به بازار کالا علامت می‌داد، اما به بازار دارایی علامت‌دهی نمی‌کرد.اما یک بخش دیگر از این نشست که دیروز خیلی مورد توجه قرار گرفت آن بخشی بود که فرزین به سایت «بن بست» ارجاع داد و گفت: «الان همین دوستان به من می‌گویند این کانال بن‌بست که صبح ساعت ۹ نرخ می‌ذاره این تو آمریکا ثبت شده و تمام سروراش هم تو آمریکاست. ۹ صبح هم معامله‌ای صورت نمی‌گیره. نرخ می‌ذاره همه صرافی‌ها هم از اون نرخ می‌گیرن. یعنی یه کانالی ایجاد کردن. با این جهت‌دهی می‌کنن، سیگنال‌دهی می‌کنن، علامت میدن به بازار ما. علائم غیر واقعی میدن به بازار ما».