مراقب کلاه روی سرتان باشید!| همه استعلام‌هایی که باید قبل از خرید زمین و خودروی دست دوم انجام دهید
خریدوفروش زمین از ازل کار پرریسک و خطرناکی بوده و همچنان هست
هفت صبح| فرقی ندارد زمین باشد یا ماشین؛ برای خرید هر چیز دست دوم که سندش دست اول نیست، باید استعلام بگیرید که خدای ناکرده توی دردسر نیفتید. کلاهبرداری خودرو به روش فروش هم‌زمان یک ماشین به چند نفر هنوز وجود دارد. گاهی اوقات، سند خودرو مشکل دارد و خریدار بدون هیچ اطلاعی، ماشین را می‌خرد. حتی ممکن است سند خودروی مورد نظر در رهن شرکت سازنده یا بانک باشد. گاهی ممکن است از ماشین شکایت شده باشد و تحت پیگرد قضایی باشد.
داستان خرید زمین هم همین شکلی است؛ ممکن است مجوز زمین مشکل داشته باشد، اوقافی باشد، در بافت شهرداری نباشد، چند مالک روی زمین ادعا داشته باشند و ... . پولی که برای خرید خودروی دست دوم و زمین می‌پردازید، اصلا کم نیست؛ به همین دلیل، اگر توی دردسر بیفتید و خودروی مشکل‌دار یا زمینی که به غیر از شما چند صاحب دیگر هم دارد را بخرید، خیلی خوشایند نیست. قبل از اینکه پای میز معامله بنشینید، باید چند استعلام خیلی مهم انجام بدهید، تا هم پولتان این وسط از بین نرود و هم اینکه با یک برگه کاغذ بی‌ارزش چند سال تو دادگاه‌ها رفت‌وآمد نکنید تا بتوانید پولتان را برگردانید. پس مراقب سرتان باشید که نه روی آن کلاه بگذارند، نه بتوانند کلاه روی سرتان را بردارند.
استعلام‌های موردنیاز برای خرید زمین
خریدوفروش زمین از ازل کار پرریسک و خطرناکی بوده و همچنان هست. فقط کافی است سری به دادگاه‌ها بزنید تا آمار کلاهبرداری‌هایی که یک زمین را به چند نفر فروخته‌اند، یا زمین یک نفر دیگر را فروخته‌اند و فرار کرده‌اند یا زمین کشاورزی را با کاربری دیگری فروخته‌اند و ...، دستتان بیاید. پس اگر می‌خواهید زمین بخرید، باید حواستان به همه‌چیز باشد.
استعلام مالکیت زمین: اول از همه باید از مالکیت زمین مطمئن باشید. اینکه فرد فروشنده، واقعا مالک زمینی است که به شما نشان می‌دهد یا نه. برای این کار دو روش وجود دارد، استعلام اینترنتی و استعلام حضوری. برای استعلام اینترنتی باید به سامانه الکترونیکی سازمان ثبت‌اسناد و املاک کشور مراجعه کنید و با وارد کردن اطلاعاتی مثل کد ملی فروشنده و شماره پلاک ثبتی می‌توانید از مالکیت زمین مطمئن شوید. برای استعلام حضوری نیز می‌توانید با مراجعه به اداره ثبت‌اسناد و املاک محل قرارگیری زمین و با ارائه مدارک لازم به صورت حضوری استعلام بگیرید.
نکته مهمی که درباره استعلام مالکیت وجود دارد، این است که به هیچ‌وجه از افراد محلی یا مشاوران املاک آن منطقه پرس‌وجو نکنید! تنها مرجع قانونی برای دریافت استعلام، سازمان ثبت‌اسناد و املاک کشور است. برای خرید زمین باید مطمئن شوید که زمین فقط یک مالک دارد و هیچ شریک یا مدعی دیگری در مورد آن وجود ندارد. در غیر این‌صورت، در آینده با مشکلاتی مثل صادرنشدن سند و منازعه ملکی و ... روبه‌رو می‌شوید. اگر زمین چند مالک داشته باشد، ریسک معامله خیلی بالا می‌رود. خرید زمین‌هایی که ارثیه فامیلی هستند نیز خیلی دردسر دارد. فقط زمانی برای خرید این زمین‌ها اقدام کنید که همه کارهای انحصار وراثت به صورت قانونی انجام شده باشد.
مشخصات زمین: در قدم بعدی باید به نکات موجود در استعلام دقت کنید که شامل، مشخصات کامل صاحب زمین، وجود مالک یا مالکان دیگر، مساحت دقیق زمین، شماره پلاک ثبتی، نوع سند (ملکی، کشاورزی و ...)، کاربری زمین، نداشتن بدهی به بانک، محدودیت‌ها و کاربری‌های خاص و سابقه معاملات باشد. اگر اطلاعاتی که فروشنده یا مشاور املاک به شما داده با استعلام قانونی که گرفته‌اید، تناقض دارد، به سلامت معامله شک کنید. درک بعضی از نکات ثبتی برای عموم مردم مشکل است، اگر این اصطلاحات را نمی‌شناسید، حتما از یک کارشناس ثبتی یا مشاور حقوقی کمک بگیرید. به همین دلیل اگر نکته یا هشداری در استعلام دیده می‌شود آن را به‌طور دقیق بررسی کنید. اگر زمینی دارای مشکلاتی مثل منازعه ملکی، انحصار وراثت، وقف، قرارگیری در طرح‌های دولتی و ... باشد، هشدارهایی نمایش داده می‌شود. حتما باید به این هشدارها توجه کنید.
بررسی مجوز زمین: یکی از کارهای مهمی که باید قبل از نشستن پای میز معامله انجام دهید، بررسی مجوز زمین است. اگر می‌خواهید در زمین موردنظر ساخت‌وساز انجام بدهید، زمین حتما باید مجوز ساخت بنای مسکونی داشته باشد؛ چون بدون مجوز ساخت، امکان ساخت‌وساز در زمین و احداث بنا در آن وجود نخواهد داشت. اگر زمینی که می‌خرید فقط مجوز کشاورزی دارد، جز کِشت‌وکار و باغداری هیچ‌کار دیگری نمی‌توانید در آن انجام بدهید و ساخت بنا در آن زمین غیرقانونی به حساب می‌آید.
پس قبل از خرید زمین از فروشنده بخواهید تا مجوز ساخت زمین را به شما نشان دهد. تاریخ صدور مجوز، متراژ مجاز ساخت، نوع بنای مجاز (مسکونی، تجاری، ...) و سایر مشخصات را در مجوز بررسی کنید. در این قسمت هم اگر مشکل داشتید و نکات آن را متوجه نشدید، حتما با یک کارشناس عمران مشورت کنید. مجوز ساخت باید به نام صاحب فعلی زمین باشد، همچنین اعتبار مجوز را بررسی کنید و مطمئن شوید که تاریخ آن نگذشته باشد.
پس برای مجوز زمین هم باید از شهرداری درباره بافت شهری و یا مسکونی بودن زمین موردنظر استعلام بگیرید و هم یک سر به جهاد کشاورزی بزنید تا زراعی یا غیرزراعی بودن زمین دستتان بیاید. برای خرید زمین به سراغ اداره منابع طبیعی هم باید بروید؛ چون ممکن است زمینی که می‌خواهید بخرید، جزو بافت جنگلی یا محافظت شده باشد و کلاً، قابل‌معامله نباشد. باید به سازمان اوقاف کشور هم سر بزنید؛ چون در بعضی از مواقع افراد زمین خود را وقف کرده و در این صورت دیگر خریدوفروش آن زمین قانونی نیست.
بررسی بدهی یا در رهن بودن زمین: بعضی از زمین‌ها به شهرداری بدهکار هستند. بعضی‌ها هم به بانک؛ یک سری از زمین‌ها هم به هر دو. پس قبل از خرید زمین یک سر به شهرداری بزنید و تمیز بودن بدهی زمین را بررسی کنید؛ چون هزینه‌هایی به عنوان عوارض از مالک بر اساس معیارهایی مثل متراژ و سایر عوامل به شهرداری تعلق می‌گیرد و اگر این هزینه‌ها توسط مالک پرداخت نشده باشد، خریدار می‌ماند و کلی بدهی. از دیگر استعلام‌های مهم برای خرید زمین، گرو بودن سند آن در بانک است. بعضی از مالکین روی سند زمین وام دریافت می‌کنند و ممکن است اقساط آن را به طور کامل نپردازند. در این وضعیت سند در گرو بانک است. در این صورت اگر خریدار از این موضوع اطلاعی نداشته باشد، دچار مشکلات بزرگی می‌شود. به همین دلیل حتما قبل از خرید زمین استعلام گرو بودن سند در بانک را بگیرید.
استعلام قیمت زمین: این موضوع هم خیلی مهم است. چون بعضی وقت‌ها مالک یا مالکین با مشاوران املاک آن منطقه دست به یکی می‌کنند و قیمت زمین را بالا می‌برند. برای همین باید از مردم محل، دهداری و شهرداری، مظنه زمین‌های آن منطقه را بپرسید. پس بهتر است به قیمت‌هایی که صاحب زمین پیشنهاد می‌دهد، اکتفا نکنید و حتما قیمت‌ها را بررسی کنید. این نکته را هم در نظر داشته باشید که قیمتی که پرداخت می‌کنید، نباید به طور قابل‌توجهی از قیمت زمین‌های مشابه در آن منطقه بیشتر باشد. از طرف دیگر اگر زمینی که می‌خرید، قیمت پایین‌تری از زمین‌های مجاور یا زمین‌های آن منطقه دارد، حتما یک جای کار می‌لنگد وگرنه هیچ مالکی عاشق چشم و ابروی مشتری نیست که زمینش را مفت بفروشد.
استعلام‌های موردنیاز برای خرید خودروی دست دوم
تکلیف خودروهایی که از کارخانه می‌خرید که روشن است، از همان اول سند به نام خودتان می‌شود و جایی برای نگرانی وجود ندارد. اما خرید خودروی دست دوم، داستان‌های زیادی دارد. باید حواستان به سند خودرو باشد، این که سند به نام مالک باشد، خودرویی که می‌خرید قولنامه‌ای و وکالتی نباشد. شماره شاسی با شماره‌ای که در سند ثبت شده یکی باشد، سند در رهن بانک نباشد و ....
استعلام ممنوع‌المعامله نبودن فروشنده: اگر فروشنده خودرو ممنوع‌المعامله باشد، شاید زمان خرید ماشین متوجه چیزی نشوید ولی وقتی می‌خواهید تعویض پلاک انجام بدهید، به شما می‌گویند فروشنده مشکل قضایی داشته و ممنوع‌المعامله است. چون همه مراکز تعویض پلاک، به سامانه‌های قضایی متصل هستند و درصورتی‌که فروشنده ممنوع‌المعامله باشد، تعویض پلاک انجام نخواهد شد و حتی ممکن است خودرو توقیف شود. این جای داستان خیلی بد می‌شود؛ چون حالا باید دنبال فروشنده بگردید تا پولتان را پس بدهد. پس قبل از اینکه به این مرحله برسید، استعلام بگیرید. با استفاده از برخی از سایت‌ها و اپلیکیشن‌های ارائه‌دهنده خدمات قضایی می‌توانید اعتبار معاملاتی فروشنده را بررسی کنید. برای این کار به کد ملی فروشنده نیاز دارید. درصورتی‌که فروشنده ممنوع‌المعامله نبود، بقیه کارهای خرید خودرو را انجام بدهید.
استعلام پلاک خودرو: قبل از خریدوفروش خودرو باید استعلام پلاک خودروی موردنظر را دریافت کنید. با اینکه سایت‌های آنلاین و اپلیکیشن‌های زیادی برای این کار راه‌اندازی شده ولی بهتر است به سایت پلیس راهور مراجعه کنید، چون در حال‌حاضر، سامانه راهور مطمئن‌ترین راه برای استعلام پلاک فعال خودرو است. با مراجعه به این سامانه می‌توانید در کوتاه‌ترین زمان، استعلام پلاک فعال خودروی مورد نظرتان را انجام دهید. با استعلام پلاک فعال، خریداران می‌توانند اطلاعات مربوط به استان، شهر محل سکونت و همچنین محل صدور پلاک را پیدا کنند.
این یکی از مهم‌ترین کارها قبل از خرید وسایل نقلیه است. این کار به شما کمک می‌کند از سرقتی‌نبودن خودرو مطمئن و از وضعیت پلاک خودرو مطلع شوید. استعلام پلاک فعال خودرو را طریق روش‌های مختلفی می‌توانید انجام دهید. استعلام اینترنتی پلاک‌های فعال خودرو از طریق راهور و سخا، استعلام اینترنتی از طریق اپلیکیشن‌های مختلف و استعلام پلاک فعال خودرو از دفاتر پلیس +۱۰. همانطور که گفته شد بهتر است فقط به پلیس اعتماد کنید؛ چون، اطلاعات درگاه‌ها به روز نیست و با تاخیر اعلام می‌شود. برای استعلام حضوری باید در ساعات اداری به دفاتر پلیس +۱۰ مراجعه کنید و با ارائه کارت ملی، شماره گواهینامه و سایر اطلاعات درخواستی، فرم مربوطه را پر کنید تا اطلاعات پلاک فعال را به شما ارائه بدهند.
نکته خیلی مهمی که باید به آن دقت کنید، این است که در حال‌حاضر هیچ سامانه‌ای برای استعلام مالک پلاک خودرو وجود ندارد که از طریق آن بتوان نسبت به دریافت استعلام مالک پلاک اقدام کرد. با این اوصاف فقط در صورت حضور مالک و در دست داشتن پلاک و درخواست او می‌توانید استعلام پلاک را بگیرید؛ چون دفاتر قضایی و پلیس راهور به هیچ‌وجه اطلاعات پلاک شخص دیگری را به شما نمی‌دهند و حتما باید حکم قضایی داشته باشید. پس برای دریافت استعلام پلاک حضوری حتما باید فروشنده ماشین هم همراه شما بیاید و خودش درخواست بدهد یا اینکه حتما حکم قضایی داشته باشید.
استعلام شکایت از پلاک خودرو: گاهی ممکن است، پلاک خودرویی که می‌خواهید بخرید به دلیل مواردی مثل ارتکاب جرم با آن خودرو، سرقتی بودن خودرو، انجام اعمال قاچاق به وسیله آن خودرو، تصادف منجر به قتل و فرار از صحنه با آن خودرو، تخلفات رانندگی خطرناک یا ایجاد مزاحمت برای افراد، شکایت داشته باشد. خرید این خودرو با این شکایات متعدد خیلی دردسر دارد؛ به همین دلیل، استعلام شکایت از پلاک خودرو، از موارد مهم و ضروری است. کسانی که می‌خواهند خودروی کارکرده و دست دوم بخرند، قبل از هر کار دیگری، باید به پلیس +10 مراجعه کنند و از طریق نهادهای مورد نظر از وضعیت پلاک خودرو و شکایتی یا عدم‌شکایتی بودن آن، آگاه شوند.
استعلام سند خودرو در رهن: هنوز هم خرید خودرو به روش قسطی وجود دارد و بعضی‌ها به‌صورت اقساطی ماشین می‌خرند. وقتی از شرکت‌های تولیدکننده ماشین قسطی بخرید، معمولا تا تسویه کامل و بازپرداخت قسط آخر، سند ماشین در رهن این شرکت‌ها می‌ماند و به‌نام مالک ثبت نمی‌شود؛ یعنی روی برگ سبز خودرو، یک مُهر سند در رهن خورده می‌شود. اگر ماشینی که می‌خواهید بخرید، در رهن یکی از شرکت‌های فروش خودرو است، برای استعلام سند باید به سایت فروشنده خودرو، مراجعه کنید. در این سایت با استعلام رهن سند خودرو مشخصات مالک و همین‌طور تعداد اقساط باقی‌مانده به شما نشان داده می‌شود. بعد از تسویه کامل بدهی و پرداخت آخرین قسط هم سند فک رهن و به‌نام مالک ثبت خواهد شد. گاهی اوقات نیز ممکن است، سند ماشین برای دریافت وام یا ضمانتی در گرو بانک باشد. برای خرید ماشین دست دوم حواستان به این موضوع هم باید باشد.
