گره کور گواهینامه زنان باز می‌شود؟
رئیس پلیس راهور از بررسی مصوبه‌ای برای پایان خلأ قانونی صدور گواهینامه برای زنان خبر داد
هفت صبح| روز ۲۱ تیر ۱۴۰۴، روزنامه هفت صبح در گزارشی به چالش‌های موتورسواری زنان در ایران پرداخت و صدای زنانی شد که نه به دنبال تابوشکنی‌اند و نه قانون‌شکنی، بلکه فقط می‌خواهند آزادانه موتورسواری کنند. در آن گزارش از شقایق، زنی حدودا ۳۰ساله گفتیم که با کلاه ایمنی و دلهره از کنار مأمور پلیس رد می‌شود، موتور زرد قناری‌اش را روشن می‌کند و در خیابان‌های شلوغ تهران حرکت می‌کند.
او و زنان دیگر مثل او، با وجود علاقه به موتورسواری و رعایت قوانین، به دلیل یک تبصره قانونی که صدور گواهینامه را فقط برای «مردان» مجاز می‌داند، در تنگنا هستند. این خلأ قانونی، زنان را در معرض خطر توقیف موتور و دیگر دردسرهای زن بودن قرار داده که می‌تواند به بحرانی اجتماعی تبدیل شود، شبیه ماجرای ورود زنان به استادیوم‌ها که البته با فشارهای بین‌المللی حل شد.
دولت وارد می‌شود
روز 30 مرداد ۱۴۰۴، سردار سید تیمور حسینی، رئیس پلیس راهور فراجا، در پاسخ به این مطالبه اعلام کرده که موضوع صدور گواهینامه برای زنان در دولت در حال بررسی است. او تأکید کرده که پلیس مجری قانون است و منتظر مصوبه دولتی است. این گام، تأییدی بر اهمیت گزارشی است که پیش‌تر در هفت‌صبح منتشر شد و این خلأ را برجسته کرده بود. آیا این‌بار گره کور موتورسواری زنان باز خواهد شد؟
گزارش پیشین هفت‌صبح به صراحت به یک خلأ قانونی اشاره داشت؛ تبصره‌ای سیزده‌کلمه‌ای که با تأکید بر واژه «مردان»، صدور گواهینامه موتورسیکلت برای زنان را غیرممکن کرده است. این تبصره، نیروی انتظامی را از ارائه گواهینامه به زنان باز می‌دارد، در حالی که قانون اساسی هیچ منع صریحی برای موتورسواری زنان ندارد. حالا، اظهارات سردار حسینی نشان می‌دهد که این موضوع از سطح پلیس فراتر رفته و در دولت در حال بررسی است.
او گفته: «ما مجری قوانین هستیم و نه راجع به چیزی اجتهاد می‌کنیم و نه نظر فقهی می‌دهیم. هر آنچه مقرر شود، اجرا می‌کنیم.» این اظهارات، تأییدی است بر آنچه گزارش ما پیش‌تر هشدار داده بود. حل این مسئله نیازمند دخالت نهادهای قانون‌گذار است.این پیشرفت، نشانه‌ای از تأثیرگذاری مطالبات اجتماعی و رسانه‌ای است.
سردار حسینی به توانایی زنان در رانندگی ایمن اذعان دارد و می‌گوید: «هر کسی که در آزمون‌ها قبول شود، توانایی هدایت موتور را دارد.» این تأیید کارشناسی، نشان‌دهنده پتانسیل بالای زنان برای مشارکت در این حوزه است. با این حال، تا زمانی که مصوبه دولتی صادر نشود، زنان موتورسوار همچنان در برزخ قانونی باقی می‌مانند. این وضعیت فقط نیمی از جمعیت کشور را از حقی ساده محروم می‌کند.
چالش‌ها و موانع
چالش اصلی تبصره‌ای است که صدور گواهینامه را فقط برای «مردان» مجاز می‌داند. این واژه، مانعی است که نیروی انتظامی را از صدور گواهینامه برای زنان بازمی‌دارد، در حالی که هیچ مرجع دیگری برای دریافت گواهینامه وجود ندارد. این خلأ قانونی، زنان را در موقعیت آسیب‌پذیری قرار داده است.
نداشتن گواهینامه به معنای نبود پوشش بیمه‌ای و خطر توقیف موتور است. سردار حسینی در گزارش قبلی گفته بود: «در صورت تصادف، پلیس موظف است مطابق قانون با تخلفات برخورد کند.» این یعنی زنان موتورسوار، حتی اگر مقصر نباشند، به دلیل نداشتن گواهینامه در معرض مجازات‌اند. این وضعیت، نه‌تنها ناعادلانه است، بلکه با افزایش تعداد زنان موتورسوار به دلیل ترافیک و هزینه‌های بالای خودرو، می‌تواند به بحرانی اجتماعی منجر شود. طولانی شدن تصمیم‌گیری، مسائل اجتماعی را پیچیده‌تر می‌کند.
راه‌حل‌ها و آینده
حذف واژه «مردان» از تبصره قانونی. این تغییر کوچک می‌تواند گره کور را باز کند. حالا دولت در حال بررسی این موضوع است، اما حل آن احتمالا نیازمند ورود مجلس خواهد بود. حسینی تأیید کرده که زنان با آموزش و قبولی در آزمون‌ها، توانایی رانندگی ایمن دارند. این امر، پتانسیل زنان برای بهبود فرهنگ رانندگی را نشان می‌دهد.
صدور گواهینامه برای زنان، نه‌تنها به نفع نیمی از جمعیت است، بلکه با کاهش تخلفات بدون گواهینامه، ایمنی جاده‌ها را افزایش می‌دهد. رسانه‌ها و همچنین نهادهای فرهنگی لازم است با مطالبه‌گری و آموزش و فرهنگ‌سازی، پذیرش اجتماعی موتورسواری زنان را تقویت کنند تا زنان موتورسوار هم با رعایت قوانین و احتیاط، به این مطالبه مشروعیت ببخشند.
گزارش ماه گذشته هفت‌صبح صدای زنانی بود که در خیابان‌های تهران با دلهره موتورسواری می‌کنند و گفتیم خلأ قانونی می‌تواند به بحران اجتماعی منجر شود. حالا از قرار معلوم این مطالبه شنیده شده و در دولت در حال بررسی است. این پیشرفت، اعتبار گزارش پیشین هفت صبح را تأیید می‌کند و نشان می‌دهد که رسانه‌ها می‌توانند پیشران تغییر باشند. تجربه استادیوم‌ها نشان داد که تغییر ممکن است. موتورسواری زنان هم می‌تواند با یک تصمیم ساده، از حاشیه به متن بیاید و آینده‌ای روشن برای نیمی از جمعیت کشور رقم بزند.
