آقا اجازه! کی امتحان بدیم؟
نابسامانی در برگزاری امتحانات پایان سال تحصیلی دانش آموزان
هفت صبح، حمیدرضا خالدی | جنگ بی‌شک تبعات گوناگونی دارد. برای خردسالان، برای سالخوردگان، برای معلولان و حتی دانش‌آموزان. حتی اگر 12 روزه و حالا به آتش‌بس رسیده باشد. این بار جنگ بین ایران و اسرائیل اما برای گروهی از دانش‌آموزان تاوان زیادی را به همراه داشت. به حدی که حالا می‌گویند: «ای کاش چند روز دیرتر آغاز می‌شد تا ما امتحانات‌مان تمام شود» دلیل آن‌هم واضح است.
جنگ در حالی آغاز شد که هنوز تعدادی از امتحانات برخی از مقاطع تحصیلی به پایان نرسیده بود. در همان روزهای نخست آموزش و پرورش اعلام کرد که امتحانات در زمان مقرر خود برگزار می‌شود اما بعد از آزمون روز25 خرداد که با غیبت قابل توجه دانش‌آموزان همراه بود، طی اطلاعیه‌ای دستور لغو امتحانات مدارس را صادر کرد. اما از آن زمان تا امروز هنوز خبری در مورد زمان قطعی برگزاری این امتحانات منتشر نشده است.
در واقع به نظر می‌رسد همچنان تصمیم خاصی برای برگزاری این امتحانات گرفته نشده است. در همین خصوص، در جدیدترین اطلاع‌رسانی مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت وزارت آموزش و پرورش اعلام شده که فعلا قرار نیست این امتحانات برگزار شود بلکه ادارات کل آموزش و پرورش استان‌ها در مورد برگزاری آزمون‌های داخلی، هماهنگ استانی و غایبین موجه خرداد‌ماه برنامه‌ریزی و در اولین فرصت ممکن نسبت به برگزاری این آزمون‌ها اقدام کنند. همچنین براساس این اطلاعیه آزمون‌های هماهنگ غایبین موجه پایه نهم در سه درس ریاضی، فارسی و علوم‌تجربی نیز به شیوه هماهنگ استانی برگزار خواهد شد.
امتحانات صوری
در چنین شرایطی، جستجوهای میدانی خبرنگار هفت صبح، حکایت از آن دارد که برخی مدارس در شهرهای بزرگ در حال برگزاری کلاس‌ها و امتحانات هستند. ادریس، از دانش‌آموزان «اقلیت» تهرانی در مقطع متوسطه است که این روزها مجبور است برای امتحان دادن، به مدرسه برود.
وی که کلاس دهم را پشت سر می‌گذارد در این خصوص می‌گوید: «در روزهای اول جنگ مجبور شدیم برویم یکی از امتحانات‌مان را بدهیم ولی خیلی از بچه‌ها نیامده و مسافرت بودند. ما هم که رفته بودیم به خاطر شرایط جنگی اصلا حوصله و تمرکزی برای درس خواندن نداشتیم و معلوم است که چنین امتحانی، چه نتایجی را به همراه خواهد داشت!» خنده تلخی می‌کند و ادامه می‌دهد: «می‌دونید جالبی کار کجا بود؟ اینکه بعدش اعلام کردن هر کس در این امتحان شرکت نکرده یا نمره خوبی نگرفته، می‌تواند در زمانی که بعدا اعلام می‌شود دوباره امتحان بدهد! این یعنی اوج برنامه‌ریزی و هماهنگی در بین مدیران آموزش و پرورش!»
این تصمیم‌های عجیب در حالی گرفته می‌شود که هنوز بسیاری از خانواده‌های این دانش‌آموزان در مسافرت‌های ناشی از جنگ اخیر هستند و همین امر باعث شده تا گروهی از آنها ضمن تماس یا مراجعه به آموزش و پرورش از آینده تحصیلی فرزندان خود ابراز نگرانی و از بی‌برنامگی وزارتخانه در این مورد به شدت انتقاد کرده‌اند.
همچنان بلاتکلیف
اما در چنین شرایطی تکلیف این‌همه ناهماهنگی در برگزاری امتحانات باقی مانده آموزش و پرورش چه خواهد شد؟ «علی فرهادی» سخنگوی وزارت آموزش و پرورش اخیرا در این زمینه درباره امتحانات داخلی مدارس گفته است قطعا باید برگزاری امتحانات باقی مانده طوری برنامه‌ریزی شود که به سال تحصیلی جدید آسیبی وارد نشود. وی ادامه داد: «اگر شرایط به خوبی پیش برود این آزمون‌ها نیز به زودی برگزار خواهد شد ولی اگر شرایط مناسب نبود برنامه برگزاری امتحانات به دانش‌آموزان اطلاع رسانی می‌شود».در واقع سخنان فرهادی مهر تاییدی است بر این مدعا که آموزش و پرورش هنوز تصمیمی برای ادامه برگزاری آزمون‌های باقی مانده ندارد.
آزمونی برای هیچ!
محمدباقری به رویه تصمیمات ضد و نقیض مسئولان آموزش و پرورش در این زمینه اشاره کرده و ادامه می‌دهد: «در حالی که سال تحصیلی جاری با بهانه‌های مختلف با دلیل و بی‌دلیل مدارس، تعطیلات زیادی داشتیم انتظار می‌رفت در چنین شرایطی، آزمون‌ها لغو شود اما کمتر از 24ساعت مانده به شروع امتحان، آموزش و پرورش در اطلاعیه‌ای اعلام کرد آزمون‌های 25خرداد به قوت خود پابرجاست!
بچه‌ها تمرکز کافی برای مطالعه نداشتند. درچنین شرایطی و در ساعات باقی مانده، معلمان فقط می‌توانستند تلاش کنند تا در ارتباط موثر با دانش‌آموزان خود، ضمن دعوت بچه‌ها به آرامش، آنها را برای امتحانات 25 خرداد آماده کنند». با این حال و به گفته وی، امتحان 25خرداد در حالت تعطیلی کشور، با غیبت تعداد زیادی از دانش‌آموزان و در حالی که هر لحظه احتمال خطر وجود داشت، برگزار شد که طبیعتا متاسفانه نتایج خوبی را نیز به همراه نداشت.
وی در این زمینه با نگرانی می‌گوید: «واقعیت این است که برگزاری آزمون درفضای ناامن کشور، ریسک بزرگی بود که می‌توانست جان فرزندانمان را به خطر بیندازد طبیعی است که در چنین شرایطی دانش‌آموزانی که سرجلسه امتحان حاضر شده بودند هم نتوانند امتحان خود را به خوبی پشت سر بگذارند. در واقع تصمیم‌های ضد و نقیض مسئولان آموزش و پرورش و آماده نبودن آنها برای شرایط بحرانی، باعث چند برابر شدن استرس و سلب آرامش روحی و روانی دانش‌آموزان شد».
بعد از آن بود که از26خرداد مدارس تعطیل شد و تا امروز تکلیف آزمون‌های باقی مانده مشخص نشده و نگرانی دوسه امتحان برگزار نشده نیز افزون شده است. محمد باقری با اشاره به تاثیر چنین تصمیم‌گیری‌ها و بی‌برنامگی‌هایی روی دانش‌آموزان می‌گوید:
«همانطور که می‌دانید، کودکان و نوجوانان از آسیب‌پذیرترین اقشار جامعه در شرایط جنگی محسوب می‌شوند. آنها تا چند روز قبل، فقط نام جنگ را شنیده بودند و درکی از جنگ و بمباران و موشک نداشتند اما این روزها با عمق جان جنگ و زشتی‌های آن را حس کردند بنابراین قطعا پیامدهای این تنش‌ها بر سلامت روح و روان دانش‌آموزان ما تاثیر می‌گذارد.»
وی معتقد است که شنیدن مداوم اخبار، رویارویی مستقیم با جنگ و اثرات مخرب آن می‌تواند سطح استرس و اضطراب فرزندان را افزایش داده و حس ترس و نگرانی را در آنها نهادینه کند.
نقش متولی در مواقع بحرانی
اما در چنین شرایطی، ناهماهنگی در آموزش و پرورش چقدر می‌تواند در تشدید یا کاهش اضطراب و استرس دانش‌آموزان موثر باشد؟ محمد باقری در این زمینه می‌گوید: مسلما در شرایط بحرانی آموزش و پرورش با ایفای نقش حمایتی و با اتخاذ تصمیم‌های مناسب و اطلاع‌رسانی دقیق می‌تواند اضطراب خانواده‌ها و دانش‌آموزان را به حداقل برساند. مثلا با توجه به شروع تعطیلات تابستانی می‌توان از بستر شاد به عنوان راه ارتباطی با بچه‌ها کمک گرفت.
این کارشناس آموزشی همچنین به عنوان راهکاری برای عبور از چنین مواردی می‌گوید: برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت، ارائه خدمات مشاوره‌ای مناسب برای دانش‌آموزان و والدین، راه‌های مقابله با بحران، خدمات آموزشی مناسب برای رفع ضعف تحصیلی و... می‌تواند در چنین شرایطی تا حدی استرس را از فرزندانمان دور کند.
وی به لزوم تشکیل کمیته‌هایی در آموزش و پرورش برای مواقع بحرانی اشاره کرده و می‌افزاید: «گویا وزارت آموزش و پرورش در تلاش است با ایجاد کمیته‌هایی مانند کمیته ثبت‌نام، برنامه‌ریزی و روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی ساختار جدیدی برای خود تعریف کند. این خیلی خوب است ولی امیدواریم این کمیته‌ها حالت تشریفاتی نداشته باشد»! و بالاخره اینکه این دبیر کهنه‌کار کشور به نقش نهادهای فرامرزی دخیل در بحث آموزش دانش‌آموزان اشاره کرده و می‌گوید: همچنین انتظار می‌رود سازمان‌های بین‌المللی با تدوین قوانین و سیاست‌های مناسب حفاظت از جان کودکان و کاهش آسیب‌های ناشی از جنگ را به حداقل برسانند.
تصمیم‌های استرس‌زا
در کنار همه این ناهماهنگی‌ها همچنان یک نکته بدون پاسخ باقی است. اینکه چنین ناهماهنگی‌هایی چه تاثیری بر کیفیت امتحانات دانش‌آموزان و آینده آنها خواهد گذاشت؟ «نسرین محمدباقری» کارشناس آموزش در پاسخ به این سوال به «هفت صبح» می‌گوید:
چه بخواهیم و چه نخواهیم، شرایط عادی و روزمره زندگی تغییر کرده است. شنیدن صدای انفجار و پدافند، آرامش را از شهروندان سلب کرده است. در این میان بسیاری از خانواده‌ها از همان روزهای اولیه جنگ، شهر محل سکونت خود را ترک کرده و به مناطق امن‌تر رفته‌اند. فرزندان دانش‌آموز آنها نیز همپای والدین خود، به طور مداوم اخبار جنگ را دنبال می‌کنند.
وی این شرایط را استرس‌زا برای دانش‌آموزان می‌داند و می‌گوید: در حالی که امتحانات دانشگاه به شهریور موکول شده، هنوز وضعیت امتحانات باقی مانده متوسطه دوم روشن نشده است و دانش‌آموزان در کنار احساس ناامنی و استرس، نگران امتحانات خود هستند.
این کارشناس آموزشی گرچه استرس را برای مواقع امتحان طبیعی می‌داند اما در عین حال تاکید می‌کند: «استرس پیش از آزمون در شرایط عادی هم وجود دارد ولی در شرایطی که صدای انفجارهای پیاپی فضا را ناامن کرده بود، این سردرگمی در مورد زمان برگزاری آزمون‌های باقی مانده، محصلین را بیش از پیش نگران می‌کند».
