خلیج گرگان فقط ۴ سال تا خشک شدن کامل فاصله دارد
یک میلیون و ۴۵۰ هزار هکتار از اراضی تالابی ایران در معرض تبدیل به کانون‌های گردوغبار قرار دارند
هفت صبح| اگر تا سال ۱۴۰۸ پمپاژ آب صورت نگیرد، ۸۰ تا ۹۰ درصد خلیج را از دست خواهیم داد. در صورت همکاری همه دستگاه‌ها و تامین بودجه، عملیات پمپاژ بین ۲.۵ تا ۴ سال زمان خواهد برد. این هشداری است که احمدرضا لاهیجان‌زاده، معاون محیط‌زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست در نشست خبری اخیر خود با خبرنگاران مطرح کرد. او در این نشست از واقعیت‌های تلخ منابع آبی کشور پرده برداشت.
احمدرضا لاهیجان‌زاده با اشاره به بحرانی‌شدن وضعیت تالاب‌ها و منابع آبی کشور گفت: بر اساس مطالعات سال ۱۳۸۹، حدود یک میلیون و ۴۵۰ هزار هکتار از اراضی تالابی ایران در معرض تبدیل به کانون‌های گردوغبار قرار دارند. به گفته وی، تالاب‌های هامون و جازموریان بیشترین خطر تبدیل به کانون گردوغبار را دارند.
او با انتقاد از توسعه بی‌ضابطه کشاورزی و صنعت در دهه‌های گذشته تأکید کرد: اگر سی سال پیش جلوی این روند گرفته می‌شد، امروز با بحران گردوغبار روبه‌رو نبودیم. در آن زمان منابع آبی، به‌ویژه آب‌های زیرزمینی، به‌عنوان منابع نامحدود تلقی می‌شدند. معاون سازمان حفاظت محیط‌زیست افزود: خشکی تالاب‌ها، نشانه بارزی از نبود مدیریت صحیح آب است. او در مثالی از تالاب پریشان، از وجود ۴۹۰ حلقه چاه غیرمجاز سخن گفت که باعث خشک‌شدن آبخوان‌ها شده‌اند.
ثبت سند برای ۱۰ تالاب
لاهیجان‌زاده خبر داد که تاکنون برای ۱۰ تالاب کشور سند مالکیت به نام سازمان حفاظت محیط زیست صادر شده تا از دخل و تصرف در اراضی خشک‌شده جلوگیری شود. از جمله این تالاب‌ها می‌توان به گاوخونی، چهار تالاب در قم، پریشان، صالحیه، مند و نیرنخیلو اشاره کرد.
در ادامه نشست، معاون سازمان حفاظت محیط زیست به حادثه انفجار در بندر شهید رجایی پرداخت و گفت: «با وجود ابعاد گسترده این حادثه، هیچ‌گونه آلودگی به آب‌های خلیج فارس وارد نشده است.» وی افزود که سه نقطه تخلیه پساب مسدود شد و پساب‌ها به سایت ویژه منتقل گردید.
لاهیجان‌زاده با اشاره به تهدید گونه‌های مهاجم مانند تیلاپیا گفت: «این ماهی‌ها یا به صورت طبیعی از کشورهای همسایه وارد می‌شوند یا توسط شیلات برای تأمین پروتئین پرورش می‌یابند. در جنوب کشور، با کمک یک گونه بومی که از بچه‌ماهی‌های تیلاپیا تغذیه می‌کند، موفق به کاهش جمعیت این گونه مهاجم در تالاب شادگان شده‌ایم.»
آب‌شیرین‌کن‌ها و خطرات آن‌ها
وی با اشاره به ضرورت مدیریت توسعه آب‌شیرین‌کن‌ها اظهار کرد: «خلیج فارس یک دریای نیمه‌بسته است و نباید محل تخلیه شورابه پروژه‌های عظیم شود.» به گفته او، سازمان حفاظت محیط‌زیست با تهیه استانداردهای سختگیرانه، تلاش کرده شورابه‌ها را در اعماق مشخص تخلیه کند تا اثرات مخرب آن‌ها کاهش یابد. لاهیجان‌زاده اعلام کرد که تنها برای تأمین آب شرب مجوز آب‌شیرین‌کن داده می‌شود و تمرکز در آینده بر احداث تأسیسات در سواحل دریای عمان است.
فرصت محدود برای نجات خلیج گرگان
او در بخشی از سخنان خود به خلیج گرگان و تالاب میانکاله پرداخت و گفت: اگر تا سال ۱۴۰۸ پمپاژ آب صورت نگیرد، ۸۰ تا ۹۰ درصد خلیج را از دست خواهیم داد. وی تأکید کرد که بودجه تحقیقات پروژه تأمین شده و در صورت همکاری همه دستگاه‌ها، عملیات پمپاژ بین ۲.۵ تا ۴ سال زمان خواهد برد.
معاون سازمان حفاظت محیط زیست با اعلام کاهش ۴۵ سانتی‌متری تراز آب دریاچه ارومیه نسبت به سال گذشته، گفت: تا ١٧ خرداد تراز آب دریاچه ارومیه ١٢٧٠.٢٢ و مساحت آن ١٠۵٠ کیلومتر مربع با حجم آب ١.۴٧ میلیارد متر مکعب است که همین اعداد به ترتیب در سال گذشته در همین زمان ١٢٧٠.۶٧ تراز بود که امسال حدود ۴۵ سانتی‌متر پایین تر است، همچنین مساحت دریاچه در سال گذشته ٢ هزار و ١٧١ کیلومتر مربع و حجم آن ٢.٨ میلیارد متر مکعب بوده است که این ارقام در سال جاری نسبت به سال قبل کمتر شده است.
وی افزود: کاهش بارندگی در حوضه آبریز و افت روان‌آب‌ها عامل اصلی این وضعیت است. وزارت نیرو موظف است ۱۰.۷ میلیارد مترمکعب حقابه تالاب‌ها را تأمین کند و برای کشاورزی پایدار نیز تفاهم‌نامه‌ای با وزارت جهاد کشاورزی امضا شده است.
لاهیجان‌زاده با ابراز تأسف از شهادت دو محیط‌بان، هدایت‌الله دیده‌بان و یاسر مصدق، از کمبود شدید نیرو در سازمان حفاظت محیط‌زیست سخن گفت. به گفته او، نیمی از ردیف‌های پستی سازمان خالی است و حفظ نیروهای موجود به کاری طاقت‌فرسا بدل شده است. وی از دولت خواست تا با ارائه لایحه‌ای، مجوز استخدام ۵۰۰ کارشناس و ۱۵۰۰ محیط‌بان را صادر کند. او هشدار داد: اگر این اتفاق تا سال ۱۴۰۵ نیفتد، امکان حفاظت از محیط‌زیست بسیار دشوار خواهد شد.
در پایان، لاهیجان‌زاده از برگزاری کنوانسیون خزر در پاییز به میزبانی ایران خبر داد. نشستی که به موضوعاتی مانند پسروی آب، رهاسازی آب از رود ولگا و حفظ فوک خزری خواهد پرداخت.
