اسرار گنج زیرزمینی

هفت صبح،‌ مرضیه موسوی| بالاخره و پس از پنج سال درهای عجیب‌ترین و گران‌ترین گنجینه ایران به روی دوستداران طلا و جواهر باز شد. خزانه جواهرات ملی ایران، از اسفند ۱۳۹۸و همزمان با شیوع ویروس کرونا تعطیل شد و این دوری تا شنبه هفته گذشته طول کشید.   آنهایی که گذرشان به این موزه افتاده باشد می‌دانند که رفتن به موزه جواهرات ملی ایران هیچ‌گاه مخاطبان خود را خسته نمی کند.

در این موزه که در خیابان فردوسی و مقابل سفارت ترکیه قرار دارد جذابیت های چشم نواز زیبایی منتظر ورود شما هستند. مجموعه ای از جواهرات ملی که از دوره صفوی تا دوره پهلوی جمع آوری شده اند در این مجموعه نگهداری می شوند و در معرض بازدید قرار دارند.

الماس دریای نور که بزرگترین و زیباترین الماس ایران است یکی از این دیدنی‌هاست. در گنجینه جواهرات ملی مجموعه‌ای از فلزها و سنگ‌های گران‌قیمت که به شکل زیبایی تزئین شده‌اند به چشم می‌خورد. اهمیت جواهرات موجود در موزه جواهرات ملی به ارزش اقتصادی آن محدود نمی‌شود. بلکه، نمایانگر ذوق و سلیقه صنعتگران و هنرمندان ایران در دوره‌های مختلف تاریخ است. 

تاریخچه جمع‌آوری و نگهداری جواهرات در موزه جواهرات ملی ایران، از دوره حکومت صفویه شروع می‌شود. تا پیش از صفویه، جواهرات گران‌بهایی در خزانه دولتی وجود نداشته و پادشاهان صفوی بیش از دو قرن به جمع آوری جواهرات پرداختند. حتی کارشناسان دولت صفوی، جواهرات را از بازارهای هند و عثمانی و کشورهایی مثل فرانسه و ایتالیا خریداری می‌کردند و به اصفهان، پایتخت حکومت، می‌آوردند. نادرشاه افشار برای بازگرداندن جواهرات ایران که دولت هند در یکی از حمله‌ها از کشور غنیمت گرفته بود، به هند لشکرکشی کرد و توانست مقدار زیادی از این جواهرات را به ایران برگرداند.

‌کره جواهر نشان

اغلب جواهراتی که در این موزه به چشم می‌خورند‌، سنگ‌های قیمتی‌ای بودند که وسایل تزئینی چندانی با آن‌ها ساخته نشده بود. این سنگ‌ها به دستور شاهان قاجار و پهلوی برای نگهداری بهتر به اشیایی کاربردی‌تر تبدیل شدند؛ از تاج و عصا گرفته تا زیورآلاتی مثل گردنبند و ... یکی از این آثار، کره جواهرنشان است. روی این کره که پایه‌ای از طلا دارد، بیش از 51 هزار قطعه جواهر سوار شده است.

اقیانوس‌ها و دریاهای زمردنشان و آسیا مرصع به یاقوت و لعل، ایران مرصع به الماس، اروپا مرصع به یاقوت، آفریقا مرصع به یاقوت سرخ و کبود و آمریکای شمالی و جنوبی و استرالیا مرصع به یاقوت و لعل است و خط استوا توسط الماس نشان داده شده و دو حلقه زرین ساده که در روی آنها گل‌های الماس نشان نصب شده، به‌طور متقاطع کره را در میان گرفته است.

تخت طاووس

تخت‌طاووس که به دستور فتحعلی شاه قاجار ساخته شد، تختی مجلل ساخته شده از طلاها و جواهرات قیمتی است. البته این تخت به تخت خورشید هم معروف است و علت آن هم تصویر خورشیدی است که در بالای این تخت قرار دارد. این تخت تا سال ۱۳۶۰ در کاخ گلستان بود ولی از آن سال به بعد به خزانه جواهرات بانک ملی منتقل شد.

 چشمه‌ای از این دریا

تاج فتحعلی شاه، معروف به تاج کیانی، از دیگر اشیاء ارزشمند این موزه است. این تاج آراسته به الماس، زمرد، یاقوت و مروارید است و اولین تاجی است که پس از دوران شاهنشاهی ساسانی به این صورت ساخته شده. جقه نادری، آراسته به الماس و زمرد، لباسی است که در وسط آن یک زمرد درشت خوشرنگ نصب شده است. زیبایی‌ها و جزئیات به کار رفته در این بالاپوش خیره‌کننده است و مثل دیگر آثار موجود در گنجینه، با دقت بسیار دوخته و تزئین شده است.

در گوشه و کنار این گنجینه می‌توان جواهرات مختلفی را دید که روی اشیایی مثل ظروف و کوزه‌های قلیان و عصاهای پادشاهان و ... جا گرفته‌اند. بخشی از این جواهرات هم در دوره پهلوی روی پایه‌هایی از طلا جا گرفته‌اند. مثل تاج فرح پهلوی که مخصوص او ساخته شد و جواهرات آن در دوره قاجار خریداری و به کشور وارد شده بود. اغلب این جواهرات به دلیل زیبایی در پرداخت و کیفیت سنگ‌ها و آلیاژها و همچنین ارزش تاریخی‌ای که دارند‌، قابل قیمت گذاری نیستند و پشتوانه پول کشور به شمار می‌روند. 

چه ساعتی موزه برویم؟

بازدید از خزانه جواهرات ملی از روز شنبه ۱۰ خرداد ۱۴۰۴ برای عموم امکان‌پذیر شده است. علاقه‌مندان می‌توانند در روزهای شنبه تا سه‌شنبه هر هفته (به‌استثنای روزهای تعطیل) از ساعت ۱۰ تا ۱۲ از این مجموعه بازدید کنند. فروش بلیت در روزهای بازدید به صورت حضوری تا ساعت ۱۱:۳۰ ادامه دارد.