پرستار هست اما کم است!
رئیس کل سازمان نظام پرستاری نسبت به ثبت نشدن اطلاعاتِ پرستاران بی‌مجوز افغانستانی هشدار داد
هفت صبح| دو سه ماه پیش بود که ماجرای اشتغال پرستاران اتباع افغانستان در ایران دوباره داغ شد. اگر چه این موضوع تازه و جدیدی نیست اما همزمان شدن خبر خانه‌نشینی 50 هزار پرستار و بهکارگیری پرستاران خارجی خیلی زود واکنش برانگیز شد. حالا رئیس کل سازمان نظام پرستاری با اعلام اینکه اتباع پرستار بامجوزِ کار کمتر از ۵۰ نفر هستند، نسبت به عدم ثبت اطلاعاتِ پرستاران بی‌مجوز افغانستانی هشدار داده است.
«احمد نجاتیان» رئیس کل سازمان نظام پرستاری در خصوص کمبود نیروی پرستار و اشتغال پرستاران افغانستانی در بیمارستان‌های خصوصی کشور به ایلنا گفت: نمی‌خواهیم به پرستاران حقوق متناسب با کار آن‌ها بدهیم و این مسئله ناشی از وجود مشکل بسیار عمده در مدیریت نیروی انسانی پرستاری در کشور است که این وضعیت ما را به سمت بحران می‌برد.
تربیت سالانه ۱۵ هزار کادر پرستاری
وی تصریح کرد: از یک طرف به قدر کافی نیروی پرستار آموزش می‌دهیم و دانشکده‌های کشور در بخش دولتی و خصوصی سالانه بالغ بر ۱۵ هزار کادر پرستاری شامل همکاران پرستار اتاق عمل، هوشبری و فوریت‌ها تربیت می‌کنند و انتظار این است که این پرستاران وارد چرخه ارائه خدمات شوند تا این کمبودها را جبران کنند و از طرف دیگر مجوزهای استخدام کمی داریم و جذابیت‌های کمی برای شغل پرستاری ایجاد کرده‌ایم از یک طرف نیز کششی در زمینه مهاجرت به خارج از کشور وجود دارد.
هشدار درباره بهکارگیری پرستاران غیرمجاز وی تصریح کرد: اینها مجموعه مسائلی است که موجب شده که به‌رغم داشتن پرستار تحصیل‌کرده و آماده به کار، نه می‌توانیم آن‌ها را جذب کنیم و نه اگر جذب کردیم، قدرت داریم آن‌ها را نگهداری کنیم. این سیکل معیوب باعث شده که در بخش دولتی با کمبود شدید مواجه شویم و در بخش خصوصی نیز به سمت استفاده از پرستارانی برویم که غیرمجاز هستند.
نجاتیان خاطرنشان کرد: به عنوان مثال بحث بهکارگیری پرستاران افغانستانی مطرح است، برای اینکه خدمات در بیمارستان و در بخش بستری ارائه شود، پرستار باید صلاحیت‌هایی داشته باشد. اولاً باید مدرک پرستاری داشته باشد و دوماً باید مجوز کار داشته باشد. همچنین شاهد هستیم همکارانی از گروه‌های دیگر حوزه سلامت در بخش‌های بستری کار می‌کنند. برای مثال گروهی آموزش دیده‌اند که در بخش‌های زایمان یا در اتاق عمل کار می‌کنند و محیط کار آن‌ها مشخص است. اما پرستاری که در بخش بستری و بخش‌های ویژه و اورژانس کار می‌کند، لزوما باید مدرک تحصیلی کارشناسی پرستاری داشته باشد.
پرستاران خارجی مجوز کار دریافت کنند
رئیس سازمان نظام پرستاری کشور با بیان اینکه برای به کارگیری اتباع خارجی نیز در کشور مقرراتی داریم، گفت: یک تبعه خارجی که عمدتا در ایران افغانستانی‌ها هستند، برای اینکه در بیمارستان به کار گرفته شود، حتماً باید مجوز کار اخذ کند.
برخی از این افراد مجوزهای لازم را گرفته‌اند و تعداد آن‌ها کمتر از ۵۰ نفر است. بخشی از اینها بدون اینکه مجوز کار اخذ کنند، در بیمارستان‌ها کار می‌کنند. البته حتما پرستار هستند و مدرک تحصیلی‌شان پرستاری است، ولی مجوز لازم را ندارند. وقتی که مجوز ندارند، بیمه برای آن‌ها مطرح نیست و با حداقل حقوق کار می‌کنند و بیمه مسئولیت حرفه‌ای ندارند.
وی در ادامه تصریح کرد: در هیچ کدام از نهادهای کشور این پرستاران ثبت نشده‌اند و به عنوان نظام پرستاری اطلاعی نداریم که چند نفر هستند و کجا کار می‌کنند. اگر فردا اتفاقی برای بیمار رخ دهد و بحث‌های انضباطی پیش بیاید، هیچ‌کس مسئولیت اینها را به عهده نخواهد گرفت. پرستارانی که ایرانی هستند یا مجوز کار دارند، ثبت شده‌اند و شماره نظام پرستاری دارند. این پرستاران می‌توانند از مزایای بیمه مسئولیت استفاده کنند و اگر در حین کار اتفاقی برای بیمار بیفتد، بیمه می‌تواند آن‌ها را پوشش دهد. اما در مورد همکاران ما این اتفاق نمی‌افتد.
بحران کمبود نیروی پرستار
وی در ادامه عنوان کرد: به طور کلی در تمام کشور با بحران کمبود نیروی پرستار مواجه هستیم. وقتی که میانگین کل پرستار به تخت در کشور یک یا زیر یک است، این به معنای بحران است. به عبارتی، حداقل نصف نیاز کشور پرستار داریم و این موضوع تاب‌آوری نظام سلامت را دچار خدشه کرده است.
پرستاران با چند شیفت کار و تعداد زیاد بیماران خسته هستند و اگر اتفاقی بیفتد که نیاز به خدمات سلامت افزایش پیدا کند، قطعاً تاب‌آوری نظام سلامت آسیب می‌بیند. در برخی استان‌ها از جمله استان تهران و برخی استان‌های حاشیه‌ای، استاندارد پرستار به ۸ دهم رسیده و در برخی از شهرها به نیم رسیده که اینها نشانه‌های خطر جدی برای نظام سلامت است.
از فروردین درخواست‌های پرستاران دوباره برای مهاجرت آغاز شده است
نجاتیان در خصوص مهاجرت پرستاران گفت: درخواست مهاجرت از سوی پرستاران کشور همچنان بالا است. البته در پایان سال گذشته با کاهش درخواست مواجه بودیم که به دلیل شرایط خاصی مانند سال نو میلادی و عید نوروز بود. از اول فروردین، درخواست‌ها دوباره شروع شده و در حال جمع‌بندی اطلاعات هستیم.
رئیس سازمان نظام پرستاری با بیان اینکه نمی‌توانم ۵۰ هزار نیروی بیکار پرستار در کشور را تأیید کنم، گفت: زیرا آمار دقیقی نداریم. اینها محاسباتی است که انجام می‌شود و نمی‌توانم این آمار را تأیید کنم که ۵۰ هزار پرستار بیکار در حال حاضر داریم یا نه. اما آنچه ملموس است، این است که پرستاران به مشاغل غیرپرستاری کشیده می‌شوند. برخی مشاغل جذاب‌تر هستند، حتی شغل‌هایی که ارتباطی به حوزه سلامت ندارند.
وی تاکید کرد: پرستاران را آموزش داده‌ایم و برای آن‌ها هزینه کرده‌ایم و انتظار داریم که در نظام سلامت به مردم خدمت کنند، اما نتوانسته‌ایم این پرستاران را جذب کنیم و در حوزه‌های دیگر مشغول به کار هستند. تعدادی از پرستاران نیز خانه‌نشین شده‌اند و عمدتاً خانم‌ها ترجیح داده‌اند که در خانه بمانند و برخی هم مهاجرت می‌کنند، در مجموع نمی‌توانم تأیید کنم که ۵۰ هزار پرستار بیکار در کشور داریم.
