نقش‌هایی از دل شرق | کریستیز در آستانه‌ یک حراج تاریخی برای هنر خاورمیانه

هفت صبح،‌علی مجتهدزاده| حراج آنلاین کریستیز دوبی، پنجشنبه چهارم اردیبهشت شماری از آثار تجسمی هنرمندان مدرن و معاصر خاورمیانه را زیر چکش خواهد برد و از جمله میزبان حضور حسین زنده‌رودی هنرمند بزرگ فقید ایرانی است. درگاه اینترنتی این حراج از روز پنجشنبه گذشته به روی علاقه‌مندان و خریداران باز شده و در پیشانی این درگاه اثری از سامیه حلبی قرار دارد.

تابلویی که در سال 2013 در یکی از مجموعه‌های این هنرمند فلسطینی ساکن آمریکا بوده و از نظر زمانی یکی از آثار جدیدتر اوست. در این اثر او استفاده از خطوط تیز و تند و شکل‌های هندسی را کنار گذاشته و به فرم‌های شاعرانه و ملهم از طبیعت رو آورده و البته از هندسه‌ طبیعی هم غافل نبوده. این اثر با پایه‌ قیمت 100 تا 150 هزار دلار در پایگاه آمده و البته تنها اثر هنرمندان زن خاورمیانه نیست.

حراج «عین عین» زنده رودی

سوای حلبی شماری از بانوان هنرمند این عرصه در حراجی آنلاین امسال کریستیز دبی حضور دارند و به گزارش این پایگاه چیزی بیش از یک سوم تمامی آثار را در بر می‌گیرند. هنرمندانی چون ایتیل عدنان، هلن کهال، اوغین الخوری و تغرید درغوث که سهم حضور زنان را در این حراجی سنگین کرده‌اند.

البته در این میانه زنده‌رودی تنها ایرانی حاضر در این حراجی نخواهد بود و در پایگاه آن نامی هم از بانوی نقاش ایرانی طلا مدنی آمده که با عنوان یکی از زنان پیشرو خاورمیانه در عرصه هنرهای تجسمی از او یاد شده است. مدنی 43 سال دارد و ساکن آمریکا و در کارهای خود از عناصر فیگوراتیو و روایی استفاده‌ فراوانی برده است.

درخشش سعودی ها در کریستیز

به نوشته‌ پایگاه کریستیز در سالیان گذشته با فزونی حضور هنرمندان عربستان سعودی روبه‌رو بوده‌ایم که رفته رفته نام و رد آنها در بازارها و نمایشگاه‌ها بیش از پیش به چشم می‌آید. یکی از نهادهای نمایشگاه‌گردان سعودی دوازده اثر از هنرمندان این کشور را به این حراج رسانده و از محمد السلیم استاد هنرمند مدرن این کشور تا احمد مطر در این عرصه چکش خواهند خورد. 

ولی این حراج تنها زیر سیطره‌ هنرمندان آسیایی نمانده و برپایه نیاز و میل روزافزون جامعه جهانی به هنر شمال آفریقا آثاری هم از مراکش و تونس به حراج آنلاین کریستیز دبی راه یافته‌اند. از محمد الملیحی و محجوب بن بلا تا خالد بن سلیمان و ملیکه اکزنای که این دسته از هنرمندان همگی از پیشگامان و چهره‌های برجسته‌ مکتب هنری کازابلانکا به شمار می‌آیند. در میان این‌ها محمد الملیحی که در سال 2020 درگذشته با یاری از هنرهای سنتی بربر و مغربی شیوه‌ انتزاعی خود را در استفاده از رنگ و نقش‌مایه‌ها به حراجی آورده است.

ولی همان‌گونه که در خود این پایگاه آمده برجسته‌ترین و نامدارترین هنرمند حاضر حسین (شارل) زنده‌رودی است که اثر مشهور و آشنای «عین+عین» از او انگار مهم‌ترین کاری است که در این حراج آنلاین عرضه خواهد شد. این اثر نخستین بار در نمایشگاه بسیار مهم هنر معاصر ایران در سال 2001 در مرکز هنر باربیکن لندن به جهان هنر عرضه شد و از آن تاریخ انگار بارها رنگ حراج‌های مختلف را به خود دیده است. 

زنده‌رودی هنرمند ایرانی بی‌نیاز از تمجید در سال 1316 در تهران زاده شده و در کنار پرویز تناولی یکی از برجسته‌ترین هنرمندان مکتب سقاخانه است. او در سال 1387 در حراج کریستیز دبی توانست با فروش یک میلیون و ششصدهزار دلاری اثر نقاشی‌خط «چهارباغ» خود رکورد گران‌ترین تابلوی نقاشی تاریخ ایران را به نام خود ثبت کند. زنده‌رودی را یکی از ده هنرمند زنده‌ معاصر می‌شمارند که با استفاده از نمادهای هنر سنتی و همچنین خوشنویسی روشی تازه در هنرهای تجسمی ایران به وجود آورده.

حراج و نمایش دیده نشده 

سوای این‌ها حراجی آنلاین کریستیز دبی قرار است برای نخستین بار آثاری را در برنامه‌ خود عرضه کند که تاکنون رنگ نمایش و حراج ندیده‌اند. شاید مهم‌ترین این آثار نقاشی بانوی هنرمند مصری انجی حسن افلاطون باشد که از هنرمندان مدرن این کشور بوده و یکی از برجسته‌ترین هنرمندان گروه «هنر و آزادی» به شمار می‌آید. جنبشی هنری و پیشرو که در سالیان جنگ جهانی دوم در قاهره شکل گرفت و اگرچه بیشتر نقاشان حاضر در آن سوررئالیست بودند اما دربند این مکتب نماند و در گذر این سالیان دراز پهنه‌های گوناگون هنر مصر را در نوردید.

نبیل عنانی و کریم ابوشکرا هم دیگر هنرمندان حاضر در این حراجی خواهند بود که از هنرمندان فلسطین هستند و دو اثر نقاشی به این برنامه فرستاده‌اند.پایگاه اطلاع‌رسانی کریستیز هم‌اکنون تمامی این آثار را برای بازدید روی اینترنت گذاشته و روند حراج دو هفته به طول انجامیده و در روز پنجشنبه 18 اردیبهشت به پایان می‌رسد.