درسنامه‌های حقوقی| آیا ید مشتری نسبت به مبیع امانی است؟
عقد امانت عقدی جدای از بیع است، نمی توان بیع منعقد کرد و قائل به امانت بود
هفت صبح| مهتاب سحابی، وکیل دادگستری | برخی افراد تصور می‌کنند که تقریر یا نوشتن هر جمله‌ای در قرارداد، به معنای این است که این جمله، دارای بار حقوقی است و قانون از آن حمایت می‌کند. این تصور غلط است. بسیار حائز اهمیت است که در زمان تنظیم قرارداد، مثلا قرارداد فروش، شروطی که ضمن قرارداد درج می‌کنید، ضمانت اجرا داشته باشد.
مثال این موضوع در دعاوی ملکی است که برخی شرط می‌کنند که مشتری تا زمان تسویه حساب کامل نسبت به مبیع، فرضا آپارتمان خریداری شده، ید امانی دارد یا در واقع این آپارتمان به امانت نزد اوست. در حالی‌که، قانون از این سخن حمایت نمی‌کند و این شرط از نظر قانونی مورد پذیرش قرار نمی‌گیرد.
به موجب بیع صورت گرفته، مشتری مالک مبیع است و نمی‌توان به امانی بودن آن قائل شد و تا زمانی که مالکیت مشتری پابرجاست، بایستی به بیع متعهد بود و این بدان معناست که مشتری مالک مبیع شده است. به همین دلیل چه این شرط را درج کنید و چه آن را در ذهن خود فرض بگیرید، باید بدانید این شرط یک شرط باطل است؛ زیرا خلاف قواعد آمره محسوب می‌شود. عقد امانت عقدی جدای از بیع است، نمی توان بیع منعقد کرد و قائل به امانت بود.
یک رای را در این زمینه با هم می‌بینیم.
دو فرد با نام‌های فرضی رضا و محسن از فردی با نام فرضی محمد علی شکایت خیانت در امانت کردند. دادگاه بدوی این شکایت را رد کرده و محمد علی را تبرئه کرده است ولی آن‌ها نسبت به رای دادگاه بدوی اعتراض کردند و این بار دادگاه تجدیدنظر موضوع را بررسی کرده است.
گزیده‌ای از رای دادگاه را بخوانید:
«اگر کسی مالی را فروخت و ضمن قراردادی با خریدار توافق نماید ثمن (قیمت) معامله را ضمن فروش مجدد مال توسط وی دریافت نماید (کند) و تا پرداخت تمامی ثمن معامله بیع، امانی تلقی و خریدار با عدم‌پرداخت به عنوان خیانت در امانت مورد تعقیب واقع شود این عمل خیانت در امانت محسوب نمی‌شود؛ چون بیع جزو عقود تملیکی بوده و خریدار مالک مبیع است نه امین، تحقق خیانت در امانت منتفی است؛ فلذا چون دادنامه صادره با رعایت مطالب معنونه (ذکر شده) و در این راستا اصدار یافته ضمن رد تجدیدنظرخواهی به عمل آمده مستندا به بند الف از ماده ۲۵۷ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری دادنامه صادره را، تایید و استوار اعلام می‌دارد، این رای، قطعی است.»
از این رای آنچه برداشت می‌شود این است که: توافق خریدار و فروشنده مبنی بر اینکه چنانچه تمامی ثمن معامله پرداخت نگردد، بیع امانی خواهد بود، موردقبول نیست و سبب تحقق جرم خیانت در امانت در صورت عدم‌پرداخت ثمن نخواهد بود. به عبارت دیگر، اگر مال امانی نیست، پس جرمی هم رخ نمی‌دهد که تحت عنوان خیانت در امانت و با طرح شکایت کیفری خیانت در امانت بخواهیم به این جرم رسیدگی شود.
درست است که تحت حاکمیت اراده و به موجب ماده۱۰ قانون مدنی توافقات اشخاص مورد احترام قانون و دستگاه قضایی است لیکن اشخاص نمی‌توانند برخلاف قواعد آمره و با بر هم زدن اصول قانونی، توافقات داشته باشند و این توافقات بایستی در چهارچوب تعیین شده قانون منعقد شود.
راه ارتباطی با وکیل:
وب سایت: mahtabsahabi.com
اینستاگرام:vakil_sahabii @
