مهمترین وقایع پنج روز منتهی به پیروزی انقلاب
جمعه ۲۰ بهمن، روزنامهها منتشر نشدند اما درگیریهای گسترده تهران مهمترین خبر روز شنبه ۲۱ بهمن ۵۷ بود
تیترهای صفحه یک اطلاعات مربوط به درگیریهای جمعه شب تهران است. نبردهای خونین میان واحدهای نیروهای مسلح تیتر یک درشت اطلاعات در این روز است.این روزنامه همچنین گزارش داده تا ظهر شنبه، ۶۳ کشته به دو بیمارستان جرجانی و بوعلی انتقال داده شدهاند. در شهرستانها هم به نوشته اطلاعات ۲۸ نفر کشته شدهاند.
براساس گزارش روزنامه اطلاعات، درگیری بین نیروهای گارد شاهنشاهی و پرسنل نیروی هوایی آنچنان شدید آغاز شد که حدود ساعت ۱۰ شب، مردم با شنیدن صدای تیراندازیها به بیرون از منازل آمدند و اللهاکبر گویان به سمت محل درگیری رفتند. محل درگیری پادگان دوشانتپه حوالی شرق تهران است. به نوشته اطلاعات این درگیریها به خیابان تهراننو، محدوده خیابان حسینی و کهن، پایینتر از نظامآباد و تا نزدیکیهای میدان فوزیه کشیده شده است.
کیهان در گزارش میدانی با تیتر یک و فونت درشت «جنگ خونین لشکر گارد با نیروی هوایی» از ۱۶ ساعت درگیری شدید در تهران گزارش داده است. به نوشته کیهان مردم مسلح به یاری افراد نیروی هوایی رفتند. پرسنل نیروی هوایی هم چند تانک گارد که در شهر حضور داشتند را از کار انداختند. این روزنامه گزارش داده که گروههایی از نیروی زمینی ارتش هم دیشب به نیروی هوایی پیوستهاند. کیهان در این گزارش نوشته است: درحالی که درگیریهای جمعه شب و صبح شنبه تهران شوک بزرگی به کشور وارد کرده بود، آیتالله طالقانی در پیامی از سربازان خواست به پادگانها بازگردند و مسوولان ارتش هم مسببین وقایع جمعه شب تهران را شناسایی و مجازات کنند. کیهان و آیندگان در گزارشهایی جداگانه نوشتهاند که طرفداران قانون اساسی هم تجمعی در استادیوم امجدیه داشتند که پس از اتمام تجمع، وقتی به خیابانهای اطراف آمدند، روبهرویی مخالفان و موافقان به درگیری انجامید و نهایتا با دخالت فرمانداری نظامی درگیری پایان یافت.
اطلاعات در گزارشی نوشته است که «بنابر گزارش فرماندار نظامی تهران در ساعت یک بامداد تظاهراتی در خیابان گرگان (خیابان شهید سرتیپ نامجو) با شرکت ۲ هزار نفر برپا شد. این تظاهرات در نهایت با مداخله ماموران و دستگیری ۴ نفر از تظاهراتکنندگان پایان یافت. حدود ساعت ۹ پادگان نیروی هوایی تهران مجددا هدف یورش ماموران گارد قرار گرفت. این درگیری به خیابانها نیز کشیده شد و هزاران نفر از مردم در حمایت از نیروی هوایی دست به تظاهرات زدند و در پی تیراندازی ماموران گارد عدهای شهید و مجروح شدند. در پی صدور اطلاعیه فرمانداری نظامی تهران مبنی بر افزایش ساعات منع عبور و مرور از۱۶ و ۳۰ دقیقه الی پنج بامداد، امام پیامی انتشار دادند و در آن، این اقدام فرمانداری را «خدعه و خلاف شرع» دانستند و از مردم خواستند به آن اعتنا نکنند.»
بنابر گزارش روزنامه اطلاعات در ساعت 20 و 30 دقیقه در پی انتشار خبر برکناری فرمانده نیروی زمینی از سوی بختیار، جمعیت غریو شادی کشیدند. در ساعت ۲۲ خبر شبه کودتا توسط عدهای تایید شد که براساس آن قرار بود از ساعت ۲۱ با کمک نیروهای موجود اطراف تهران و احتمالا نیروهای مستقر در قزوین و حمله آنها به شهر این کودتا انجام گیرد، ولی به سبب پیوستن مردم به همافران و پیوستن قسمت اعظم پرسنل نیروی هوایی به همافران و مسلح شدن مردم و قرار گرفتن آنها در سنگرها و پخش شدن مردم مسلح در سراسر تهران، شبه کودتا شکست خورد. بنابر گزارش روزنامه آیندگان، مردم تهران با همکاری همافران توانستند در ساعات منع عبور و مرور کلانتریهای نارمک، تهراننو، تهرانپارس، بهارستان، مولوی، شهرری، باباییان و جوادیه را به تصرف خود درآورند.
تلکس خبرگزاری پارس روز جمعه ۲۰ بهمن فعال بوده و اطلاعیهای از روابط عمومی ارتش منتشر کرده که در آن عکس صفحه یک روز پنجشنبه کیهان، مونتاژ و غیرواقعی خوانده بود. بختیار هم در سخنانی که روز شنبه کیهان منتشر کرد، با متهم کردن روزنامهها به نشر اکاذیب، گفته با مونتاژ بچگانه عکس، رژه نظامی ترتیب دادند. اما کیهان که عکس معروف را منتشر کرده بود، در صفحه یک خود این ادعاها را تکذیب کرد؛ اطلاعات و آیندگان هم به حمایت از کیهان، ادعای مونتاژ بودن عکس را تکذیب کردند.
آیندگان هم از تجمع سازمان چریکهای فدایی خلق به مناسبت ماجرای سیاهکل گزارشی داد. در بخشی از قطعنامه این تجمع آمده که این سازمان از امام خمینی در راه مبارزه با امپریالیسم حمایت میکند.
از بامداد یکشنبه ۲۲ بهمن دامنه درگیریها افزایش پیدا کرده و شدت آن از جمعه و شنبه بیشتر شده است که روزنامههای این روز این رویدادها را پوشش خبری دادهاند. براساس گزارش اطلاعات، از جمعه شب که درگیریها در پادگانهای شرق تهران آغاز شد، برخی پرسنل نیروی هوایی درهای اسلحه خانهها را به روی مردم گشودند و مردم مسلح شدهاند. حالا دیگر گلولههای نظامیان و امنیتیهای وفادار به حاکمیت، بیپاسخ نیست؛ مردم هم مسلح شدهاند و گلوله جواب گلوله است.
کیهان «جنگ تانکها با مردم مسلح در خیابانها» را برای تیتر یک خود انتخاب کرده است. دیگر تیترهای صفحه یک کیهان، خبرهایی است از درگیریهای تهران با این تیتر درشت: «بسیاری از نقاط تهران در تصرف مردم مسلح است.»
صفحه یک اطلاعات هم پر است از تیترهایی درباره درگیریهای پایتخت از جمله «تهران صحنه جنگ خونین مسلحانه» که تیتر یک اطلاعات است.
اطلاعات همچنین در گزارشی از این وقایع نوشته است که پادگان عشرتآباد شورش کرده است. به نوشته این روزنامه گروههایی از مردم مسلح به سمت این پادگان رفتهاند و آنجا را محاصره کردهاند. پس از آن تعداد زیادی از سربازها با از تن درآوردن لباس سربازی به سمت مردم رفتند و به آنها پیوستند و به همراه مردم مسلح، برای تصرف پادگان تیراندازی کردند. از داخل پادگان هم مقاومتهای زیادی صورت گرفت و نهایتا این پادگان هم سقوط کرد. به نوشته اطلاعات انبار تسلیحات ارتش در خیابان فرحآباد یا همان پیروزی فعلی، پس از زد و خوردهای شدید بین مردم و گارد، به دست انقلابیون افتاد و مردم بیش از پیش مسلح شدند.
روزنامه اطلاعات روز ۲۲ بهمن اعلامیه «شورای عالی ارتش» و اعلام پشتیبانی از خواست مردم ایران را منتشر کرده و نوشته است: «شورای عالی ارتش» صبح امروز، در پی تشکیل یک جلسه، بی طرفی خود را «در مناقشات سیاسی» اعلام کرد و از خواست ملت ایران پشتیبانی نمود، این بیانیه، که در آن برای نخستینبار کلمه شاهنشاهی از عنوان رسمی ارتش حذف شده بود، ساعت دو بعدازظهر از رادیوایران پخش شد. متن اعلامیه «شورای عالی ارتش» چنین است: ارتش ایران وظیفه دفاع از استقلال و تمامیت کشور عزیز ایران را داشته و تاکنون در آشوبهای داخلی سعی نموده است با پشتیبانی از دولتهای قانونی این وظیفه را به نحو احسن انجام دهد. باتوجه به تحولات اخیر کشور، شورای عالی ارتش در ساعت ۱۰ و ۳۰ دقیقه امروز ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ تشکیل و به اتفاق آرا تصمیم گرفته شد که برای جلوگیری از هرج و مرج و خونریزی بیشتر بیطرفی خود را در مناقشات سیاسی فعلی اعلام و به یگانهای نظامی دستور داده شد که به پادگانهای خود مراجعه نمایند. ارتش ایران همیشه پشتیبان ملت شریف و نجیب و وطنپرست ایران بوده و خواهد بود و از خواستههای ملت شریف با تمام قدرت پشتیبانی مینماید. در پی پخش خبر بیطرفی ارتش، امام در دومین پیامشان از مردم خواستند آرامش و نظم را حفظ کرده و از حمله به سفارتخانهها خودداری کنند. ایشان در پیام دیگری از مردم خواستند مانع آشوب و هرج و مرج شوند و از غارت، آتشسوزی، مجازات متهمان و از بین بردن آثار علمی، فنی، صنعتی، هنری و اتلاف اموال عمومی و خصوصی خودداری کنند. ایشان گفتند: «من اکیدا اعلام میکنم که هر کس دست به چنین عملیاتی بزند، از جامعه انقلابی ملت مطرود و در پیشگاه خداوند متعال مسوول است... از همه شما برادران و خواهران عزیز میخواهم که با دولت موقت انقلاب اسلامی که وارث یک سلسله خرابیهای گذشته است همکاری نمایید تا به حول و قوه الهی هر چه زودتر با همکاری یکدیگر، ایران اسلامی آباد و آزاد را که مورد غبطه جهانیان باشد، بسازیم.»
کیهان همچنین در خبری کوتاه نوشته است: صبح امروز زندان اوین، محل شکنجه بسیاری از مبارزان ضدحکومت پهلوی، پس از چندین ساعت محاصره به دست مردم افتاد. از نخستین ساعات شب گذشته تعدادی از مردم مسلح تهران این زندان را به محاصره درآوردند و درنهایت پس از چندین ساعت نبرد، موفق به تسخیر آن شدند.