فیلم «ناتورِ دشت» روایت واقعی بحران اخلاقی احمد پیران

فیلم «ناتورِ دشت» به کارگردانی سیدمحمدرضا خردمندان نمونه‌ای برجسته از سینمای اجتماعی امروز ایران است که با الهام از ماجرای واقعی گم‌شدن «یسنا» ساخته شده و تلاش دارد ورای یک واقعه خبری، به بحران‌های اخلاقی، مسئولیت فردی و پیچیدگی روابط انسانی بپردازد.

انتخاب نام فیلم، هم به تأثیر عمیق رمان «ناتور دشت» سلینجر بر کارگردان بازمی‌گردد و هم به معنای کهن «ناتور» در ادبیات فارسی، یعنی نگهبان دشت؛ مفهومی که با شخصیت اصلی فیلم، احمد پیران (محیط‌بان)، همخوانی دارد. این انتخاب نشان می‌دهد که اثر، همزمان در پیوند با سنت و ادبیات جهانی و بومی پیش می‌رود.

چالش اصلی سازندگان، روایت قصه‌ای بود که پایان آن برای همه آشناست. خردمندان می‌گوید برای غلبه بر این دشواری، بر شخصیت‌ها تمرکز کرده و از زاویه دید آن‌ها به حوادث نگریسته است. به همین دلیل، تعلیق اثر نه در سرنوشت نهایی ماجرا، بلکه در کشمکش‌های درونی شخصیت‌ها شکل می‌گیرد. نگاه فیلم از منظر آنتاگونیست به واکنش عظیم مردم، نمونه‌ای از این رویکرد تازه است.

فیلم با نمایش بزنگاه‌های اخلاقی، مخاطب را میان خیر و شر نگه می‌دارد. شخصیت احمد پیران، انسانی معمولی است که خطای گذشته‌اش را پنهان کرده و اکنون با بحران جدیدی روبه‌روست. او باید میان حفظ آبرو و بیان حقیقت یکی را انتخاب کند؛ وضعیتی که استعاره‌ای از مواجهه همه انسان‌ها با گذشته و مسئولیت‌های اخلاقی‌شان است.

یکی از نقاط قوت فیلم، بازی‌های درخشان آن است. هادی حجازی‌فر با کاریزما و تجربه‌اش، احمد پیران را جان‌بخشی می‌کند و به گفته کارگردان، از ابتدا گزینه‌ای بی‌بدیل برای نقش بود. میرسعید مولویان نیز با ظرافت، شخصیت پرتنش «آیهان» را پرداخته و علی صالحی با حضوری متفاوت، یکی از بهترین نقش‌آفرینی‌هایش را ارائه داده است.

بازگشت خردمندان پس از هشت سال با یک درام اجتماعی، در شرایطی که بازار سینما تحت سلطه کمدی‌های تجاری است، ریسکی بزرگ محسوب می‌شود. او اما تأکید دارد که سینمای اجتماعی، ضرورتی فرهنگی است و باید سرمایه‌گذاران بخشی از سود خود را برای احیای آن صرف کنند. «ناتور دشت» در این مسیر تلاشی است برای یادآوری اینکه سینما می‌تواند بستری برای طرح دغدغه‌های انسانی و اجتماعی باشد و نه فقط ابزاری برای فروش سریع گیشه.