درباره شش روحانی متنفذ در جریان انقلاب ایران
روزنامه هفت صبح، آرش خوشخو | شش روحانی متنفذ و اصلی در انقلاب ایران آیتالله خامنهای،بهشتی،مطهری،هاشمی رفسنجانی، منتظری و طالقانی بودند.(جایگاه آیات مهدوی کنی،باهنر،موسوی اردبیلی و مفتح محفوظ است) جوانترین این شش چهره اصلی آیتالله خامنهای متولد ۱۳۱۸ هستند و بعد هم آیتالله هاشمی رفسنجانی که متولد ۱۳۱۳ بودهاند.مسنترین این جمع هم آیتالله طالقانی که متولد ۱۲۸۹ بودند و سیر مبارزاتیشان با چهرههای دیگر این جمع متفاوت و مجزا بود و بعد آیتالله مطهری متولد ۱۲۹۸،آیتالله منتظری متولد ۱۳۰۱ و آیتالله بهشتی متولد ۱۳۰۷٫
در میان این شش چهره متنفذ در جریان انقلاب،آیتالله بهشتی و آیتالله مطهری زمان فراوانی را صرف سخنرانی و تدریس و کارهای تبلیغی و تئوریک میکردند. آیتالله بهشتی از اولین فارغالتحصیلان دانشکده الهیات دانشگاه تهران بود و آیتالله مطهری بهرغم داشتن تحصیلات حوزوی از استادان همین دانشگاه بوده است.(بهشتی از سال ۱۳۲۷ تا ۱۳۳۰ در این دانشگاه تحصیل کرد و در سال ۱۳۳۵ تلاش کرد رساله دکترای خود را به پایان برساند که موفق نشد. آیتالله مطهری هم از سال ۱۳۳۴ استاد دانشگاه الهیات بود)
این دو چهره برخلاف دیگر همقطاران خود از حبسهای بلندمدت و تبعید مبرا بودند.حتی در ماجرای ترور منصور در سال ۱۳۴۳ و در حالی که هر دو نفر عضو شورای مشورتی هیات موتلفه بودند، توانستند از موج بازداشتها یا حداقل محاکمهها مبرا شوند.آیتالله مطهری یک بازداشت ۴۳ روزه در جریان نهضت ۱۵ خرداد را در کارنامه داشت و برای ماجرای ترور منصور هم بازداشت شد اما لطف قاضی پرونده که زمانی شاگرد مطهری بود او را از این چاله میرهاند.
مطهری تا زمان انقلاب بارها برای سخنرانیهای خود احضار و بازجویی شد و چندبار هم ممنوع المنبر و به اجبار هم از دانشگاه تهران بازنشسته شد اما به زندانهای بلندمدت نیافتاد. او در این سالها رابطه پرتلاطمی با دکتر شریعتی در حسینیه ارشاد دارد و همنشینی مداوم با علامه طباطبایی و دکتر سید حسین نصر و البته هانری کوربن در یک جمع دیگر.
آیتالله بهشتی هم که شش سال پس از ماجرای منصور در آلمان به سر برد، مشاور تدوین کتابهای درسی در وزارت آموزش و پرورش بود و یک دوره ممنوعالخروجی و چند بازداشت کوتاه را تجربه کرده بود اما به زندان نیافتاد.پس از انقلاب داستان تغییر کرد.این دو که از تئوریسینهای اصلی نظام جمهوری اسلامی و ساختار حکومتیاش بودند در اردیبهشت ۵۸ و تیرماه ۱۳۶۰ ترور شدند.
آیتالله هاشمی رفسنجانی که جوان بود و بسیار پرشور بین سالهای ۱۳۳۷ تا ۱۳۵۷ هفت بار و در مجموع چهار سال و پنج ماه را در زندان گذراند.او در سالهای پس از انقلاب از استوانههای مهم نظام بود و سال ۵۸ هم از یک سوء قصد نجات یافت و پس از یک دوره پرتلاطم سیاسی در سال ۱۳۹۵ در سن ۸۲ سالگی درگذشت.
آیتالله طالقانی در مجموع هشت سال در زندان بود.یکبار در سال ۱۳۴۲ که پنج سال را در زندان گذراند و بار دیگر در سال ۱۳۵۴ که به جرم ارتباط با گروههای مسلح (مجاهدین خلق) به ۱۰سال حبس محکوم شد که پس از گذراندن سه سال در آبان سال ۵۷ آزاد شد.آیتالله طالقانی که از نیروهای محبوب در تهران محسوب میشد و اتوریته فراوانی هم داشت در شهریور ۵۸ و در سن ۶۹سالگی براثر حمله قلبی درگذشت.
آیتالله منتظری در سالهای ۴۵ و ۴۶ دوبار به زندان میافتد. یکبار به مدت هفت ماه و دیگری پنج ماه. او در سال ۱۳۴۷ باز هم بازداشت میشود و یک حبس یکسالونیم را تجربه میکند. بین سالهای ۴۹ تا ۵۳ آیتالله منتظری به تناوب به شهرهای طبس،مسجد سلیمان،خلخال و سقز تبعید میشود.در سال ۱۳۵۴ به ۱۰سال زندان محکوم میشود که در آبان ۵۷ به همراه آیتالله طالقانی آزاد میشود.
او در مجموع پنجسالونیم در زندان و پنجسال را در تبعید گذراند.آیتالله منتظری از مقامات بلندپایه جمهوری اسلامی محسوب میشد اما از این سال و بعد از مجموعهای از اختلافات ریشهدار،از مناصب خود کنار میرود و در دهه ۷۰چند سال حصر خانگی را نیز تجربه میکند.آیتالله منتظری در سال ۱۳۸۸ و در سن ۸۷ سالگی فوت میکنند.
آیتالله خامنهای جوانترین عضو این گروه بودند.ایشان در سالهای ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۳ ششبار دستگیر و به زندان افتادند.شامل سه ماه زندان در سال ۱۳۴۶ و شش ماه در سال ۱۳۵۳٫ آیتالله خامنهای در سال ۱۳۵۶ به مدت سه سال به شهرستان ایرانشهر تبعید میشوند که با وقوع جریانات انقلاب این حکم را نادیده میگیرند.در سال ۱۳۵۸ به عضویت شورای انقلاب در میآیند و دورهای هم در پست معاونت وزارت دفاع فعالیت میکنند و در سال ۱۳۶۰ به عنوان رئیسجمهور و در سال ۱۳۶۸ به عنوان رهبر انقلاب انتخاب میشوند.آیتالله خامنهای در تیرماه ۱۳۶۰ از یک سوءقصد نجات پیدا میکنند.