از این به بعد واقعا سرماخوردگی نداریم

نزدیک به یک سال و نیم پیش علیرضا رئیسی، معاون وزیر بهداشت اعلام کرد دیگر در کشور چیزی به‌نام سرماخوردگی نداریم و هر علامتی که دیدید ماجرا را بگذارید به حساب کرونا و خودتان را قرنطینه کنید و تست بدهید اما حالا انگار واقعا سویه جدید کرونا علامت‌هایی شبیه سرماخوردگی دارد و در خیلی‌ها خودش را بدون تب و بدن درد بلکه با یک آبریزش بینی ساده و التهاب سینوس‌ها نشان می‌دهد. البته این تمام چیزی نیست که جهش تازه ویروس برایمان رو کرده است.

وحشی‌تر از وحشی
اینکه کرونا وحشی شده را اولین‌بار مینو محرز، پزشک شناخته‌شده برای جهش بریتانیایی کرونا به کار برد، جهشی که گفته می‌شد در سرعت انتقال ده برابر قوی‌تر از کرونای عادی و قدیمی خودمان است. حالا خانم محرز برای سویه هندی یا همان دلتا از اصطلاح «وحشی‌تر» استفاده کرده و گفته که این ویروس ۹۷درصد احتمال انتقال به بقیه دارد. او ادامه داده: «این نوع ویروس وحشی‌تر از انواع قبل است و متاسفانه در همه جای ایران زیاد شده و چون مردم واکسینه نیستند، میزان مراجعه به بیمارستان و لزوم بستری افزایش پیدا کرده و کمبود تخت آی‌سی‌یو و امکانات در برخی شهرستان‌ها خیلی مشکل‌ساز شده است. نوع دلتا و دلتا پلاس که متعلق به هند است، تمام دنیا را از حالت کنترل بیماری خارج کرد. البته کشورهای اروپایی و آمریکا چون واکسینه هستند، مشکل زیادی برای آنها ایجاد نکرد ولی در کشور ما که میزان خیلی کمی از مردم واکسینه هستند و رفت‌وآمد از هند و پاکستان به سیستان و بلوچستان و خوزستان خیلی راحت انجام می‌شد و هیچ کنترلی روی رفت و آمد آنها نبود، در نتیجه این ویروس شیوع پیدا کرد.» قبل از اینکه به بقیه ابعاد سویه جدید کرونا بپردازیم این را بگوییم که حرف‌های تازه محرز باعث شده خیلی‌ها به او حمله کنند، مخصوصا اینکه او به واکسیناسیون نشدن مردم هم اشاره کرده و خیلی‌ها را به یاد دفاع تمام قد او از واکسن داخلی و ایجاد شائبه‌اش در مورد واکسن خارجی انداخته است. البته کسانی که حالا او را هدف انتقادهایشان قرار می‌دهند این را هم یادآوری می‌کنند که او مسئول کمیته علمی واکسن برکت هم هست و بارها شخصا در مورد اینکه به‌زودی واکسیناسیون انبوه با واکسن برکت شروع می‌شود، وعده داده و طبق وعده‌های او از آخر خرداد مردم عادی باید واکسن برکت را در ابعاد وسیع دریافت می‌کردند اما حالا به‌نظر می‌رسد مشکلاتی در این مسیر به وجود آمده و معلوم نیست که خانم محرز چقدر از احتمال بروز این مشکلات و توانایی واقعی ایران در واکسینه کردن هرچه سریع‌تر مردم با واکسن داخلی با خبر بوده است. او در بخش‌هایی از همین گفت‌و‌گو در مورد دلیل نرسیدن واکسن گفته: «در کل دنیا تعداد کارخانه‌هایی که می‌توانند واکسن بسازند، کم است. چون نیاز، میلیاردی و توزیع، میلیونی است. در نتیجه بعضی وقت‌ها مواد اولیه تولید واکسن و حتی درپوش واکسن در دنیا با کمبود مواجه است. چون تعداد واکسن کم است، تهیه واکسن در کشور ما هم کَند پیش رفت. اول کادر درمان واکسینه شدند ولی وقتی به افراد مسن رسید، نوع هندی در همه جای دنیا زیاد شد و میزان تقاضا برای واکسن بالا رفت و کمتر به ما واکسن دادند.»

مرموزتر از قبلی‌ها؟
محمد مسجدی، فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی که از نزدیک با بیماران مبتلا شده به دلتای هندی در ارتباط است، این سویه را در یک عبارت خلاصه می‌کند: «بسیار مرموز». او به هفت صبح می‌گوید: «احتمالا خیلی از همکاران ما در بخش‌های پژوهشی مشغول آزمایش روی سویه جدید هستند اما برای ما که در بخش بالینی فعالیت می‌کنیم، یکی از نشانه‌های سرعت انتقال ویروس میزان مراجعه خانوادگی است. در پیک سوم ما می‌دیدیم که مردم خانوادگی مراجعه می‌کنند و بعد معلوم شد که سویه انگلیسی ویروس آمده که سرعت انتقال بالاتری دارد. حالا هم همین وضعیت را می‌بینیم البته بسیار شدیدتر. ما اینجا از خیلی‌ها می‌پرسیم که کسی در خانه هست که بقیه مراقبت‌ها را در منزل انجام بدهید، اغلب جواب می‌دهند که همگی کرونا گرفته‌ایم و حال‌مان خوش نیست. یک نکته دیگر در مورد این جهش که مدل خفیف‌تر آن را در مورد جهش انگلیسی دیدیدم، ابتلای بچه‌ها بود. متاسفانه حدود دو هفته است که شخصا تعداد بچه‌های خیلی بیشتری می‌بینم که دچار شده‌اند. البته ما نمی‌خواهیم مردم را بترسانیم، بنابراین باید بگویم که من شخصا در مشاهداتم ندیدم که این سویه جدید کشنده‌تر باشد اما به هر حال وقتی دامنه ابتلا وسیع‌تر شود، طبیعتا تعداد افرادی که از دست می‌روند هم بیشتر می‌شود. ضمن اینکه وقتی تعداد زیادی بیمار مراجعه کنند، کیفیت خدمات درمانی افت می‌کند و تعداد کسانی که می‌شد نجات پیدا کنند، کمتر می‌شود.» خبرهایی که در مورد پر شدن بخش کودکان بعضی از بیمارستان‌ها شنیده می‌شود می‌تواند این بخش از حرف‌های او را تایید کند. دکتر مسجدی در مورد دلیل مرموز بودن بیماری هم می‌گوید: «تعداد بیمارانی که با علامت‌هایی مثل سرماخوردگی و آلرژی مراجعه می‌کنند، خیلی بیشتر شده است. ما قبلا تاکید کرده بودیم که از کنار هیچ علامتی ساده عبور نکنید حتی علائم گوارشی اما حالا خودمان از میزان افرادی که با یک آبریزش بینی ساده و افزایش دمای مختصر فقط در سرشان، مراجعه می‌کنند بیشتر شده. خیلی‌ها می‌گویند که یک هفته اول فقط همین علامت‌ها را داشته‌اند و بعد بیماری پیشروی کرده است. یکی دیگر از دلایلی که برای مرموز بودن سویه جدید داریم این است که گفته می‌شود احتمال خطای تست‌ها در این سویه بیشتر است. البته در این مورد بهتر است که همکاران فعال در آزمایشگاه یا کسانی که مشغول پژوهش هستند، نظر بدهند.»
شاید در این مورد بتوان به حرف‌های نادر توکلی، معاون درمان ستاد فرماندهی مدیریت بیماری کرونا در کلانشهر تهران استناد کرد که گفته: «این ویروس این قابلیت را دارد که بتواند پی‌سی‌آر فعلی را منفی نشان دهد. دقت تست‌های پی‌سی‌آر برای تشخیص دلتا، خیلی زیاد نیست و باید بیشتر به علائم بالینی برای تشخیص بیماری توجه کرد.»علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کرونای استان تهران هم حرف مشابهی زده و گفته: «در این نوع از کرونا ممکن است بیمار مبتلا باشد اما تست پی‌سی‌آر منفی باشد که از نکات مهم این ویروس است و گروه‌های سنی بیشتری مانند ۲۰ تا ۳۰ سال را آلوده می‌کند که آسیب‌پذیری بیشتری خواهند داشت.»