چهره متنفذ کابینه؛ درباره احمد وحیدی وزیر کشور
روزنامه هفت صبح، مصطفی آرانی | احمد وحیدی، وزیر کشور دیروز پس از جلسه کابینه، مدت زیادی را در حیاط هیات دولت گذراند تا به سوالات مختلف خبرنگاران پاسخ دهد. در شرایطی که معمولا وزرا پس از جلسه هیات دولت، فقط به یکی دو سوال پاسخ می‌دهند، وحیدی پاسخگوی 10 سوال بود: از سوالاتی در مورد اربعین گرفته تا شلوغی صف‌های پمپ‌بنزین‌ها و وضعیت امنیتی حرم شاهچراغ و البته شائبه تبانی با رئیس مجلس برای تایید یک لیست انتخاباتی که آن را به شدت تکذیب کرد.
تنوع سوالاتی که از وزیر کشور شد در واقع نمایانگر نقش و وزن او در دولت است. احمد وحیدی را در واقع می‌توان مدیر پروژه دولت رئیسی دانست. (نقشی که مثلا در دولت روحانی بر عهده واعظی و ظریف بود). برخی اوقات می‌توان احساس کرد که نقش او، نه فقط در اجرا که در برخی سیاست‌گذاری‌های دولت هم پررنگ‌تر از سایر اعضای دولت و حتی رئیس جمهور است. او کیست و حالا چه بخش‌هایی از زندگی ما به او مرتبط است؟
یک: نام او وحید شاهچراغی است و نه احمد وحیدی. این رسمی است در سپاه که افرادی که سمت‌های اطلاعاتی داشتند اسم دومی هم داشته باشند و خب وحیدی هم از این قاعده مستثنا نیست.
دو: وحیدی متولد سال 1337 است. سیاستمداران زیادی در این سال متولد شدند. در واقع چهار وزیر دیگر از دولت احمدی‌نژاد و یک معاون او هم متولد این سال بودند: محمد رحمتی به عنوان وزیر راه، سید محمد جهرمی به عنوان وزیر کار و امور اجتماعی، پرویز کاظمی به عنوان وزیر رفاه و تامین اجتماعی و علی کردان که مدت کوتاهی وزیر کشور احمدی‌نژاد شد و در کنار فریدون عباسی که رئیس سازمان انرژی اتمی در آن دولت بود. متولدان این سال، در آستانه تحولات سیاسی اجتماعی منتهی به انقلاب وارد دانشگاه شدند و در روزهای انقلاب، بیست ساله بودند.
سه: وحیدی بچه شیراز است. علیرضا علوی تبار که خود او هم بچه شیراز است ولی از اصلاح‌طلبان این شهر؛ می‌گوید وحیدی بچه مسجدالرضای این شهر است. مسجدالرضا در خیابان هفت تیر شیراز و در قلب شهر واقع شده است. این مسجد در آن زمان تحت نظر سید علی اصغر دستغیب اداره می‌شد. سید علی اصغر دستغیب خواهرزاده شهید دستغیب معروف است و برادر علی محمد دستغیب که با اعتراضاتش پس از انتخابات هشتاد و هشت شناخته می‌شد. آقای علی اصغر دستغیب از سال 1392 تا 1399 متولی اداره شاهچراغ، مهم‌ترین مرکز دینی شیراز و جنوب کشور بود و در نهایت پس از برخی افشاگری‌ها در خصوص مسائل مالی این نهاد، که از نظر قضایی اثبات هم نشد، استعفا داد و مانند برادر دیگرش سکوت پیشه کرد.
چهار: وحیدی البته خیلی زود از شیراز منفک شد و به پایتخت آمد. او در کنکور سال 1355، در رشته مهندسی برق الکترونیک در دانشگاه پلی تکنیک آن زمان و امیرکبیر بعدی پذیرفته شد و به تهران آمد. دو سال بعد انقلاب شد و دو سال بعد از آن هم انقلاب فرهنگی و تعطیلی دانشگاه‌ها. درس وحیدی تمام شد ولی زندگی سیاسی و کاری او تازه آغاز شد.
پنج: سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، آلترناتیو سازمان (تروریستی) مجاهدین خلق بود. مجاهدین انقلاب می‌خواست فعالیت چریکی علیه رژیم شاه را داشته باشد ولی با ایده‌های اسلامی و نه ترکیب نچسبی از ایده‌های کمونیستی و فهم ناقصی از اسلام. با این حال بعد از حذف سازمان مجاهدین خلق (منافقین) از عرصه سیاسی کشور در ابتدای دهه شصت و بعد از عزل بنی‌صدر، شاهد بروز اختلافاتی در حاکمیت یگانه آن روزها (یعنی حاکمیت حزب جمهوری اسلامی) بودیم و به مرور دو بخش راست و چپ جریان انقلابی از هم جدا شدند و حتی روبه‌روی هم قرار گرفتند. این اختلاف هم در حزب جمهوری اسلامی خود را در تنش بین دو جریان رئیس‌جمهور و نخست وزیر (آیت‌الله خامنه‌ای و موسوی) نشان داد و هم در مجلس آن روزها و هم حتی در سپاه و البته که احزابی مثل سازمان مجاهدین انقلاب. وحیدی از همان زمان متعلق به جریان راست این سازمان بود.
شش: تعلق به جریان راست سازمان مجاهدین اثر خود را در مسیر شغلی آینده احمد وحیدی نشان داد. او که در سال 1359 وارد سپاه شده بود به سمت دو بخش از سپاه رفت که در دهه شصت در دست جریان راست بود: دفتر سیاسی و اطلاعات سپاه. او به طور رسمی از سال 1363 تا 1367 یعنی معاون اطلاعات سپاه بود. دفتر سیاسی آن روزهای سپاه با نام‌هایی مثل حسین شریعتمداری و صفارهرندی شناخته می‌شود.
هفت: در آن دوران، چیزی به عنوان نیروی قدس در سپاه وجود نداشت و بخش اطلاعاتی، به نوعی هدایت فعالیت‌های برون مرزی سپاه را برعهده داشت. به این ترتیب وحیدی درگیر فعالیتهایی مثل تاسیس و حمایت از مقاومت اسلامی در لبنان (بعدها حزب‌الله) شد و همین سابقه باعث شد که بعدها اولین فرمانده نیروی قدس سپاه شود. قبل از دوران فرماندهی شهید قاسم سلیمانی. البته واقعا نمی‌توان گفت که نیروی قدس در آن زمان، ساختار و وضعیت فعلی را داشته است. این نیرو در واقع در آن زمان ظاهرا معاونتی در سپاه بوده است ولی به هر حال وحیدی، مسئولیت آن را به عهده داشته است. به خاطر همین مسئولیت نیز او در معرض اتهام (بی‌پایه) مشارکت در بمب‌گذاری در برج اسرائیلی‌ها موسوم به آمیا در بوینس‌آیرس در سال 1373 قرار گرفت.
هشت: از سال 1376 به بعد که نیروی قدس تاسیس شد و شهید سلیمانی مسئول آن شد ظاهرا وحیدی به سپاه و سازمان اطلاعات آن برگشته است. نشان به این نشان که در سال 1378 به عنوان رئیس اداره اطلاعات سپاه عضو کمیته ویژه‌ای می‌شود که شورای عالی امنیت ملی برای بررسی وقایع کوی دانشگاه 1378 تشکیل داد. نخستین برخورد وحیدی و سید ابراهیم رئیسی هم ظاهرا در همینجا شکل می‌گیرد چون سید ابراهیم رئیسی به عنوان رئیس سازمان بازرسی کل کشور هم یکی از اعضای آن کمیته بود.
9 : اما وحیدی از ابتدای دهه هشتاد تصمیم می‌گیرد که وارد فضای جدیدی شود. هم در دانشگاه علم و صنعت ثبت‌نام می‌کند تا کارشناسی ارشد بخواند (در رشته مهندسی صنایع) و هم به وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح که آن زمان شمخانی وزیر آن بود می‌رود. شمخانی در کنار غلامعلی رشید و محسن رضایی موسسان گروه چریکی منصورون هستند که یکی از گروه‌های جناح راست سازمان مجاهدین به حساب می‌آمد.
10: دانشگاه علم و صنعت، پایه‌ای برای آشنایی وحیدی با احمدی‌نژاد بود. او دست‌کم یک پروژه در سال 1383 با علیرضا علی احمدی در این دانشگاه داشته که عنوان آن «بررسی تطبیقی استراتژی تکنولوژی دفاعی در دنیا و بهره‌گیری از آن برای تدوین تکنولوژی دفاعی کشور» بوده است. علی احمدی وزیر آموزش و پرورش احمدی‌نژاد از سال 1386 تا 1388 است و مهرداد بذرپاش، داماد اوست. شاید لازم به گفتن نباشد که بعد از این دوره، وحیدی، ابتدا به عنوان قائم مقام وزیر دفاع در دوره مصطفی محمد نجار، دوره اول احمدی‌نژاد، تعیین و سپس در دولت دوم او وزیر دفاع می‌شود.
11: برخلاف برخی از کارگزاران دولت نهم و دهم، از ابتدای دهه 90، مشخص می‌شود که در سطح عالی نظام، اعتمادی فوق‌العاده به احمد وحیدی به وجود آمده است. او در طول این دهه، چهار حکم رسمی از رهبری می‌گیرد و سه بار به عنوان عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب می‌شود و یک بار هم عضو شورای راهبردی روابط خارجی می‌شود. در کنار این‌ها او رئیس دانشگاه دفاع ملی هم هست. دانشگاهی که زیر نظر ستاد کل نیروهای مسلح اداره می‌شود و مخصوص مدیران عالی و فرماندهان کشور است. وحیدی خود از این دانشگاه مدرک دکترای مدیریت راهبردی گرفته است. (رئیس این دانشگاه در حال حاضر احمدی مقدم، فرمانده اسبق ناجا است).
12: در پایان این دهه، وحیدی وزیر و بلکه رئیس کشور می‌شود. از همان ابتدا، با توجه به سابقه امنیتی - نظامی خود، اغلب مدیران ارشد و استانداران را از میان نیروهای امنیتی یا فرماندهان سابق سپاه برمی‌گزیند و با گرایش فکری خود، فعالیتهایی را در وزارت کشور آغاز می‌کند.مثلا ایجاد یک قرارگاه برای عفاف و حجاب که برخی از اقدامات صورت گرفته در ماه‌های اخیر در حوزه حجاب و عفاف در واقع دستپخت این قرارگاه و دبیر آن، محسن خاکی است که کمتر چیزی از رزومه علمی یا کاری او می‌دانیم. فراموش نکنید که وحیدی کسی بود که آذر 1400، وقتی رویدادهای پاییز سال گذشته هنوز در مخیله هیچ کسی نبود گفت «اگر انقلاب بخواهد ضربه ببیند از ناحیه زنان است».
13: در این دوران دو ساله، او کم بحران نداشته است. مهم‌ترینش اعتراضات سال گذشته بود که در برخی موارد مثل جمعه زاهدان، به قدری نادرست مدیریت شد که مقامات ارشد نظام مجبور به دخالت مستقیم برای رفع و رجوع آن شدند. با این حال وحیدی، محکم سر جای خود ایستاده و فارغ از شایعاتی که هر ازگاهی می‌آمد و می‌گفت که او قرار است به جای شمخانی دبیر شورای‌عالی امنیت ملی شود
و حتی فارغ از تغییر برخی از استانداران او در همین دو سال و بعد از ماجراهای پاییز پارسال، پروژه‌های خود را جلو می‌برد. پروژه‌هایی که گاهی فراتر از اختیارات وزیر کشور هم هست. ماجرای شایعه اخیری که در مورد استخدام 15 هزار عضو هیات علمی برای تغییر فضای سیاسی دانشگاه‌ها ایجاد شده یک مثال است که طبق این شایعات در فضای مجازی با نامه‌ای که وحیدی به رئیس‌جمهور نوشته آغاز شده است. که البته از صحت و سقم آن اطلاع دقیقی نداریم.
14: برخی می‌گویند که او گزینه برای ریاست جمهوری بعدی است. برخی حتی می‌گویند حضورهای میدانی او مثل آنچه در مورد متروپل آبادان دیدیم و مورد تشویق مقامات ارشد نیز قرار گرفته، با همین دید انجام شده است. با این حال، به نظر می‌رسد که اصلی‌ترین انگیزه وحیدی، همان تکلیف‌مداری خالصی است که نیروهای حزب‌اللهی و انقلابی در خود احساس می‌کنند.
نوعی از نگاه به خود و البته دنیای پیرامون که در آن اعتقاد می‌تواند حتی واقعیت را هم کنار بزند و واقعیتی جدید خلق کند. دنیایی که در آن سردار وحیدی معتقدند که کاخ دلار به زودی فرو ریخته می‌شود و مشکلاتی هم که در کشور هست خیلی طبیعی است یا مثل همین حرف دیروز که گفته از تمام طیف‌های فکری در انتخابات آینده شرکت کردند. با این وصف، احمد وحیدی یا وحید شاهچراغی، وزیر 65ساله دولت رئیسی، کسی که می‌تواند او را رئیس‌الوزرای دولت دانست، شاید معتقدترین وزیر دولت او هم باشد.
