چرنوبیل جدید در فلسطین شرقی؟
روزنامه هفت صبح، رامتین لطیفی | 15روز پیش و در حوالی ساعت ۹ شب، یک قطار باری در منطقه فلسطین شرقی ایالت اوهایوی آمریکا از ریل خارج شد. این حادثه در نزدیکی روستایی با بیش از ۴۷۰۰ ساکن و در کنار جاده مدیسون به کانوی رخ داد. در لحظه خروج قطار از ریل، بیش از ۳۸ واگن از ۱۵۰ واگن موجود در قطار از ریل خارج شدند و پس از مشتعل شدن بار موجود در آن‌ها که مواد شیمیایی بود، ۱۲ واگن دیگر نیز به جمع واگن‌های آسیب‌دیده اضافه شدند و سوختند.
سوختن این واگنها و به‌ویژه مواد شیمیایی مشتعل شده سبب شد تا فلسطین شرقی در دود سیاه و غلیظ حاصل از این شعله‌ها محو شود. مقامات از ترس گسترش آتش و انفجارهای بزرگی که ممکن بود از اشتعال مواد شیمیایی موجود در دیگر واگنها و تانکرها به‌وجود بیاید، به ساکنان این روستا کمک کردند تا به سرعت منطقه را تخلیه و ترک کنند.
خطر وینیل کلراید
شرکت نورفولک ساترن که مالک این قطار به‌شمار می‌رفت در ساعات اولیه وقوع حادثه اعلام کرد در میان بارهای قابل اشتعال موجود در این قطار، وینیل کلراید نیز وجود دارد که گازی بسيار سمی و خطرناک است. با این اوصاف مایک دی‌واین، فرماندار جمهوری‌خواه اوهایو زنگ خطر وقوع انفجار احتمالی را به‌صدا درآورد و شعاع تخلیه محل وقوع حادثه افزایش یافت و ساکنان دو طرف مرز اوهایو و پنسیلوانیا مجبور به ترک خانههایشان و تخلیه منطقه شدند.
مقامات ایالتی ظرف ۳ روز پس از وقوع این حادثه توانستند ۵ تانکر را که حامل مواد شیمیایی قابل اشتعال بودند از منطقه خطر دور کنند. همچنین با بررسی کارشناسان اعلام شد که علت وقوع این حادثه، مشکلی در بخش یاتاقان موتور لوکوموتیو و داغ شدن بیش از حد آن بوده که بر اثر اصطکاک بیش از حد موجب آتش‌سوزی اولیه شده است. البته قرار است گزارش نهایی ظرف ۱۲ روز آینده تکمیل و نهایی شود.
آب، هوا، خاک و ترس
۶ روز پیش سازمان حفاظت از محیط‌زیست آمریکا اعلام کرد حدود ۲۰ واگن از این قطار حامل مواد سمی و خطرناک بودند. علاوه بر وینیل کلراید در این قطار موادی مانند بوتیل آکریلات، اتیل هگزیل آکریلات و اتیل گلیکول مونو بوتیل وجود داشتند که بر اساس گزارش‌های تکمیلی این مواد در آب‌های سطحی اطراف محل حادثه، بر روی خاک و البته در هوا پخش و منتشر شدند.
ساکنان اطراف محل حادثه و به‌ویژه ساکنان فلسطین شرقی به‌واسطه بوی نامطبوعی که در محیط زندگی‌شان منتشر شده بود گمان می‌کردند در معرض استشمام گازهای سمی قرار گرفته‌اند و از این‌رو ترس جمعی گریبان این افراد را گرفت. پایش هوای فلسطین شرقی و نیز غربالگری هوای داخل ۴۸۶ خانه نشان داد که هیچ آلاینده‌ای در «سطح نگرانی» در این منطقه وجود ندارد و در هیچ خانه‌ای نشانی از حضور گازهای وینیل کلراید یا کلراید هیدروژن یافت نشده است.
همچنین آزمایش‌هایی روی کیفیت آب منطقه و رودخانه اوهایو انجام شد که هیچ نشانی از ورود مواد سمی به این آب‌ها را نشان نداد. با این حال فرماندار این ایالت اعلام کرد برای اطمینان خاطر مردم، آب مصرفی مردم تا اطلاع بعدی از منبع ثانویه واقع بر رودخانه گویانیوز تامین خواهد شد. تا ۲۴ ساعت پس از این گزارش‌ها آرامش نسبی در منطقه برقرار بود تا گزارش‌های جدید، اطلاعات و یافته‌های قبلی را نقض کرد.
مرگ در می‌زند
۴ روز پیش الا جانسون واتسون، سخنگوی شرکت آب و فاضلاب ایندیانا که آب مصرفی خود را از رودخانه اوهایو تامین می‌کند اعلام کرد آزمایش بر روی کیفیت این آبراه نتایج خوبی در بر نداشته و نشان می‌دهد مقداری آلاینده وارد آب شده است. در ادامه دپارتمان منابع طبیعی اوهایو نیز اعلام کرد آب‌های سطحی موجود در شعاع ۱۲ کیلومتری اطراف کانون حادثه تحت تاثیر آتش‌سوزی مواد شیمیایی قرار گرفته‌اند و تا‌کنون ۳۵۰۰ ماهی هم جان خود را از دست داده‌اند.
طی همان روز تیفانی کاوالک، رئیس بخش آب‌های سطحی سازمان حفاظت از محیط‌زیست اوهایو اعلام کرد در برخی از شاخه‌های رودخانه اوهایو وینیل کلراید و کلراید هیدروژن شناسایی شده‌اند و تصفیه‌خانه‌ها باید هرچه زودتر این مواد آلاینده را فیلتر کنند. این اطلاعات ضد و نقیض سبب شد تا ساکنان منطقه در هر دو ایالت اوهایو و پنسیلوانیا اعتماد خود را به مقامات و اظهارات‌شان از دست بدهند و در مورد تهدیدات بهداشتی و محیط‌زیستی و نیز ابعاد فاجعه احساس نگرانی مضاعفی بکنند. به‌علاوه توهم توطئه و میل به ساختن شایعات سبب شد در فضای مجازی این حادثه را «چرنوبیل ۲» بنامند و مقامات را به پنهان‌کاری متهم کنند و از این‌رو به ترس و نگرانی ساکنان این منطقه دامن بزنند.
چرنوبیل ۲ یا نویز سفید؟
سال گذشته کتابی به‌نام «نویز سفید» منتشر شد که در خلاصه داستان آن آمده است «در یک شب زمستانی قطاری باری از ریل خارج می‌شود و مواد شیمیایی موجود در آن واژگون می‌گردد و سبب می‌شود تا بحرانی سمی در هوا ایجاد شود. مقامات سعی دارند پس از این حادثه شهر دانشگاهی نزدیک محل حادثه را که شهروندانش درجه یک به‌حساب می‌آیند، تخلیه کنند اما ساکنان روستا که شهروندان درجه ۲ به‌حساب می‌آیند و در این داستان افراد اضافی نامیده می‌شوند فراموش شده‌اند و آلودگی محیط به جنگ آن‌ها می‌رود».
انتشار این خلاصه داستان در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی موج جدیدی از بی‌اعتمادی به مقامات را به‌وجود آورده و به بحران اخیر دامن زده است. دونالد ترامپ جونیور، فرزند رئیس‌جمهور پیشین نیز این فرضیه را مطرح کرده است که خارج شدن این قطار از ریل کار پوتین و روس‌هاست و این کار براي انتقام انفجار خط لوله نورد استریم توسط آمریکا صورت گرفته است. دستگیری یک خبرنگار پس از مطرح کردن پرسش‌هایی در مورد آلودگی آب، خاک و هوا نیز سبب شد تا شایعات قوت بیشتری به‌خود بگیرند و احتمال وقوع چرنوبیل دوم یا نویز سفید دور از ذهن نباشد.
جی‌دی ونس، سناتور تازه وارد ایالت اوهایو به مجلس سنا و از متحدان ترامپ، پس از دستگیری آن خبرنگار پرسشگر، دست به کار شد و خود پا به میدان گذاشت و با تکه چوبی به سراغ آب‌های سطحی اوهایو رفت و از لکه‌های رنگین‌کمانی موجود بر روی آب رودخانه که نشانه آلودگی شیمیایی است، فیلم تهیه و در صفحات اجتماعی‌اش منتشر کرد و تایید کرد که یک فاجعه زیست‌محیطی پیچیده در این شهر رخ داده است و تبعات آن ممکن است روزها و هفته‌ها ادامه داشته باشد.
روایت رسمی
مقامات تمام شایعات مطرح شده در روزهای اخیر را یک بازی خطرناک رسانه‌ای و دروغ‌پراکنی توصیف می‌کنند و اطمینان می‌دهند هیچ فاجعه‌ای در حال رخ دادن نیست. جیمز متکالف از پژوهشگران مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا می‌گوید قرار گرفتن در معرض غلظت بالایی از هیدروکلریک اسید می‌تواند مشکلات حاد پوستی و تنفسی ایجاد کند اما میزان یافت شده در رودخانه و هوای اوهایو در هیچ سطحی از سطوح مختلف نگرانی قرار نمی‌گیرند.
شایعه مطرح شده در رسانه‌ها مبنی بر منع ورود و خروج در منطقه فلسطین شرقی نیز واهی و دروغ از آب درآمد. دستور تخلیه فوری به علت احتمال انفجار بزرگ ۱۰ روز پیش لغو شد و از ۴۷۰۰ ساکن این روستا، بیش از ۵۰۰ نفر به خانههایشان بازگشتند و در حال زندگی عادی خود هستند. مرگ حیوانات در شعاع بزرگی پیرامون محل حادثه که در شبکه‌های اجتماعی مطرح شده بود چندان درست از آب در نیامد. البته همانطور که پیش‌تر اشاره شد بیش از ۳۵۰۰ ماهی در ۱۲ گونه ماهی مختلف جان خود را از دست دادند اما هیچ جاندار دیگری خارج از آب جان خود را از دست نداده است.
مانور رسانه‌ای جمهوری‌خواهان پیرامون دستگیری هر خبرنگاری که در مورد احتمال وقوع فاجعه محیط‌زیستی پرسشی مطرح کند هم درست نبود و تنها یک خبرنگار دستگیر و ساعتی بعد آزاد شد. به‌علاوه ادعای پرداخت تنها ۵ دلار غرامت به هر نفر از ساکنین روستا که در مجموع ۲۵ هزار دلار را شامل می‌شود هم شایعه و دروغ بود و باید بگوییم شرکت نورفولک ساترن تا‌کنون بیش از ۲۰ میلیون دلار برای جابه‌جایی و اسکان این افراد هزینه کرده است.
