جی‌پی‌اس قطع شد راننده‌ها در مسیر ماندند
خروج از تهران و چالش‌های پنهان در تاکسی‌های اینترنتی
هفت صبح| کاهش ترافیک تهران در روزهای اخیر، اگرچه نشانه‌ای مثبت بود، اما برای رانندگان تاکسی‌های اینترنتی دردسرهای تازه‌ای رقم زد؛ از اختلال در سیستم‌های موقعیت‌یاب تا صف بنزین و کاهش بهره‌وری در سفرها. ماجرا از چه قرار است؟ اواخر هفته گذشته برخی از ساکنان پایتخت از تهران رفتند.
تهران خلوت شد، ولی کار برای رانندگان آسان نشد. در روزهایی که تعطیلی‌ها خیابان‌ها را از خودروهای همیشگی خالی کرده بود، انتظار می‌رفت رانندگان تاکسی‌های اینترنتی بتوانند با سرعت و آرامش بیشتری مسافران را جابه‌جا کنند. اما روایت‌ها از میانه میدان نشان می‌دهد که واقعیت، پیچیده‌تر از ظاهر ماجرا بوده است.
اختلال در سیستم موقعیت‌یاب (GPS)، تأخیر در یافتن مبدأ مسافر، مشکلات سوخت‌گیری و کاهش تقاضای درون‌شهری از جمله دشواری‌هایی بود که برخی رانندگان با آن دست‌به‌گریبان شدند.یکی از رانندگان تاکسی اینترنتی می‌گوید: «با قطع شدن جی‌پی‌اس، پیدا کردن مبدأ مسافر عملاً غیرممکن می‌شود. چندین مرتبه، ۲۰ تا حتی 30 دقیقه در کوچه‌ها و خیابان‌های فرعی به دنبال آدرس ماندم. وقتی بالاخره مسافر را پیدا کردم، هم او عصبی شده بود و هم من زمان مفید کارم را از دست داده بودم.»
اختلال GPS و سردرگمی در مبادی
در روزهای اخیر، اختلال در سیستم موقعیت‌یاب برخی اپلیکیشن‌ها، باعث شد تجربه بسیاری از رانندگان تحت تأثیر قرار گیرد. گرچه این اختلال مقطعی بود، اما برای رانندگانی که به دقت و سرعت در یافتن مسافر وابسته‌اند، پیامدهای اقتصادی و روانی به همراه داشت.
یکی دیگر از رانندگان می‌گوید: «ما با تکیه بر GPS مسیر را پیدا می‌کنیم. حالا وقتی مکان‌یاب کار نمی‌کند، باید با تماس تلفنی یا حدس و گمان حرکت کنیم. همین موضوع باعث می‌شود زمان زیادی بین دو سفر از دست برود.» با اینکه شرکت‌های ارائه‌دهنده این خدمات هنوز بیانیه رسمی درباره منشأ این اختلال منتشر نکرده‌اند، گمانه‌هایی درباره مشکلات زیرساختی یا اختلالات امنیتی مطرح شده است.
صف بنزین؛ معضل قدیمی، نگرانی تازه
صف بنزین همچنان در صدر ناراحتی‌های رانندگان قرار دارد. هرچند در روزهای اخیر طول صف‌ها نسبت به هفته گذشته کاهش یافته، اما رانندگان همچنان ناچارند بخشی از زمان مفید کاری خود را در انتظار سوخت‌گیری سپری کنند. زمان‌هایی که می‌توانست صرف جابه‌جایی مسافر و افزایش درآمد شود.
یکی از رانندگان می‌گوید: «روزهایی بود که به‌جای کار کردن، یک ساعت باید در صف می‌ماندم. همین موضوع باعث شد چند سفر را از دست بدهم. حالا هم که صف‌ها کمتر شده، هنوز نگرانی در مورد کاهش سهمیه ها یا افزایش قیمت در بین رانندگان وجود دارد.» تأثیر صف‌های بنزین، فراتر از اتلاف زمان است. بسیاری از رانندگان با استرس افزایش نرخ سوخت، تصمیم می‌گیرند ساعات کاری خود را کاهش دهند یا در مناطق خاصی فعالیت کنند تا مصرف کمتری داشته باشند.
سفرهای حومه‌ای؛ سود کم، ریسک بالا
یکی دیگر از تحولات جالب‌توجه در روزهای اخیر، تغییر در نوع تقاضای سفر بود. در حالی که در روزهای عادی، اکثر سفرها در محدوده درون‌شهری انجام می‌شود، تعطیلی‌های متوالی باعث شد بسیاری از مسافران درخواست سفرهای بلندتر به اطراف تهران ثبت کنند.
یکی از رانندگان تعریف می‌کند: «مسافری داشتم از مرزداران تا کردان. مسیر رفت خوب بود، کرایه نسبتاً مناسب هم پرداخت شد. اما بعد از برگشت، نزدیک یک ساعت هیچ درخواست جدیدی دریافت نکردم. در نهایت با زمان از دست رفته برگشتم داخل شهر.»
سفرهای حومه‌ای در ظاهر پرمنفعت هستند، اما زمانی که بازگشت بدون مسافر باشد یا موقعیت مکانی مقصد دور از نواحی پرتقاضا قرار گیرد، عملاً بخشی از سود سفر از بین می‌رود. برخی رانندگان در چنین شرایطی ترجیح می‌دهند سفرهای بیرون‌شهری را رد کنند، به‌ویژه اگر وضعیت بنزین هم مبهم باشد.
افزایش نرخ سفر؛ فشار بر مسافر و راننده
افزایش ناگهانی قیمت برخی سفرها در تعطیلات اخیر، واکنش‌های متعددی را در شبکه‌های اجتماعی به همراه داشت. برخی کاربران گزارش داده‌اند که قیمت‌ها در بعضی مسیرها تا ۳۰ درصد بالا رفته‌اند. اما آیا این افزایش لزوماً به معنای درآمد بالاتر برای رانندگان است؟
یکی از رانندگان می‌گوید: «وقتی مسافر می‌بیند قیمت سفر زیاد شده، یا تقاضای سفر را ثبت نمی‌کند یا با عصبانیت سوار می‌شود. از طرفی، اگر ما بین دو سفر زیاد معطل شویم یا درگیر پیدا کردن مبدأ شویم، این افزایش قیمت جبران نمی‌کند.» تحلیلگران معتقدند الگوریتم‌های قیمت‌گذاری هوشمند باید در شرایط خاص، همچون اختلال فنی یا روزهای تعطیل، بازنگری شوند تا هم رضایت مشتری حفظ شود و هم درآمد راننده منطقی باقی بماند.
پیشنهادهایی برای روزهای غیرعادی
بررسی تجربه تعطیلات اخیر چند نکته کلیدی را روشن می‌کند. نخست آنکه زیرساخت‌های فنی باید تاب‌آوری لازم را برای شرایط خاص داشته باشند. اگر مکان‌یاب مختل شود، کل چرخه عملکرد راننده دچار نقص می‌شود. دوم آنکه قیمت‌گذاری نیازمند شفافیت و انعطاف‌پذیری است. مسافران و رانندگان باید بدانند چرا قیمت افزایش یافته یا چه زمان‌هایی ممکن است کاهش پیدا کند.
در عین حال، باید به اطلاعات دقیقی درباره سازوکار نرخ‌گذاری دسترسی داشته باشند. سوم، نیاز به الگویی است که برای سفرهای حومه‌ای طراحی شده باشد؛ مثلاً کمک به بازگشت راننده به نقطه پرتراکم‌تر، یا ارائه پاداش‌های ویژه برای سفرهایی که بازگشت به‌صرفه ندارند.
و در نهایت، حمایت سریع و مؤثر از رانندگان هنگام اختلالات سیستم باید از سوی شرکت‌ها در دستور کار قرار گیرد. تماس انسانی، اطلاع‌رسانی لحظه‌ای و رفع اختلال در اسرع وقت، از جمله مواردی است که اعتماد راننده را حفظ می‌کند.
وقتی تهران خلوت می‌شود، راننده‌ها تنها می‌مانند
تعطیلات خرداد، آرامشی نسبی برای شهروندان تهرانی به همراه داشت. خیابان‌ها خلوت‌تر بودند، ترافیک نفس‌گیر کمتر بود و عبور و مرور روان‌تر از همیشه. اما در سوی دیگر ماجرا، رانندگانی بودند که در همین روزها با سردرگمی، اختلال، انتظار و کاهش درآمد روبه‌رو شدند.
واقعیت این است که خلوتی شهر به معنای کار راحت‌تر برای همه نیست. گاهی همین شرایط، پیچیدگی‌های پنهانی به وجود می‌آورد که در غیاب سیاست‌گذاری دقیق، به بی‌ثباتی در عملکرد، درآمد و رضایت نیروی کار منجر می‌شود. اگر بخواهیم حمل‌ونقل هوشمند پایداری داشته باشیم، لازم است زیرساخت‌ها، سامانه‌ها، پشتیبانی و طراحی اقتصادی خدمات اینترنتی حمل‌ونقل به‌گونه‌ای تنظیم شود که در همه شرایط، کارآمد و عادلانه باقی بماند. وگرنه خلوت‌ترین خیابان‌ها هم می‌توانند سخت‌ترین روزها را برای رانندگان رقم بزنند.
