عراق مایل نیست تهران را آزرده‌خاطر کند
نگاهی به فشارهای تازه ایالات متحده علیه بغداد
هفت صبح| رویترز یکشنبه مدعی شد که دولت آمریکا معافیتی را که به عراق اجازه می‌داد تا بهای برق خریداری‌شده از ایران را بپردازد، لغو کرده است. به ادعای این رسانه، ترامپ با هدف افزایش فشارها به ایران که با نام فشارحداکثری شناخته می‌شود، دست به چنین اقدامی زده.
رویترز نوشته یک سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرده از تصمیم برای عدم تمدید این معافیت پس از انقضای آن، اطمینان حاصل می‌کند که هیچ درجه‌ای از تسکین اقتصادی یا مالی به ایران داده نشود.
معافیتی که عراقی‌ها و ایران از سال 2018 از آن استفاده می‌کردند، توسط خود ترامپ در دور اول ریاست‌جمهوری او اعلام شده بود. در آن زمان، وقتی رئیس‌جمهور آمریکا تصمیم گرفت تا از برجام خارج شده و برای نشاندن تهران سر میز مذاکره، فشارهای فراوانی وارد کند، بغداد اعلام کرد که بدون برقی که از ایران خریداری می‌کند، قادر به تامین انرژی برای بخش عمده‌ای از عراق نیست.
به همین دلیل ترامپ، با معافیت عراق موافقت و بعدها آن را برای چند دوره تمدید کرد. دولت جو بایدن هم راه ترامپ را در زمینه معافیت عراق از تحریم‌های انرژی ایران در پیش گرفت. در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ تا سال 2020، معافیت‌های ایران هر 45 روز تمدید می‌شد. اما دولت بایدن ابتدا آن را 90 روزه و بعد 120 روز یک بار تمدید می‌کرد.
دولت ایالات متحده به بغداد توصیه کرده تا هرچه زودتر، وابستگی عراق به برق ایران را کاهش داده یا قطع کند. طبق ادعای سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده در سال ۲۰۲۳، واردات برق از ایران توسط عراق تنها چهار درصد از مصرف برق این کشور را تشکیل می‌داد.
عراق به دلیل دهه‌ها جنگ، تحریم و کمبود سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی، با مشکل کمبود برق و گاز مواجه است. این کشور به شدت به واردات انرژی از ایران وابسته است؛ به‌طوری‌که طبق آخرین آمار روزانه حدود ۲۸ میلیون متر مکعب گاز طبیعی و بخش قابل‌توجهی از برق خود را از ایران تأمین می‌کند. هر سال تابستان در عراق بحران برق غوغا می‌کند و برخی اوقات همین موضوع شهروندان را به خیابان کشانده و درگیری‌های خیابانی خونینی را رقم می‌زند که دولت عراق امکان رویارویی با آن را ندارد.
بد نیست بدانید ایران پول خود را از عراق تا پیش از این هم به آسانی دریافت نمی‌کرد. در واقع این معافیت به تهران این امکان را می‌داد تا از پول انرژی که به عراقی‌ها برای خریدهای بشردوستانه استفاده کند. البته عراقی‌ها مبلغ فراوانی را به ایران بدهکارند که هنوز تسویه نشده است.
عراقی‌ها بارها اعلام کرده‌اند که نمی‌توانند در کوتاه‌مدت وابستگی خود به برق و گاز ایران را قطع کنند. البته پیشنهاداتی برای جبران کمبود برق برای بغداد وجود دارد، اما به صورت فوری قابل اجرا نیست و عراق هم در این سال‌ها ظاهرا تمایلی به جایگزین کردن انرژی ایران نداشته است.
اما امروز اوضاع از گذشته متفاوت است. برخی گزارش‌ها نشان از تمایل شرکت‌های آمریکایی برای سرمایه‌گذاری در بخش نفت و گاز عراق دارند. اما عراق به آسانی نمی‌تواند فاصله خود را از ایران زیاد کند. این کشور به دلیل همسایگی؛ قادر به قطع همه پیوندهایش با تهران نیست و از نظر سیاسی هم علاقه‌ای ندارد ایران را آزرده‌خاطر کند.
