وداع شرکت‌ها آمریکایی با سرزمین اژدها
تعداد بی‌سابقه‌ای از شرکت‌های ایالات متحده قصد خروج از چین را دارند
رامتین لطیفی | طبق یک نظرسنجی جدید که روز پنج‌شنبه منتشر شد، سهم بی‌سابقه‌ای از شرکت‌های آمریکایی در چین به سرعت در حال برنامه‌ریزی برای جابجایی یا تنوع فعالیت‌های خود هستند. حدود ۳۰ درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی ۲۰۲۴ اقدام به شروع یا در نظر گرفتن چنین اقداماتی کرده‌اند که این میزان، رکوردی جدید به ثبت رسانده و از نرخ ۲۴ درصدی در سال ۲۰۲۲ پیشی گرفته است. این رقم همچنین از نرخ ۲۳ درصدی در سال ۲۰۱۷ که در آن زمان رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، دونالد ترامپ، دوره اول خود را آغاز کرده و تعرفه‌هایی بر کالاهای چینی وضع کرده بود، بالاتر رفته است.
• آیا کرونا باعث تحول در زنجیره‌های تأمین شد؟
در کنار تنش‌های آمریکا و چین، یکی از بزرگ‌ترین عواملی که در پنج سال اخیر به این روند دامن زده است، بحران کرونا و بسته شدن چین به دلیل شیوع بیماری بوده است. به گفته مایکل هارت، رئیس اتاق بازرگانی آمریکا در چین، «این یکی از بزرگ‌ترین دلایل بود که مردم متوجه شدند باید زنجیره‌های تأمین خود را متنوع کنند.» به گفته وی، این روند همچنان ادامه خواهد یافت.
• چالش‌های فراتر از جغرافیا
هند، با جمعیتی بالغ بر ۱.۴ میلیارد نفر، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین بازارهای مصرفی دنیا شناخته می‌شود و این ویژگی در کنار نرخ رشد اقتصادی بالا، آن را به یکی از گزینه‌های جذاب برای جابجایی تولیدات تبدیل کرده است. علاوه بر این، هند در حال تبدیل‌شدن به یکی از قطب‌های تولیدی جهان است و دولت هند برنامه‌های زیادی برای جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و ایجاد زیرساخت‌های صنعتی به‌ویژه در مناطق غربی و جنوبی کشور دارد. با توجه به تنش‌های تجاری بین چین و ایالات متحده و همچنین مشکلات مختلفی که در چین در زمینه‌های اقتصادی و لجستیکی وجود دارد، بسیاری از شرکت‌های آمریکایی به دنبال جابجایی تولیدات خود به هند هستند. هند نه‌تنها از نظر نیروی کار ارزان و باکیفیت، بلکه از نظر موقعیت جغرافیایی نیز برای دسترسی به بازارهای جهانی بسیار مناسب است.
بسیاری از شرکت‌ها از جمله تولیدکنندگان خودرو و الکترونیک، به هند به‌عنوان مقصدی برای نوآوری و گسترش مدل‌های کسب‌وکار خود نگاه می‌کنند. بنابراین، هند نه‌تنها به‌عنوان یک مرکز تولیدی، بلکه به‌عنوان یک بازار استراتژیک برای بسیاری از صنایع می‌تواند نقش بسزایی ایفا کند. در حالی که هند و کشورهای جنوب شرقی آسیا همچنان محبوب‌ترین مقاصد برای انتقال تولیدات هستند، ۱۸ درصد از شرکت‌های آمریکایی در سال ۲۰۲۴ به دنبال انتقال به ایالات متحده بوده‌اند که این میزان نسبت به ۱۶ درصد سال گذشته افزایش یافته است. با این حال، اکثریت شرکت‌ها از جمله دو سوم از پاسخ‌دهندگان (۶۷ درصد) همچنان قصد جابجایی تولیدات خود را ندارند، که نشان‌دهنده کاهش ۱۰ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۳ است.
• چین: بازار محبوب یا بازار مشکل‌ساز؟
نظرسنجی اخیر اتاق بازرگانی آمریکا در چین شامل ۳۶۸ عضو این اتاق بین ۲۱ اکتبر تا ۱۵ نوامبر بود. در این میان، بیش از ۶۰ درصد از پاسخ‌دهندگان اعلام کردند که تنش‌های آمریکا و چین بزرگ‌ترین چالش آنها برای انجام کسب‌وکار در چین در سال آینده خواهد بود. رقابت از سوی شرکت‌های دولتی یا خصوصی چینی، دومین چالش بزرگ برای شرکت‌های آمریکایی بوده است.
• رکود اقتصادی و بحران املاک
در کنار فشارهای ژئوپلیتیکی، رشد اقتصادی چین نیز کاهش یافته است. رشد کند مصرف‌کنندگان پس از پاندمی و تلاش‌های اخیر مقامات چینی برای تحریک رشد اقتصادی و مقابله با رکود بازار املاک نشان از دشواری‌های بیشتر دارد. برای سومین سال پیاپی، بیش از نیمی از پاسخ‌دهندگان اظهار داشتند که در چین به سوددهی نرسیده‌اند و بازار چین در مقایسه با سایر بازارهای جهانی از نظر حاشیه سود کمتر رقابتی شده است.
• آینده چین در نگاه کسب‌وکارها
با این حال، شرکت‌ها همچنان امیدوارند که بازار مصرف داخلی چین در سال ۲۰۲۵ فرصتی مهم برای رشد باشد. شرکت‌های فناوری، صنعتی و مصرفی به رشد مصرف داخلی به عنوان فرصت اصلی تجاری خود نگاه می‌کنند، در حالی که شرکت‌های خدماتی بیشتر به دنبال گسترش شرکت‌های چینی به خارج از کشور هستند. هارت اشاره کرد که بسیاری از اعضای اتاق بازرگانی هنوز هم به بازار چین به‌عنوان بازاری بزرگ و مهم خوش‌بین هستند.