جوان ایرانی در سرزمین جلاتو پادشاه بستنی شد
تا حالا فکرشو کردی یه ایرانی بتونه تو خود ایتالیا، بهترین جلاتوساز یا همون بستنی‌ساز بشه؟
تصورش سخت است که درست در قلب ایتالیا، میان مافیای بستنی جهان، پدرخوانده شوی! اما احمد از کوچه‌پس‌کوچه‌های نارمک، به عشق سینما راهی رم شد اما نه در سینما، که با طعم هل و زعفران بستنی دست‌ساز خودش، ایتالیایی‌ها را شگفت‌زده کرد؛ ایتالیایی‌هایی که خود را به‌حق خالق بهترین بستنی وجلاتو‌های جهان می‌دانند. حالا اما جلاتوی دست‌ساز یک ایرانی، به مذاقشان خوش آمده بود و جایزه نفر اول را در جشنواره بین‌المللی «سیجپ ورلد»، در دستان احمد منجمی گذاشتند.
احمد منجمی سال ۲۰۲۵، یکی از دویست شرکت‌کنندۀ «جشنواره سیجپ ورلد» شد؛ جشنواره‌ای در شهر ریمینی ایتالیا که یکی از مهم‌ترین نمایشگاه‌های صنعت غذاست. این رویداد که بیش از ۴۰ سال قدمت دارد، به عنوان بزرگ‌ترین گردهمایی جهانی در صنعت شیرینی، بستنی (جلاتو)، نان و قهوه شناخته می‌شود. در این رقابت، برترینب ستنی‌سازان جهان با یکدیگر رقابت می‌کنند و جدیدترین ترفند‌ها و نوآوری‌های این صنعت را به نمایش می‌گذارند.
حالا از رم ایتالیا به ایران قبل از ناصرالدین شاه برگردیم؛ زمانی که مردم افشره آب انگور را روی مقداری برف در کاسه‌ای می‌ریختند و به‌عنوان دسر می‌خوردند، به‌خصوص در فصول گرم. یا بعدها «رویخی» هوسانه خنک؛ همان نشاسته پخته با گلاب که در بشقاب‌های مسی می‌ریختند و روی خرده‌یخ‌ها نگهداری می‌شد. هوسانه‌های دیگری هم مانند «یخ‌دربهشت»و «پالوده» داشتیم. هنوز شیوه متداول تولید بستنی در ایران مرسوم نبود. این شیوه در قرن نوزدهم از اروپا به ایران رسید.؛ از همان سفر سوم ناصرالدین‌شاه به فرنگ و زمانی که سلطان صاحبقران در پلومبیر، روستایی ییلاقی در فرانسه، بستنی خورد و حسابی خوشش آمد. نخستین کسی که در تهران به معنای واقعی بستنی درست کرد، «ممد ریش» بود که به آن‌ها خامه اضافه کرد. او بستنی‌سازی را از یکی از دوستانش یاد گرفت که آشپز دربار ناصرالدین شاه بود. همین «ممد ریش» بود که فوت‌وفن بستنی‌سازی را به «اکبر مشدی» یاد داد. اکبر پسر بیست‌ساله‌ای که از ملایر به تهران سفر کرده بود و از طریق ممد ریش، به آشپزخانه دربار مظفرالدین شاه راه پیدا کرد. او تا آخر دوره قاجار هم در دربار بستنی سرو می‌کرد. از آن روز تا امروز، بستنی اکبر مشدی میان وراث دست‌به‌دست شده و به شهرت جهانی رسیده است.
اولین حضور جهانی بستنی ایرانی به نمایشگاه جهانی سنت لوئیس در سال 1904 برمی‌گردد. همان زمان که یک تاجر ایرانی در این نمایشگاه، به امریکایی‌ها زولبیا می‌فروخت و یکی از محصولات خودش را با توپکی از بستنی عرضه کرد. همان بود که مفهوم «بستنی نونی» یا بستنی قیفی را به جامعه امریکایی معرفی کرد.
هرچند که ممد ریش از زمان قاجار و بعدها، اکبر مشتی و چند نفر دیگر، مغازه‌های بستنی‌فروشی دایر کرده بودند، اما تا همین سی، چهل سال پیش، عامه مردم، دلخوشی‌شان بستنی‌های بی‌نام‌ونشان یخی و پالوده بود. هیچ معلوم نبود آن چه به‌نام بستنی، عیش عصر تابستان را کامل می‌کرد، عصاره‌ی یخ‌زده کدام شهد یا آب‌میوه بود. دهه چهل شمسی که دستگاه‌های بستنی‌سازی به ایران آمد، بستنی‌های چوبی با روکش شکلاتی، انقلابی شیرین بود؛ همان کیم‌های دوقلوی معروف که دهه شصتی‌ها بیشتر اوقات باید یک قل آن را با دیگری شریک می‌شدند.
برای احمد هم اوضاع همین‌طور بود. اما وقتی برای تحصیل به ایتالیا رفت، پس از هزار قصه که از سر گذراند، طعم جلاتوهای ائوجنیو موررونه، بزرگ‌ترین بستنی‌ساز حال‌حاضرِ ایتالیا، توجهش را جلب کردو مسیر زندگی‌اش را به‌کلی تغییر داد.
احمد برای سینما به ایتالیا مهاجرت کرد. برای اینکه فیلمساز بنامی شود، سرمایه می‌خواست. پس کسب‌وکار خودش را راه انداخت. اما سال 2016 ورشکسته شد و هر آنچه رشته بود پنبه شد. اما یاد گرفته بود دوباره بایستد و بسازد. این‌بار پخت انواع شیرینی و دسر را یاد گرفت. برای مزه‌کردن طعم بستنی‌های متنوع در کوچه‌پس‌کوچه‌های رم پرسه می‌زد تا اینکه با ائوجنیو موررونه آشنا شد و ورق برگشت. او کسب‌وکار جدیدش را در مهم‌ترین نقطه شهر رم آغاز کرد: بستنی‌فروشی یا همان جلاتریا در مرکز شهر که پر از جهانگرد بود. اما احمد به همین اندازه قانع نشد و هر روز اطلاعات جدیدی کسب کرد و آموزش‌های فراوان دید. وقتی که جزءبه‌جزء مواد اولیه را شناخت، وقتی برای هر طعم، یک شخصیت سینمایی ساخت، تصمیم گرفت خودش را به خودش، و شاید به جهان بستنی (جلاتو) ثابت کند.
سال 2025، در «جشنواره سیجپ ورلد» شرکت کرد که میزبان ده‌ها سرآشپز و طراح مزه و طعم بستنی از سراسر جهان است. با سخت‌گیرترین داورها که اکثرشان ایتالیایی‌اند.
فریدون خسروی هم حدود 11 سال پیش، در «تور جهانی بستنی» در رقابتی میان استادان برگزیده بستنی‌ساز شهر رم، جام قهرمانی را به دست آورد؛ اما این‌بار داستان کمی متفاوت‌تر از بستنی است. جلاتو که امروز به نماد فرهنگ و هنر ایتالیا تبدیل شده، در زبان ایتالیایی، به‌معنی یخ‌زده است. ابداع آن هم به ایتالیا و برناردو بونتالِنتی، معمار قرن شانزدهم، برمی‌گردد. حدود سال 1565، برناردو تصمیم می‌گیرد بستنی را با تکنیکی جدید تولید کند. بعضی دیگر هم می‌گویند این دسر برای اولین‌بار در قرن 17 میلادی توسط یک ماهی‌گیر سیسیلی به‌نام فرانچسکو پروکوپیو دی کولتلی به جهان معرفی شد. او اولین جلاتریا یا همان فروشگاه جلاتو را تأسیس کرد که به سرعت به مکانی محبوب تبدیل شد.
در «جشنواره سیجپ ورلد»، بستنی‌سازها در بخش‌های گوناکون حضور دارند. همان‌جا، مواد اولیه که شامل شیر و خامه و شکر است، در اختیار شرکت‌کنندگان قرار می‌گیرد و باقی مواد و طعم‌ها، راز مگوی هر شرکت‌کننده است که می‌تواند با خودش بیاورد. همان فوت‌وفن بستنی‌سازی که ممد ریش بلد بود و نظمیه‌چی‌ها او را به دربار بردند که به‌خاطر بستنی‌هایش استنتاقش کنند؛ می‌گفتند چیزی درون بستنی‌هایش ریخته که مردم را جسور کرده است. احمد هم چیزی درون جلاتو‌یش ریخته بود که به‌کلی داوران مسابقه را غافلگیر کرد. شاید به‌خاطر تحصیلات سینمایی‌اش بود که طعم‌ها را به شخصیت تبدیل کرد و در رفتار مردم دقیق شد تا طعم‌و‌ذائقه آن‌ها را کشف کند. ذائقه‌شان را می‌شناخت. می‌دانست چقدر به پسته و زعفران، اقبال دارند. درست هم شناخته بود؛ چراکه وقتی همین پسته و زعفران را با کمی هل به مسابقه برد، همه را علاقه‌مند کرد. حتی همسر بنیان‌گذار این جشنواره را هم شگفت‌زده کرد. این جلاتو، طعم محبوب لورنزو کنیونی، بنیان‌گذار یکی از مهم‌ترین نمایشگاه‌ها در صنعت غذا بود و این مسابقه هم برای یادبود او برگزار می‌شد.
ماجرا همین‌جا به پایان نمی‌رسد. قدم بعدی‌اش شاید تغییر در مواد اولیه جلاتو باشد؛ حذف شکر و لبنیات اما با حفظ همان بافت و طعم اصلی جلاتو.