علاقه عجیب ناصرالدین‌شاه به هنر
تاریخ ایران حکایت از سیاستمدارانی دارد که هنر را به دربار آورده یا خود هنرمندانی حاذق و با ذوق بوده‌اند
هفت صبح| «سیاست و سیاستمداران را راهی به سوی هنر نیست»، «اعمال سیاست درست خود نوعی هنر است...» اینها برخی از جملاتی است که مخالفان و موافقان در رابطه با ارتباط هنر و سیاست می‌گویند. فارغ از اینکه رابطه واقعی سیاست و هنر چیست و این دو مقوله تا چه حد می‌توانند با یکدیگر مرتبط باشند، تاریخ ایران حکایت از سیاستمدارانی دارد که هنر را به دربار آورده یا خود هنرمندانی حاذق و با ذوق بوده‌اند. ناصرالدین شاه قاجار از جمله این افراد است که در عین پرداختن به سیاست، به هنر نیز علاقه‌مند بوده است.
ناصرالدین شاه قاجار در کودکی: ناصرالدین شاه در سال 1210 در تبریز به دنیا آمد. او چهارمین پادشاه قاجار بوده و حدود نیم قرن حکومت کرد. وی در 5 سالگی به عنوان ولیعهد انتخب شد و گفته می‌شود اولین ماموریت خارجی ولیعهد در سال 1253 ه.ق در
7 سالگی به ایروان انجام شد. ناصرالدین میرزا سفر رسمی و ملاقات صمیمانه‌ای با امپراطوری روس، نیکلای اول داشت. ناصرالدین شاه در 17 سالگی وارث حکومت پدرش محمدشاه شد و در دوران او کشور شاهد اتفاقات خاص و تازه‌ای بود. برخی از مظاهر تمدن غرب از جمله سیستم پستی، حمل و نقل قطار و... توسط ناصرالدین شاه یا به دستور او وارد کشور شد. در این میان برخی از ابزارهای هنری مانند دوربین عکاسی نیز برای اولین بار توسط ناصرالدین شاه وارد کشور می‌شود که ورود آن نشان از علاقه پادشاه قاجاری به هنر و ذوق هنری او داشت.
عکاسی
عکس و عکاسی از جمله هنرهایی بود که ناصرالدین‌شاه علاقه زیادی به آن داشت. علیرغم آنکه مدت زمان زیادی از رواج این وسیله در اروپا نمی‌گذشت، اما وی دستور داد تا این وسیله به ایران نیز وارد شود. ریشار، فردی فرانسوی که برای آموزش زبان فرانسوی به ایران آمده بود، در این رابطه می‌گوید: «دو دستگاه اسباب عکاسی در روی صفحات فلزی برای شاه آورده‌اند، یکی را ملکه انگلیس هدیه فرستاده و دیگری را امپراطور روس.» علاقه شاه به عکاسی تا حدی بود که خود به انداختن عکس مبادرت کرده و معمولا در زیر هر عکس توضیحاتی از آن را درج می‌نمود.
نقاشی
ناصرالدین شاه از همان ابتدای کودکی علاقه زیادی به نقاشی داشت. گواه این مدعا آثاری است که از وی برجا مانده و به دوران ولیعهدی او مربوط می‌شود. از این رو، وی بعد از جلوس بر تخت پادشاهی نیز به حمایت از این هنر و البته ادامه آن می‌پردازد. در ابتدا به دستور او و با راهنمایی امیرکبیر عمارتی برای تعلیم و آموزش نقاشی اختصاص داده می‌شود.
بعد از آن «ناصرالدین شاه نیز شاگردانی را برای فراگیری هنر نقاشی به فرنگ اعزام نمود؛ از آن جمله‌اند، مؤید‌الدوله گرانمایه و مشاورالممالک محمودی که به پاریس اعزام شدند.» در این میان یکی از افرادی که به اروپا جهت یادگیری نقاشی می‌رود شخصی به نام ابوالحسن‌خان نقاشباشی است که پس از آن هنرستانی برای تعلیم نقاشی تأسیس کرد و مقدمات کار را طوری فراهم آورد که ناصرالدین شاه خود شخصاً از محل مزبور بازدید و رسماً اجازه افتتاح هنرستان نقاشی و پذیرفتن شاگرد را صادر کرد.
بعد از آن ناصرالدین شاه خود نیز به یادگیری و تکمیل هنر نقاشی نزد ابوالحسن‌خان پرداخت و پیشرفت‌های خوبی نیز در این زمینه حاصل کرد. کمال‌الملک از دیگر نقاشان معروف ایرانی در دوره ناصرالدین شاه است که گفته می‌شود ناصرالدین‌شاه توجه ویژه‌ای به او داشت. چنانچه بابت بسیاری از آثار کمال‌الملک دستمزد خوبی به او می‌داده است. بذل و بخشش شاه در این رابطه تا حدی بود که روزی شخصی از علت این همه دست و دلبازی می‌پرسد و شاه در پاسخ به او می‌گوید: «نمی‌فهمی من با این پول در ایران تجارت می‌کنم . اولاً این تابلو پس از چندی 10 برابر اشرفی‌ها قیمت پیدا می‌کند، ثانیاً با این کار صدها کمال‌الملک برای حفظ آبروی کشور و برای سرافرازی این مملکت پیدا می‌شود.»
شعر و شاعری
ناصرالدین شاه به شعر نیز علاقه خاصی داشت. او از شاعران حمایت و خود نیز شاعری می‌کرد. اشعاری از وی بر‌جامانده است که ذوق شاعری او در این عرصه را به خوبی نمایان می‌کند.
خطاطی
هنر خوشنویسی و خطاطی از دیگر هنرهایی بود که در دوره قاجار به شکوفایی و رونق خاصی رسیده . خوشنویسی ابتدا بیشتر در دربار و در میان زنان حرمسرا رواج داشت، اما ناصرالدین شاه خود نیز به خطاطی می‌پرداخت. خط رایج در خوشنویسی آن دوره بیشتر نستعلیق بود.
