۵۰خاطره از تاریخ فوتبال| زنجیره ناکامیهای سهگانه

روزنامه هفت صبح، تیمور مستور | پس از کابوس جامملتهای آسیا در سال ۱۳۷۱ در ژاپن، علی پروین پروژه صعود به جامجهانی ۱۹۹۴ را کلید زد اما مشکلات برسرش آوار شدند. در دفاع چپ و نوک حمله، پروین از وجود پیوس و محرمی محروم بود. به خاطر جنجالهای بازی با ژاپن در جام ملتها. فقدان محمد پنجعلی در قلب دفاع نیز همچنان پروین را آزار میداد. پنجعلی از فوتبال خداحافظی کرده بود. مشکل بعدی آنجا بود که احمد عابدزاده نیز در همان گام اول انتخابی مقابل تایوان با مصدومیت روبهرو شد و مدتها از فوتبال کناره گرفت.
خداحافظی قایقران و بیانی هم از تیم ملی مزید برعلت شده بود اما چند نکته خوب هم پیش آمده بود. علی دایی ظهور کرده بود و با توجه به علاقه دیرین پروین به سانترفورواردهای سرزن و بلند بالا، توانست خودش را به لیست تیم ملی برساند. بهزاد غلامپور جانشین عابدزاده شد. او آنقدر آن سالها آماده بود که هیچکس نگران فقدان عابدزاده نبود. در سمت چپ پروین در دور مقدماتی اول از رضاییمنش که از تیم امید آمده بود، استفاده کرد.
بازیکن پاس تهران و شاگرد فیروز کریمی و حسن حبیبی. در قلب دفاع هم نادر محمدخانی باز هم گزینه اول بود. در کنار رضا حسنزاده و گاه محمد خاکپور. نادر محمدخانی هنوز با آن بازیکن بزرگ ۴سال بعد تحت هدایت ایویچ فاصله داشت. عصبی بود و کم صبر. در خط هافبک هم حمید استیلی به تیم ملی راه پیدا کرده بود.
پروین که مشکلات را در این تیم جدید به عینه مشاهده میکرد، دوباره دست به دامان حمید درخشان شد تا در ۳۵سالگی به تیم ملی برگردد و نارضایتی ناشی از خط خوردن در بازیهای آسیایی پکن را فراموش کند. درخشان برای پروین قوت قلبی بود به عنوان نشانهای از نسلی که دیگر در تیم ملی جایی نداشتند.
در اولین دور دو مساوی با سوریه و عمان در تهران موجب شد تا تیم پروین درآستانه یک حذف شرمآور قرار بگیرد. اما در دور برگشت در دمشق، دو گل سرنوشتساز حمید درخشان به سوریه و و عمان موجب شد تا تیم پروین با کمک تفاضل گل سوریه را جا بگذارد .در فاصله آغاز مرحله دوم، تیم ملی کلی بازی دوستانه را پشت سرگذاشت. فدراسیون به ترتیب بازی با بوسنی و هرزگوین؛ هامبورگ آلمان، افث کلن و یک تیم از باشگاههای دانمارک را در تهران ترتیب داد.
ما سه دوره جامجهانی را مفت و مسلم از دست داده بودیم و همه کشور بسیج شده بودند تا شاگردان پروین راهی جامجهانی شوند. در همین مسابقات دوستانه است که پروین، به استعداد ۱۹ساله تبریزی یعنی کریم باقری دل میبندد و او را دفاع چپ تیم ملی میکند. حالا خیالها راحت است. غلامپور، کریم باقری و علی دایی جانشین سه ستاره محروم و مصدوم میشوند. پروین در اولین بازی مقابل کرهجنوبی هر سه نفر را در ترکیب قرار میدهد.
او بازوبند کاپیتانی را به دست حمید درخشان با تجربه و سن و سالدار میبندد. ابطحی، نامجومطلق و مهدی فنونیزاده هم دیگر هافبکهای تیم هستند و خط حمله را نیز با زوج دایی و مرفاوی ترتیب میدهد. اما همانهایی که قرار بود قوت قلب باشند ایران را زمین زدند. باقری در دفاع چپ درمقابل سرعت کرهایها وامانده بود و ابطحی هم در ۳۱سالگی دیگر توان قبل را برای پوشش جلو روی باقری را نداشت.
از آن سو غلامپور که همه فکر میکردند در ۳۰سالگی خیز بر میدارد برای عنوان بهترین دروازهبان تاریخ فوتبال ایران، ناگهان روحیهاش را باخت. هر سه گل کره را غلامپور تقدیم آنها کرد.پروین سراسیمه در بازی بعدی درخشان و کریم باقری و مرفاوی را از ترکیب خارج کرد و استیلی و رضاییمنش و داداشزاده را به ترکیب اضافه کرد تا تیم کند و خستهاش با تاکتیک ۴-۵-۱ بازی کند. آن هم در حالی که بازیکنان فوقالعادهای مثل قلعهنویی و جواد منافی و ابراهیم تهامی را روی نیمکت داشت.
برای غلامپور هیچ جانشین مطمئنی نداشت و به دلیخون اعتماد نکرد. دو پیروزی حیثیتی ۲ بر یک مقابل ژاپن و کره شمالی، با دو شکست خجلتآور مقابل دو حریف کلاسیک یعنی عراق و عربستان خنثی میشود. ایران با ۱۱ گل خورده در ۵ بازی به کشور باز میگردد.۸گل از این ۱۱ گل روی اشتباهات فاحش غلامپور به ثمر میرسند. و شمایل ترک خورده پروین که بعد از دو دهه فرمانروایی، امپراطوریاش درهم شکسته شد. پروین تیم ملی و پرسپولیس را همزمان رها میکند. این دیگر پایان حقیقی یک دوره بود و البته آغاز ۱۵سال حکومت علی دایی.
یکسال بعد استانکو به عنوان اولین مربی خارجی پس از انقلاب تیمی را به بازیهای آسیایی هیروشیما میبرد که فقط ۹ بازیکن از تیم پروین درآن عضو بودند و البته محرمی و پیوس که از دوره محرومیت بازگشته بودند. ایران در هیروشیما، با بحرین و ترکمنستان مساوی میکند و یمن را میبرد و به چین میبازد تا خفتآورترین نتایج تیم ملی در دوران معاصر ثبت شود.سه ناکامی پیاپی در جامملتهای ۱۹۹۲ ، مقدماتی جامجهانی( در سال ۱۹۹۳) و بازیهای آسیایی هیروشیما.
غرور ملی به پایینترین حد خود سقوط میکند. در رنکینگ فیفا به رده ۱۲۶ سقوط میکنیم. زیر دست عمان و قطر و امارات و این همزمان است با آن دربی شرمآور پرسپولیس و استقلال و کتککاری داخل زمین و بقیه داستانها. فوتبال حالا دیگر ما را آزار میداد …. همین سالهاست که شرایط اجتماعی و سیاسی کشور نیز نارضایتیهای عمیقی را به دنبال میآورد…