راهنمای کاربردی تزریق واکسن چهارم کرونا
روزنامه هفت صبح، نگین باقری| حالا که دوباره پزشکان توصیه جدی برای تزریق دز چهارم دارند، دوباره باید به همان سوال قبلی برگردیم و مانند شش ماه پیش بپرسیم: «به عنوان دز یادآور چه واکسنی بزنیم؟» پزشکان می‌گویند در دز سوم و چهارم بهتر است پلتفرم واکسنمان را تغییر دهیم. یعنی اگر دو دز اول را سینوفارم تزریق کردیم، حالا واکسن دیگری بزنیم و برعکس. اما اگر دو واکسن اولمان سینوفارم نبود چه کنیم؟
اگر واکسن در دسترسمان از پلتفرم ایرانی بود چه تزریق کنیم؟ این دست سوال‌ها به همراه ابهاماتی دیگر ممکن است این روزها وقفه‌ای در تزریق دز یادآور چهارم ایجاد کرده باشد که جواب آن را باید از زبان حمید سوری اپیدمیولوژیست و عضو کمیته علمی ستاد کرونا و مسعود یونسیان اپیدمیولوژیست و عضو کمیته علمی ستاد ملی مبارزه با کرونا بخوانید.
حمید سوری در پاسخ به این پرسش که بهتر است چه واکسنی بزنیم به خبرآنلاین اینطور گفته است: «در این شرایط مناسب‌ترین گزینه این است که مردم واکسن‌های موجود را تزریق کنند، به‌خصوص در گروه‌های پر خطر مانند سالمندان و افراد دارای بیماری زمینه‌ای یا افرادی که بیش از شش ماه از آخرین تزریق واکسن‌شان گذشته است.»یونسیان هم در گفت‌وگو با هفت صبح تاکید دارد که شاید میزان ایمنی واکسن‌ها متفاوت باشد اما زودتر واکسن زدن، بهتر از تزریق دیرتر واکسنی با ایمنی بالاتر است.
پلتفرم واکسنتان را تغییر دهید
حمید سوری و مسعود یونسیان:«الان یکی از موثرترین استراتژی‌ها تکمیل واکسیناسیون با یک پلتفرمی متفاوت از واکسن‌های گذشته است و چون اکثر افراد در کشور ما واکسن سینوفارم و برکت تزریق کرده‌اند این افراد باید به سراغ پلتفرم جدید بروند.» اما اگر پلتفرم مشابهی در دسترس ما نبود چه کنیم؟
یونسیان: «اگر برای تزریق دز سوم و چهارم مجبور به تزریق همان واکسن دز اول و دوم شدیم، اشکالی وجود ندارد اما فقط میزان اثرگذاری به مقدار اندکی پایین خواهد آمد. اثربخشی واکسن‌ها در سبد واکسنی ما متفاوت از همدیگر بوده اما همه آنها نمره قبولی داشته‌اند. در نتیجه در صورت تزریق واکسن مشابه، باز هم درجه‌ای از ایمنی در هر صورت به دست می‌آید.»
اگر به گزینه‌های متنوعی از واکسن دسترسی داشتیم، چه واکسنی بزنیم؟ یونسیان: «واکسن‌های ساخته شده با پلتفرم ویروس کشته شده حداقل قابل قبول را از بین همه واکسن‌های مورد تایید وزارت بهداشت آورده‌اند. برای همین بهتر است که مثلا سینوفارم گزینه آخر تزریق واکسنمان باشد.»
اگر دز اول را سینوفارم زده‌اید…
پس تا اینجای کار مصاحبه پزشکان نشان داده که اولا نوع واکسنمان را تغییر دهیم و دوما در صورت عدم موجودی واکسن‌های دیگر، سینوفارم تزریق کنیم. درنتیجه افرادی که از واکسن‌ها با نوع ویروس کشته شده استفاده کرده‌اند برای دز یادآور (سوم یا چهارم) از پلتفرم‌های ویکتوری مانند واکسن‌های آسترازنکا و اسپوتنیک که ماده ژنتیکی را روی یک ویروس بی‌خطر سوار کرده‌اند استفاده کنند.
در حال حاضر همه مراکز این دو واکسن را ندارند. برای مثال روز پیش تهمینه میلانی (کارگردان) در توئیتر خود سراغ یک مرکز برای تزریق آسترازنکا را می‌گرفت. حالا که دسترسی به آسترازنکا سخت شده چه کنیم؟ پزشکان گفته‌اند که درصورت عدم موجودی، افراد باید از واکسن با پروتئین ویروسی که در کشور ما مدل مشخص آن واکسن پاستور (پاستوکووک) و اسپایکوژن است استفاده کنند. یعنی در این حالت باز هم تزریق واکسن ایرانی پاستور و اسپایکوژن، ایمنی بیشتری نسبت به تزریق سینوفارم به افراد خواهد داد.
اگر دو دز را اسپوتنیک یا آسترازنکا تزریق کرده‌اید…
حالت دیگر وقتی است که فردی دو دز اول خود را اسپوتنیک تزریق کرده باشد. از آنجایی که این واکسن هم بستری شبیه آسترازنکا دارد این افراد می‌توانند برای دز چهارم اسپایکوژن، پاستور یا در صورتی که این دو مورد در دسترس نبود سینوفارم تزریق کنند.
اگر دز سوم ما متفاوت از دز اول و دوم بوده…
پس تا اینجای کار تکلیف آنهایی که هر سه دز را از یک واکسن زدند، مشخص شد. حالا آنهایی که از دو نوع واکسن متفاوت در دز سوم و اول و دوم تزریق کردند چه باید بکنند؟ اگر واکسن دز سوم ما متفاوت از دز دوم و اول بوده، مثلا اگر کسی دو دز اول و دوم را سینوفارم و دز سوم را آسترازنکا تزریق کرده، باید دز چهارم چه واکسنی تزریق کند؟
دکتر یونسیان: « پاسخ متقنی برای این سوال هنوز وجود ندارد. برخی اعتقاد دارند که تغییر پلتفرم اثربخشی را بهتر می‌کند و برخی دیگر هم می‌گویند که باید واکسنی بزنیم که کلا اثربخشی بالاتری دارد. بنابراین اگر این فرد خانمی جوان نیست، مانند دز سوم یک بار دیگر آسترازنکا بزند. در صورت عدم موجودی آسترازنکا هم گزینه‌های بعدی او هم اسپوتنیک یا پاستور باشد. اگرچه این فرد سینوفارم هم می‌تواند تزریق کند اما برگشتش به سینوفارم اثربخشی کمتری دارد.
با این حال در کنار اثربخشی، مسئله زمان هم مطرح است. به‌همین دلیل اگر سه مورد دیگر در دسترس نیستند یا مثلا یک ماه دیگر تهیه می‌شوند، باید همان سینوفارم که امروز موجود داریم تزریق کند. به جای وسواس بر سر نوع واکسن، زمان را از دست نباید داد. هنوز هم مانند شعاری که قبلا داده می‌شد، بهترین واکسن، اولین واکسن موجود در سبد تاییدشده وزارت بهداشت است.»
