درباره یک خاطره و یک جایزه معماری و راز خانههای قدیمی

روزنامه هفت صبح، کمال بردبار| در اوایل دهه ۸۰ شمسی حدود ۱۷ سال پیش راهی بوداپست شده بودم. برای یک رویداد فرهنگی. خب بناهای تاریخی بوداپست را به ما نشان دادند. قصرها و پلهایی که دو قسمت بودا و پشت را به هم متصل میکردند و حمامهای شاهانه و از این جور چیزها. والبته مراکز خرید و خیابانهای لوکس و کافهها. همه این چیزها را دیدم و بازهم برایم قابل فهم نبود که چگونه در تابستان ۹ میلیون توریست به این شهر یک میلیون نفری وارد میشوند.
خب بخشی به خاطر تفریحات زیرزمینی بوداپست است که طرفداران خاص خود را دارد و بسیار هم گران است اما مطمئنا آن تفریحات زیرزمینی کمتر از پنج درصد این توریستهای مشتاق را به بوداپست میکشاند. وقتی سوالم را با راهنمایمان در میان گذاشتم جوابم را به عینه داد. وقتی مرا به کوچه پسکوچههای مرکز بوداپست برد و خانههای قدیمی و اشرافی که به نظر متروکه بودند اما از درشان که وارد میشدی با همهمه غریبی روبهرو میشدی.
کافههایی که مملو از مشتری بودند و در تالارها و اتاقهای به ظاهر ویران این خانهها و عمارتها شکل گرفته بودند. در اتمسفری کاملا فرهنگی. با اجرای موسیقی زنده فاخر و متفاوت توسط گروههای دانشجویی از سرتاسر اروپا، نمایشگاههای نقاشی و عکاسی، قفسههای کتاب، سخنرانیها و استندآپ کمدیها و حتی میزهای پینگ پنگ و فوتبالدستی برای علاقهمندان. یک فضای در ظاهر پر از هرج و مرج متناسب با روحیه جوانان کنجکاو در محیطی تاریخی. این همان راز جذابیت بوداپست بود.
کافههایی که در فضایی فرهنگی فعالیت میکردند بدون قید و بندهای دست و پاگیر محافل رسمی فرهنگی. تهران ما سالهاست که به شکلی آرام در حال دست و پنجه نرم کردن با چنین پدیدهای است. یعنی تبدیل تاریخ به یک مشغله فرهنگی و در عین حال درآمدزا. خانههای قدیمی که به اقامتگاهها و کافههایی زیبا و دلنشین تبدیل شدهاند برای جوانانی که در جستوجوی خوراکهای متفاوت فرهنگی هستند.
خانههایی که گاه نگارخانه هستند و گاه کتابخانه و گاه جایی برای شنیدن موسیقی متفاوت. متمایز ازآن موج مبتذل موسیقی پاپ که در سالنها میشنویم. این احیای ساختمانهای قدیمی حتما مخالفان گزنده زبانی دارد که میخواهند هرکار متفاوتی را با توصیفاتی مثل متظاهرانه، التقاطی و این جور برچسبهای کنسروی آماده، تخطئه کنند. اما به هرحال با تمام مخالفتهای رسمی و غیررسمی این موج راه افتاده.
موجی که موجب قدرت گردشگری ایران چه در بعد داخلی و چه در جذب گردشگران خارجی خواهد شد. (سال ۹۹ چند توریست آمریکایی در تهران با شگفتی مهمترین جاذبه این شهر را کافههای متنوع و دلگشای آن خوانده و آنها را حتی برتر و خلاقانهتر از کافههای پاریس دانسته بودند). امسال شاهد دومین دوره رقابت جذاب معماری به عنوان جایزه ملی مرمت و احیای بناهای تاریخی ایران بودیم که این بنای زیبا در بوشهر جایزه اول را برد.
خانهای با عنوان عمارت سبز بوشهر. یک اقامتگاه تاریخی و محلی در بوشهر زیبا. عمارتی به مساحت ۳۵۰ متر که توسط مجتبی نقیزاده، نسترن توکلی مرمت و احیا و طراحی و اجرا شده است. بانی این جایزه مجله هنر و معماری است. به تصاویر این خانه خیره شوید و از ردپای تاریخ در زندگی امروز لذت ببرید.