داستان تلخ دانشجویان بوئینگ ۷۳۷ اوکراین
روزنامه هفت صبح، فرید عطارزاده | باز هم سقوط گریبانمان را گرفت؛ اینبار در یکی از پرحادثهترین دیماههای تاریخ. ۱۷۶نفر چمدانهای خود را بسته بودند تا با پرواز هواپیمای مسافربری بوئینگ ۷۳۷ایرلاین اوکراین به کییف بروند و پس از آن به کانادا و آمریکا. بیشترشان دانشجو بودند که برای تعطیلات دو هفتهای ژانویه به ایران سفر کرده و در حال بازگشت بودند. این هواپیما که با حدود یک ساعت و نیم تاخیر به پرواز درآمده بود، حدود ۶دقیقه پس از پرواز در حوالی پرند و شهریار سقوط کرد و همه سرنشینان آن جان خود را از دست دادند. بهت و بغض ماند برای ما و خانوادههایشان…
*** شرح حادثه
هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ اوکراین که قرار بوده در ساعت ۵:۱۵ به مقصد کییف اوکراین پرواز کند، با تاخیر یک ساعته در ساعت ۶:۱۲ پرواز کرده است. هنوز معلوم نیست که این تاخیر به علت نقص ایمنی بوده است یا نه. مکان دقیق سقوط هواپیما در شهرک لاله شاهدشهر و نزدیکی صباشهر شهریار قرار دارد. بوئینگ ۸۰۰-۷۳۷ با شماره ثبت UR-PSR متعلق به خطوط هوایی اوکراین اینترنشنال بود.
این هواپیما از نوع بوئینگ ۸۰۰-۷۳۷ ساخت شرکت هواپیماسازی بوئینگ آمریکا بوده و ۳.۶سال سن داشته است. این هواپیما اولینبار در تاریخ ۲۱ژوئن سال ۲۰۱۶ پرواز کرده و در تاریخ ۱۹جولای همان سال تحویل شرکت اوکراین اینترنشنال شدهاست. UR-PSR برای پرواز از دو موتور CFM۵۶ ساخت شرکت CFM نیرو میگرفت. CFM یک شرکت سرمایهگذاری مشترک متعلق به شرکتهای جنرال الکترونیک آمریکا و سافران فرانسه است.
*** تابعیت مسافران
۱۴۷نفر از مسافران ایرانی، ۱۱نفر اوکراینی، ۱۰نفر افغان، ۹ نفر کانادایی، ۴نفر سعودی و یک نفر بریتانیایی بودند. تعداد زیادی از آن ۱۴۷نفر ایرانی، دانشجویان دانشگاههای خارجی بودند. فعلا مشخص شده که ۱۵فارغالتحصیل شریف و پنج امیرکبیر در این پرواز حضور داشتند و سایر مسافران نیز فارغالتحصیلان دانشگاههای دیگر بودند.
*** رده سنی جانباختگان
از مجموع ۱۴۷مسافر ایرانی، ۵۳ مسافر یعنی معادل ۳۶درصد آنان متولد دهه۶۰ شمسی بودند. پس از متولدین دهه ۶۰، دهه هفتادیها با ۳۰مسافر، یعنی معادل ۲۰.۴درصد قرار دارند. پس از دهه هفتادیها، متولدین دهه ۵۰ با ۲۴مسافر و متولدین دهه ۸۰ با ۱۸مسافر قرار دارند و به ترتیب ۱۶.۳ و ۱۲.۲۴درصد از کل مسافران را شامل میشوند. متولدین دهه ۴۰ با ۹مسافر و متولدین دهه ۹۰ با هفت مسافر در رتبههای بعدی قرار دارند. سه مسافر نیز متولد دهه ۳۰ بودند، دو مسافر سال تولدشان نامشخص است و یک مسافر نیز متولد دهه ۲۰ بود. کم سنترین مسافر این پرواز نیز متولد ۲۵ مرداد ماه ۱۳۹۷ است.
*** چرا اکثر مسافران دانشجو بودند؟
برای خیلیها این سوال به وجود آمده که چرا اکثر مسافران این پرواز اوکراینی دانشجویان ایرانی بودند و مقصد پروازشان کانادا؟ کانادا چند سالی است که پروازهای مستقیم خود به ایران را قطع کرده و پروازها به سوی کانادا فقط از طریق کشورهای واسطه صورت میگیرد. تا دو، سه سال پیش انتخابها زیاد بود و ایرلاینهای ایتالیا، بریتیش و فرانسه تعداد زیادی پرواز به کشور خودشان و سپس به کانادا داشتند. هم قیمتشان نسبتا مناسب بود و هم تعداد پروازهایشان در هفته.
آن ایرلاینها هم از ایران رفتند و انتخابهای مسافران محدود شد به چند ایرلاین خاص: ترکیشایر، لوفتهانزا، امارات، قطر، اتریشی و اوکراین… مسئله اصلی برای انتخاب این ایرلاینها، قیمت آنهاست. ایرلاینهای ترکیشایر، لوفتهانزا، امارات، قطر در این موقع از سال به دلیل حجم بالای پروازها (به علت تعطیلات ژانویه) برای رفتوبرگشت بین ۲۵ تا ۴۰میلیون تومان قیمت دارند که قاعدتا برای قشر دانشجو تامین مالی آن سخت است. پس از آن، ایرلاین اتریشی قرار دارد که برای رفتوبرگشت بین ۱۵ تا ۲۵میلیون قیمت دارد. ارزانترین پرواز هم برای ایرلاین اوکراین است که بین ۱۰ تا ۱۵میلیون تومان قیمت دارد.
بنابراین دانشجوها ترجیح میدهند برای سفر به کانادا از این ایرلاین استفاده کنند. آنها ابتدا به کییف پایتخت اوکراین میروند و پس از چند ساعت انتظار در فرودگاه به مقصد تورنتو پرواز میکنند. سوال اساسی اینجاست که چرا این تعداد دانشجو به صورت یکجا در این پرواز بودهاند؟ تعطیلات کریسمس و ژانویه از حدود دو هفته پیش در کانادا آغاز شده بود و در این مدت دانشجویان ترجیح میدهند به ایران بیایند و به خانوادههای خود سر بزنند. از روز دوشنبه این هفته نیز ترم جدید تحصیلی در دانشگاههای کانادا آغاز شده و دانشجویان در حال بازگشت به کانادا هستند. این دانشجویان پرواز اوکراین نیز برای دیدار خانوادهشان به ایران آمده بودند.
*** واکنشها به یک شایعه درباره سقوط
* یک: سازمان هواپیمایی کشوری:
در همان ساعات اولیه بروز این سانحه تصاویری تایید نشده منتشر شد که نشان میداد هواپیمایی که مدعی بودند هواپیمای خطوط اوکراین است، قبل از آنکه سقوط کند آتش گرفته بود. رضا جعفرزاده،سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری به ایسنا گفت: هرگونه اظهارنظر درباره علت سانحه منوط به گزارش تیم بررسی سانحهای است که در محل حضور دارند و به محض اینکه گزارشی در این زمینه به دست من برسد، آن را اطلاعرسانی میکنیم. او در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا در گزارشهایی که تاکنون به دست شما رسیده خبری مبنی بر اینکه هواپیمای سقوط کرده اوکراینی قبل از سقوط آتش گرفته بود و منفجر شد یا آنکه در هنگام برخورد با زمین این اتفاق افتاده؟ گفت: چیزی تاکنون در این زمینه گزارش نشده است.
* دو: وزارت راه و شهرسازی:
علت سقوط هواپیمای، آتش سوزی در قسمت موتور هواپیما بود.در صورتی که این حادثه به دلیل اصابت موشک بود هواپیما در آسمان منفجر میشد اما آتش سوزی در قسمت موتور این هواپیما و تلاش ناموفق خلبان برای کنترل هواپیما منجر به سقوط و فوت تمام سرنشینان آن شد.
* سه: سفارت اوکراین:
سفارت اوکراین در تهران اخبار مبتنی بر اصابت موشک یا تروریستی بودن حادثه سقوط هواپیمای بوئینگ ایرلاین اوکراینی در تهران را تکذیب و اعلام کرد که این اتفاق تنها به علت نقص موتور هواپیما رخ داده است.
*** خطوط هوایی اوکراین: هواپیمای سقوط کرده از بهترینها در نوع خود بود
اوکراین با تشکیل یک کمیسیون تحقیق قصد دارد درباره علت سقوط هواپیما تحقیق کند. رئیسجمهور اوکراین به دادستان عمومی این کشور دستور داده است «پروندهای جنایی» در این خصوص باز کند. همزمان خطوط هواپیمایی بینالمللی اوکراین با اعلام اینکه این هواپیما در وضعیت خوبی به سر میبرده، گفته است تمام تلاشش را میکند تا حقیقت ماجرا مشخص شود.
این خطوط هوایی که در پی فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۲ میلادی بنیانگذاری شد، پیش از این با مشکلات فنی در هواپیماهای خود مواجه بوده است اما هیچکدام از آنها تاکنون سقوط نکرده بودند و این حادثه اولین سانحه هوایی این شرکت در حدود ۳۰ سال گذشته به حساب میآید.
مسئولان این شرکت هوایی روز چهارشنبه در کنفرانسی خبری گفتند که هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ سقوط کرده، یکی از بهترین هواپیماهایی بوده که آنان در اختیار داشتهاند و خلبانان آن نیز بسیار با تجربه بودهاند.به گزارش «یورو نیوز» مقامات خطوط هوایی اوکراین اعلام کردهاند هیچ نشانهای که دال بر نقص باشد، پیش از حرکت هواپیما از فرودگاه امام خمینی تهران دیده نشده است. ضمن آنکه بازدید فنی این هواپیما آخرین بار در روز ۶ ژانویه (دو روز قبل از سقوط) انجام شده است.
این هواپیما اغلب مسافران ترانزیتی را از طریق اوکراین به مقصدهای مختلفی در اروپا منتقل میکرده است و خطوط هوایی اوکراین آن را در سال ۲۰۱۶ میلادی به طور مستقیم از شرکت بوئینگ خریداری کرده است.مسئولان شرکت هوایی اوکراینی میگویند همانطور که در وبسایتشان آمده آنان برنده جایزه ایمنی پروازی (IOSA) شدهاند؛ امری که نشاندهنده استانداردهای ایمنی و عملیاتی آنان بوده که در تطابق کامل با استانداردهای بینالمللی قرار داشته است.اوکراین در پی این حادثه اعلام کرد که هواپیمایی این کشور پروازهای خود را به مقصد ایران «موقتا» به حال تعلیق درآورده است.
*** مسافران غم از تهران تا تورنتو
داستانهای زیادی از دانشجویان در شبکههای اجتماعی دست به دست میشود. از ساجده و همسرش محمد جواد که همین چند هفته قبل ویزایشان آمده بود و با استرس برای اولین بار میخواستند به کانادا بروند. آنها برای دو هفته یک خانه اجاره کرده بودند تا بتوانند پس از آن، مکان مناسب برای زندگی خود را پیدا کنند.
* یک: از میلاد (دانشجوی دکترای مهندسی شیمی) که یک سال و نیم پیش به کانادا رفته بود و در این مدت برای اولین بار بود که به ایران میآمد. از حدیث که ۲۷ سال داشت و شیمی میخواند با کاپشن زرد و موهای فرفریاش در دانشگاه معروف بود. از مسیح که توانسته بود کارهای خواهرش را درست کند و به ایران آمده بود تا با یکدیگر به کانادا بروند…
* دو: دکتر شکوفه چوپاننژاد، متخصص زنان و زایمان اصفهان به همراه دو فرزندش، دکتر فرهاد نیکنام دندانپزشک، دکتر شریعه فقیهی دندانپزشک شیرازی و متخصص جراحی لثه و دکتر ندا صدیقی متخصص چشم از دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی و پزشک کلینیک چشمپزشکی در ریچموند هیل نیز در این پرواز بودند…
* سه: آرش پورضرابی، دارای مدال طلای المپیاد کامپیوتر و پونه گرجی، ورودی کامپیوتر شریف، از جانباختگان سقوط هواپیمای اوکراینی در تهران بودند. آنها هفته گذشته ازدواج کرده بودند.
* چهار: حدیث حیات داوودی دانشجوی دکترای شیمی یکی از جانباختگان سانحه هوایی دیروز، اهل بویری دشتستان (استان بوشهر) است.
* پنج: میرحسین سعیدینیا، ورودی کارشناسی ارشد ۹۶ و نسیم رحمانیفر، ورودی کارشناسی سال ۹۲، رشته مهندسی پزشکی دانشگاه امیرکبیر هم در سقوط هواپیمای اوکراینی، جان باختهاند.
* شش: تصویر آخرین توئیت از مسافران که دانشجوی دکترای دانشگاه کانادا بوده و قبل پرواز طلب حلالیت کرده بود.
* هفت: دکتر پریسا اقبالیان و فرزند خردسالش (همسر حامد اسماعیلیون، نویسنده ایرانی در میان جانباختگان حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی دیده میشوند.آویشن قشنگ نیست، توکای آبی و دکتر داتیس ازجمله آثار وی است. او جایزه بنیاد گلشیری را نیز کسب کرده است. )
* هشت: غنیمت اژدری فعال محیط زیستی در حادثه سقوط هواپیمای مسافربری اوکراینی جان خود را از دست داد.
* ۹: منصور اثنی عشری اصفهانی ورودی ۱۳۹۱ کارشناسی ارشد مهندسی عمران دانشگاه شریف.
* ۱۰: الناز نبیی ورودی ۱۳۹۲کارشناسی ارشد مدیریت شریف.
* ۱۱: محمد الیاسی ورودی ۱۳۸۹کارشناسی مهندسی مکانیک شریف.
* ۱۲: غزل نوریان ورودی ۱۳۹۱ کارشناسی مهندسی علم مواد شریف.