چالش «۱۰۰۱»؛ بازآفرینی یا سایه‌نشینی؟
برنامه‌ای که شباهت‌های آشکارش به «خندوانه» و چالش خلق هویتی مستقل، آن را در کانون نقدها قرار داده است
هفت صبح، محمد کلهر| شبکه نسیم پس از افول دو غول سرگرمی‌محورش «خندوانه» و «دورهمی»، در جست‌وجوی برنامه‌ای بود که بتواند مخاطبان را به آنتن بازگرداند. اینگونه شد که جرقه «شب‌های جناب‌خان» زده شد و پس از پختگی و در مرحله اجرا به «۱۰۰۱» تغییر نام داد. این نام برای برخی مخاطبان یادآور جادوی اعداد و مفهوم صفر و یک در کامپیوتر، ضرب‌المثل به هزار و یک دلیل، قصه‌های هزار و یک شب و برای برخی دیگر هم یادآور چشم‌های جناب‌خان است.
در کنار جناب‌خان که با صداپیشگی محمد بحرانی شخصیت عروسکی محبوبی به شمار می‌رود، محسن کیایی میزبانی و اجرای برنامه را بر عهده دارد؛ برنامه‌ای که شباهت‌های آشکارش به «خندوانه» و چالش خلق هویتی مستقل، آن را در کانون نقدها قرار داده است. آیا «۱۰۰۱» که حالا حدود ۸۰ شب روی آنتن رفته است، می‌تواند راه خود را پیدا کند یا در سایه پیشینیانش محو خواهد شد؟
شباهت یا تقلید؟
از دکور و ساختار گفت‌وگومحور گرفته تا حضور جناب‌خان، «۱۰۰۱» به وضوح از «خندوانه» الهام گرفته است. منتقدان این شباهت‌ها را نشانه کپی‌برداری می‌دانند و تأکید شبکه نسیم بر محوریت اعداد را کم‌فروغ و ظاهری توصیف کرده‌اند.
رامبد جوان، خالق «خندوانه» البته این شباهت‌ها را طبیعی خواند و گفت: «تیم حرفه‌ای «۱۰۰۱»، از جمله محمد بحرانی، از فرمول موفق «خندوانه» بهره برده و این امری پذیرفتنی است.» با این حال، سعید زعیمی، کارشناس رسانه، «۱۰۰۱» را برنامه‌ای خلاق با هویت مستقل می‌داند، دیدگاهی که با برخی نقدها و دیگر تحلیلگران همخوان نیست.
این دوگانگی، پرسش اصلی را برجسته می‌کند: آیا «۱۰۰۱» می‌تواند از سایه «خندوانه» خارج شود؟ ناگفته نماند کاربری در شبکه اجتماعی X مدعی شده بود که شبکه نسیم به رامبد جوان گفته بوده که برنامه را بسازد، اما او تمایلی نداشته است و با اینکه تلویزیون مالک برند خندوانه است، برای احترام به رامبد، برنامه جدید را با همان نام بالا نیاورده تا اگر روزی خواست، خودش دوباره بسازد.
محسن کیایی، صمیمی اما در حال آزمون
محسن کیایی با تکیه بر صمیمیت و طنز طبیعی، فضایی گرم در «۱۰۰۱»خلق کرده و از اجراهای اغراق‌آمیز پرهیز داشته است. این ویژگی به جلب مخاطب کمک کرده، اما ضعف در مدیریت گفت‌وگوها و نبود ساختار منسجم، او را از سطح مجریانی همچون رامبد جوان پایین‌تر نگه داشته است. محسن کیایی استعداد رامبد جوان در بداهه‌گویی و گفت‌وگو را ندارد، اما ملاحتی ذاتی دارد و شاید با کسب تجربه بیشتر در اجرا بتواند به یک مجری حرفه‌ای بدل شود. به شرطی که 1001 مهارت‌های کیایی در هدایت برنامه را تقویت کند.
جناب‌خان، کلیشه در کمین ستاره
جناب‌خان، با صداپیشگی محمد بحرانی همچنان نقطه قوت «۱۰۰۱» است و در قسمت‌های اخیر (۷۴ و ۷۵) که به خوزستان اختصاص داشت، به دلیل تسلطش روی ملودی‌های بندری و عربی، نقش کلیدی ایفا کرد و رنگین‌کمان خوشرنگی از اقوام را در برنامه رقم زد. اما تکرار شوخی‌های آشنا، جذابیت او را تهدید می‌کند. بحرانی، که مدیر هنری برنامه هم هست، باید موقعیت‌های طنز تازه‌ای خلق کند تا جناب‌خان در ورطه تکرار نیفتد.
محوریت اعداد، ایده‌ای ناقص
ایده محوریت اعداد به‌عنوان امضای «۱۰۰۱» معرفی شده است. مثلاً به بهانه عدد یک میزبان نخستین ایرانی برنده مسترالمپیا یعنی هادی چوپان بود. به بهانه عدد ۳۲ که تعداد حروف الفبای فارسی است، میزبان رامین ناصرنصیر (نویسنده و بازیگر) و بهروز محمودی بختیاری (زبانشناس و استاد دانشگاه) بود.
همچنین یک بار دیگر به بهانه عدد ۳۲ (تعداد دندان‌های انسان) از یک دندانپزشک میزبانی کرد. عدد ۴۸ (پلاک خودروهای بوشهر) محسن شریفیان را به استودیو ۱۰۰۱ کشاند. عدد ۸۴ بهانه‌ای برای میزبانی از بزرگان و پیشکسوتان رادیو شد. ۱۸۸۹ که سال تولد چارلی چاپلین ـ یکی از بزرگترین کمدین‌های تاریخ سینما ـ بهانه‌ای برای دعوت از اکبر عبدی شد. اما این ایده تاکنون بیشتر تزئینی و تبلیغی بوده تا محتوایی. به گفته منتقدان، صرفاً یک ترفند ظاهری باقی خواهد ماند و البته بهانه‌ای برای اجرای بازی دبلنا و تبلیغ تپسی.
گفت‌وگوها، سرگرمی‌محور یا سطحی‌نگر؟
گفت‌وگوهای «۱۰۰۱» گرچه سرگرم‌کننده‌اند، اما اغلب سطحی و فاقد چالش هستند. حضور مهمانان فرهنگی در قسمت‌های اخیر می‌تواند این ضعف را جبران کند، مشروط بر اینکه بحث‌ها از گپ‌های خودمانی به موضوعات جدی‌تر تغییر کنند.
1001 با پشتوانه تیمی حرفه‌ای، ظرفیت موفقیت را داراست اما وابستگی به فرمول «خندوانه» آن را در معرض خطر تکراری‌شدن قرار داده. این برنامه تلاشی امیدوارکننده برای احیای سرگرمی در شبکه نسیم است، اما بدون نوآوری و هویت‌سازی مستقل، فاصله گرفتن از گذشته میسر نخواهد بود. سرنوشت «۱۰۰۱» نه‌تنها آینده این برنامه، بلکه مسیر تولیدات سرگرمی‌محور تلویزیون را روشن خواهد کرد.
