برند فیلم صد ثانیه‌ای از ایران به جهان صادر شد
هدف از طرح فیلم‌های صدثانیه‌ای مقیاس زمانی نبود، ساخت فیلم در این زمان بود
هفت صبح، محمدعرفان صدیقیان| بهنام بهادری فیلمسازی است که سال‌ها با حوزه هنری همکاری کرده است. بهادری در طول سال‌های فعالیتش در حوزه هنری، سمت‌های مختلفی داشته؛ اما او در سال‌های حضور در حوزه هنری با یک پیشنهاد بخش تازه‌ای به سینمای ایران و جهان اضافه کرد. 14 سال پیش با طرح پیشنهاد برگزاری جشنواره‌ای برای فیلم‌هایی که در صد ثانیه ساخته شوند تحول بزرگی را ایجاد کرد که به نام ایران تا امروز گره خورد.
در روزهایی که چهاردهمین دوره جشنواره فیلم‌های صد ثانیه‌ای در پردیس ملت درحال برگزاری است، سراغ بنیان‌گذار این جشنواره رفتیم تا از مراحل ایده تا اجرا برایمان بگوید. بهادری به روزهای دور در حوزه هنری بازمی‌گردد و داستان را از ابتدا تعریف می‌کند. گرچه او اکنون در میان مسئولان و داوران جشنواره دیگر حضور ندارد اما همچون پدری دلسوز به نقاط ضعف و قوت جشنواره اشاره می‌کند و ذات برگزاری آن را به فال نیک می‌گیرد.
جشنواره فیلم‌های صدثانیه‌ای امروز رویدادی شناخته شده است. ایده شکل‌گیری این جشنواره چگونه مطرح شد؟
ایده اول برگزاری جشنواره فیلم‌های صد ثانیه‌ای زمانی اتفاق افتاد که من در حوزه هنری مشغول فعالیت بودم. در اوایل دهه هشتاد فعالیت تولید فیلم حوزه هنری متوقف شد و نیروهای فعال در این حرفه حوزه هنری را ترک کردند. در این مقطع به دفتر حوزه هنری در کرج رفتم. از آن جایی که به عنوان نماینده حوزه هنری در محافل فیلم کوتاه و جشنواره‌ها شرکت می‌کردم و همچنین به فیلمسازی کوتاه اشتغال داشتم؛ وارد دفتر تولید فیلم شدم. همان زمان که در دفتر کرج مشغول کار بودم، ایده فیلم‌های صد ثانیه‌ای را مطرح کردم.
نام صدثانیه از کجا آمد؟ چرا فیلم صدثانیه‌ای؟
ایده فیلم‌های صد ثانیه‌ای از یک بیت شعر به ذهنم خطور کرد: «چون که صد آمد نود هم پیش ماست». در فرهنگ و ادبیات ایران و حتی جهان، صد عدد کاملی دانسته می‌شود و ریشه آن مختص به فرهنگ ایرانی است. علاوه بر این در جامعه بین‌المللی نیز این عدد جایگاه خاص و ویژه‌ای دارد.
اتفاقی که قصد داشتم در فیلم‌های صد ثانیه‌ای مورد توجه قرار بگیرد، ارتباطی با مقیاس زمانی فیلم نداشت. از نظر من فیلم صد ثانیه‌ای با صد ثانیه فیلم دارای تفاوت جدی است. صد ثانیه فیلم به این معناست که تعدادی پلان در کنار یکدیگر چیده شده و فیلمی در زمان صد ثانیه شکل می‌گیرد. این موضوع مد نظر من نبود، بلکه می‌خواستم فیلم‌های صد ثانیه‌ای تولید شود که معنا، مفهوم، ابتدا و انتهای یک فیلم در بازه زمانی صد ثانیه بگنجد و این موضوع به یک برند تبدیل شود.
در آن سال استقبال از ایده اولیه مناسب بود؟
در سال ۱۳۸۲ اینترنت به مفهوم امروزی وجود نداشت، در نتیجه هیچ اثری از شبکه‌های مجازی و پلتفرم‌های پخش فیلم دیده نمی‌شد. در نتیجه کلیپ‌های کوتاهی که امروزه در اینستاگرام به وفور دیده می‌شوند به چشم نمی‌خورد. زمانی که ایده فیلم‌های صد ثانیه‌ای را مطرح کردم بسیاری از افراد متعجب شدند، چراکه موضوعی بسیار جدید به حساب می‌آمد. درنهایت و با همکاری دوستان در حوزه هنری کرج، این جشنواره سه دوره در کرج برگزار شد. پس از آن، حوزه هنری استان تهران راه‌اندازی شد و این جشنواره از دوره چهارم در تهران ادامه پیدا کرد. این جشنواره به تدریج وسعت بیشتری پیدا کرد و از دوره ششم بخش بین‌الملل نیز به آن اضافه شد.
روند برگزاری جشنواره چطور پیش رفت و بخش بین‌الملل چه زمانی به آن اضافه شد؟
در دوره ششم، این جشنواره هنوز جایگاه اصلی خود را پیدا نکرده بود و در سطح بین‌الملل شناخته شده نبود. به همین دلیل، در ابتدا این بخش جشنواره با چهار کشور نظیر ترکیه، جمهوری آذربایجان و گرجستان کار خود را آغاز کرد. در این مسیر تعاملاتی شکل گرفت و ورک‌شاپ‌هایی برگزار شد.
تلاش زیادی انجام شد تا این جشنواره بتواند در سطح جهانی شناخته شود و خوشبختانه درنهایت این اتفاق رخ داد و این جشنواره به عنوان یک برند مطرح شد و به تدریج در فستیوال‌های مختلف بین‌المللی، شاهد بخش فیلم‌های صد ثانیه‌ای بودیم. کشورهایی نظیر پاکستان، هند، دانمارک و آمریکا نیز این ایده را در قالب جشنواره‌های مختلف ادامه دادند. در آن دوران من با تمام مدیران برگزاری این جشنواره‌ها در تماس بودم. هماهنگی بسیار خوبی با آن‌ها صورت گرفت و در نتیجه میان ما و این رویدادها تبادلاتی در زمینه آثار صد ثانیه‌ای وجود داشت.
شما به عنوان یک فیلمساز، سابقه حضور در نهادی فیلمساز چه تعریفی از فیلم صد ثانیه‌ای داشتید؟
یک فیلم صد ثانیه‌ای استاندارد، از نظر من باید دارای چند ویژگی باشد. ساختار روایت و موضوع متناسب از جمله مواردی است که فیلمسازان باید نسبت به آن توجه داشته باشند. فیلم‌های صد ثانیه‌ای خلاصه‌ای از یک فیلم بلند نیستند و ساختار آن با فیلم‌های کوتاه و بلند متفاوت است. فیلم صد ثانیه‌ای دارای ساختاری مجزا بوده و از شروع، میانه و پایان برخوردار است. همچنین یک فیلم صد ثانیه‌ای باید دارای پیام باشد و فیلمساز بتواند به خوبی آن را به مخاطب منتقل کند.
مفهومی که روزی در دنیای کم‌تصویر منجر به شکل‌گیری جشنواره شد، امروز همچنان ماهیت خود را حفظ کرده است؟
این جشنواره از سال ۱۳۸۲ تاکنون در حال برگزاری است و تعداد بسیار زیادی فیلم صد ثانیه‌ای در این مدت تولید شده است. یکی از آفت‌های جدی در تولید این‌گونه از فیلم‌ها این است که گاهی فیلمسازان به صورت آگاهانه و یا ناخودآگاه از فیلم‌های یکدیگر کپی و تقلید می‌کنند. در نتیجه ممکن است با موضوع‌هایی بسیار شبیه یکدیگر مواجه شویم. در این میان، فیلم‌هایی موفق هستند که طرز بیان جدید و متفاوتی داشته باشند.
مشخصه یک فیلم خوب صد ثانیه‌ای این است که تنها صد ثانیه فیلم نباشند و فیلمساز در انتخاب موضوع، هوشمندانه و در جهت زمانی که در اختیار دارد عمل کرده باشد. همچنین باید از موضوعی متناسب بهره‌مند بوده و محتوای مناسبی را هم دستمایه ساخت قرار داده باشد و تکنیک قابل قبولی را در آن شاهد باشیم.
اگر موضوع و محتوای خوبی در اختیار یک کارگردان باشد اما از تکنیک مناسبی استفاده نکرده باشد، باز هم درنهایت با اثر قابل قبولی مواجه نخواهیم بود. به علاوه، باید چنین آثاری دارای خلاقیت و نوآوری‌های به خصوصی باشند. گاهی گفته می‌شود که فیلم‌های صد ثانیه‌ای پله و مشقی برای ساخت فیلم‌های بلند به شمار می‌روند در صورتی که اصلا اینطور نیست و چنین آثاری دارای ساختار مجزای خاص خود هستند.
آیا این جشنواره با اهدافی که مدنظر داشتید ادامه پیدا کرد، یا در چهاردهمین دوره تفاوت معنایی جدی‌ای با روز اول وجود دارد؟
من ۳ دوره نخست دبیر این جشنواره بودم. از دوره چهارم تا ششم نیز دبیری اجرایی این جشنواره را عهده‌دار شدم و از دوره ششم، پایه گذاری بخش بین‌الملل را صورت دادم و از دوره ششم تا دوازدهم نیز دبیری بخش بین‌الملل را برعهده گرفتم. دوستان تلاش می‌کنند این جشنواره همچنان با قوت برگزار شود که این موضوع، قابل تقدیر است اما این رویداد سینمایی از هدف‌گذاری‌ها و مفاهیمی که این جشنواره تولید می‌کرد کمی دور شده است.
برای مثال امسال بخشی در جشنواره وجود داشت که در آن فیلم‌های ۳دقیقه‌ای پذیرفته می‌شدند، در صورتی که این اقدام از معنای اولیه جشنواره فیلم‌های صد ثانیه‌ای خارج است. همچنین تعاملات پایه‌ای با فیلمسازان داخلی و خارجی صورتی کم‌رنگ پیدا کرده است و دیگر خبری از ارتباط دو سویه با سایر جشنواره‌های بین‌المللی نیست. برگزاری این جشنواره متاسفانه به سمت و سوی منفی در حال تغییر است. من امیدوارم این جشنواره در دوره‌های آینده به سینماگران بازگردد. متاسفانه فضای فیلمسازی و همینطور جشنواره‌های کشور شکلی رانتی پیدا کرده‌اند و امیدوارم روزی برسد که دیگر شاهد این اتفاق‌ها نباشیم.
