«زندگی پس از زندگی» تکرار پشت تکرار
این برنامه با روایت تجربه‌های نزدیک به مرگ، به موضوعاتی همچون عالم برزخ و ماوراء می‌پردازد
هفت صبح| برنامه تلویزیونی «زندگی پس از زندگی» که در سال‌های اخیر به یکی از برنامه‌های پرمخاطب ماه مبارک رمضان در شبکه چهار سیما تبدیل شده بود، به نظر می‌رسد امسال با کاهش اقبال عمومی مواجه شده است.«زندگی پس از زندگی» که توسط عباس موزون کارگردانی و اجرا میشود، از سال ۱۳۹۹ در ماه رمضان پخش شده و در فصل‌های اولیه با استقبال چشمگیری مواجه شد. این برنامه با روایت تجربه‌های نزدیک به مرگ، به موضوعاتی همچون عالم برزخ و ماوراء می‌پردازد و در سال‌های گذشته به دلیل تازگی موضوع و جذابیت روایت‌ها، مخاطبان زیادی را پای تلویزیون نشاند. اما به نظر می‌رسد که پس از شش فصل، این برنامه نیاز به بازنگری در ساختار و محتوا دارد تا بتواند جایگاه گذشته خود را باز یابد.
این برنامه که به روایت تجربه‌های نزدیک به مرگ (NDE) می‌پردازد، در فصل ششم خود که از ۱۲ اسفند ۱۴۰۳ آغاز شد، نتوانست توجه سابق را در میان مخاطبان و کاربران فضای مجازی جلب کند.این ادعا علاوه بر کاهش تعداد نظرات و گفت‌وگوها در شبکه اجتماعی ایکس، در تعداد بازدیدهای تلوبیون هم هویداست. به‌طوری که برنامه سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ به ترتیب حدود ۱۱ و ۸ میلیون بازدید داشته اما طی دو سال اخیر، این میزان به ۳.۷۹ و ۴.۵ میلیون بازدید رسیده است. اما دلایل کاهش استقبال از «زندگی پس از زندگی» چیست؟
تکراری شدن
چندین عامل در کاهش محبوبیت این برنامه نقش دارند که مهمترین آنها تکراری شدن ایده و محتواست. به نظر می‌رسد که پس از شش فصل، فرمول روایت تجربه‌های نزدیک به مرگ برای برخی مخاطبان، تازگی خود را از دست داده و برنامه نتوانسته است نوآوری کافی برای حفظ جذابیت ارائه دهد.یک کاربر در فضای مجازی پیرامون این موضوع گفته است: «تکرار یک ایده ثابت به مرور از جذابیت آن می‌کاهد». این دیدگاه با نظرات دیگر کاربران هم‌خوانی دارد؛ به عنوان مثال، یکی از کاربران نوشته است: این سوژه صرفاً یک مرحله «شگفتی» دارد و بعدش دیگر تکراری میشود.
داشتن رقبای قدرتمند
زمان نامناسب پخش برنامه و داشتن رقبای قدرتمند از دیگر عوامل کاهش اقبال به «زندگی پس از زندگی» است. این برنامه ۹۰ دقیقه پیش از افطار (حدود ساعت ۱۷) پخش میشود و با برنامه‌های پرمخاطب دیگر نظیر «محفل» تداخل زمانی دارد. «محفل»، یک برنامه قرآنی پرطرفدار در شبکه سه سیما، با حضور ۵ میزبان بین‌المللی و ۳۰۰ تماشاگر، در ماه رمضان ۱۴۰۳ توجه زیادی را به خود جلب کرده است. این برنامه اگرچه امسال بازدیدهای کمتری از «زندگی پس از زندگی» داشته اما سال گذشته از آن پیشی گرفت و حدود ۵ میلیون بازدید از تلوبیون کسب کرد.
نقدها و تمجیدها
علاوه بر تکراری شدن سوژه و روایت، محتوای برنامه و رویکرد آن هم محل انتقاد است. یکی از کاربران با لحنی انتقادی نوشته است: «دیگر کسی به این ماجراهای بعضاً تصنعی توجهی نمی‌کند... افراط در ظاهرگرایی دینی، آفت دینداری است». این دیدگاه نشان‌دهنده نارضایتی بخشی از مخاطبان از نحوه ارائه محتوا و احتمالاً اغراق در روایت‌ها است که ممکن است اعتماد برخی بینندگان را کاهش داده باشد.با وجود انتقادات، برخی کاربران همچنان از برنامه حمایت می‌کنند. یکی از کاربران نوشته است: «اتفاقا برنامه خوبی است و من از خیلی از نکاتش استفاده می‌کنم». همچنین کاربر دیگری گفته است: «ما به عادت هرسال تماشایش می‌کنیم.»
ضرورت بازنگری در ساختار
کاهش اقبال به برنامه «زندگی پس از زندگی» در سال ۱۴۰۴ را می‌توان نتیجه ترکیبی از عوامل مختلف دانست: تکراری شدن محتوا، داشتن رقبای قدرتمند، تغییر در ترکیب مخاطبان، ساختار برنامه و کش‌دار شدن برخی قسمت‌ها.با این حال، وجود مخاطبان وفادار نشان می‌دهد که این برنامه همچنان ظرفیت جذب بیننده را دارد، به شرط آنکه بتواند با نوآوری و توجه به نیازهای مخاطب امروزی، جذابیت خود را بازسازی کند. صداوسیما و سازندگان برنامه شاید لازم باشد برای فصل‌های آینده، در ساختار و محتوای برنامه تغییرات اساسی ایجاد کنند تا بار دیگر توجه مخاطبان به این موضوع معنوی جلب شود.
