سالِ «خواهران برادران»
برترین سریالهای سال از نظر مخاطبان مردمی با توجه به میزان جست‌وجو در موردشان در گوگل
روزنامه هفت صبح| سریال دیدن این روزها احتمالا ارزان‌ترین و در دسترس‌ترین تفریح روزانه بخش بزرگی از جامعه ایران است. خواه پلتفرم پخش سریال صداوسیما باشد یا تلویزیون‌های اینترنتی مثل فیلیمو و خواه سریال‌هایی خارج از این چهارچوب که در ماهواره پخش می‌شود یا در سایت‌های مختلف قابل دانلود است.
مشابه هر سال در روزهای منتهی به اسفند، این صفحه را به ترندهای سال اختصاص می‌دهیم ولی امسال تصمیم گرفتیم که دست کم برای سریال‌ها یک پرونده مفصل جداگانه تهیه کنیم و ببینیم که جامعه ایرانی واقعا حالا درگیر چه سریال‌هایی است.
مثل همیشه تمرکزمان را گذاشتیم روی نتایج جست‌وجوی گوگل و نتیجه احتمالا شما را شگفت‌زده خواهد کرد. حجم بالایی از سریالهای ترکی همچنان مورد توجه‌ترین محتوای روزانه بخش بزرگی از ایرانیان است؛ آنان که به دنبال سریال خوب در گوگل می‌گردند.
روشنفکران و افرادی که معمولا سریالهای غربی تماشا میکنند تعجب خواهند کرد از اینکه تقریبا نه تحقیقا؛ نام هیچ یک از تولیدات مشهور هالیوود در این فهرست نیست و البته صداوسیمایی‌ها باید به خود بیایند چرا که مورد توجه‌ترین سریالشان، بازپخش «آوای باران» است که ۱۰ سال پیش ساخته و پخش شده است. و البته نکته تعجب‌انگیز برای همه ما، سهم کشورهای شرق آسیا از سریالهای مورد توجه است. کره جنوبی و حتی چین و هند.
برای اینکه کلی گویی نکنیم و مطلب دندان‌گیری به شما ارایه کنیم لیست سریال‌ها را در دو جدول قرار دادیم و از تکرار آن در متن خودداری کردیم. در عوض در متن، برترین سریال از هر کشور را بررسی کردیم. البته بخش مربوط به ایران را به دو بخش صداوسیما و پلتفرم‌ها تقسیم کردیم. ضمنا با یک پارتی‌بازی یک دسته‌بندی دیگر را هم اضافه کردیم و آن هم سریالهای عربی است که در نتایج جست‌وجوی موردتوجه‌ترین سریالهای ایران ۱۴۰۲ نبودند ولی از فضای کلی ترندها این طور به نظر می‌رسد توجه به آن‌ها در حال افزایش است.
سریال؛ هفتمین موضوع جست‌وجوی ایرانیان
ابتدا به طور کلی چند برداشت از نتایج جست‌وجوی کلمه سریال داشته باشیم و بعد به سراغ جزئیات برویم.
۱. سریال هفتمین موضوع پرجست‌وجوی امسال در گوگل ایران بوده و بیشترین میزان رشد جست‌وجو را تجربه کرده است.
۲. اما میزان جست‌وجوی کلمه سریال در طول سال به مرور کم شده است. شاخص جست‌وجوی کلمه سریال در ابتدای سال روی عدد ۹۳ بوده و حالا به ۶۰ رسیده است. تنها در بازه اواخر تیر و اوایل مرداد است که میزان جست‌وجو افزایش پیدا کرده و به عدد ۹۹ هم رسیده است. در این زمان سریال عشق کوفی از شبکه سه و سریال حیثیت گمشده از پلتفرم فیلیمو عرضه شده بودند و به نظر در افزایش جست‌وجوی کلمه سریال موثر بودند.
۳. در سال گذشته این طور نبوده که میزان جست‌وجوی کلمه سریال در انتهای سال نسبت به ابتدای آن کاهش پیدا کند و در همین بازه زمانی اول فروردین تا دوم اسفند، میزان جست‌وجوی سریال، از ۶۹ به ۷۸ رسیده است. ولی در دو سال قبل از آن باز هم میزان توجه به سریال در ابتدای سال، بیش از آخر سال بوده است.
۴. بنابراین نمی‌توان این طور نتیجه گرفت که در سال ۱۴۰۲، مردم در ابتدای سال بیش از انتهای آن سریال دیدند. شاید این به واقعیت نزدیک‌تر باشد این است که مردم در ابتدای سال یک سریال را انتخاب میکنند و در میانه و انتهای سال کمتر به سراغ جست‌وجو برای یک سریال جدید می‌روند. از این رو شاید بتوان از نظر بازاریابی سریال‌ها این توصیه را به تهیه‌کنندگان و عوامل پخش کرد که تا جایی که می‌توانید در نیمه اول سال، سریال خود را به بازار عرضه کنید.
۵. اگر نتایج جست‌وجو را به صورت هفتگی (هفته اخیر) ارزیابی کنیم مشخص می‌شود که ایرانیان حدودا از ساعت ۴ بعدازظهر هر روز به فکر سریال دیدن می‌افتند و این میل به تماشای سریال تا حدود ساعت ۲ بامداد ادامه دارد و بعد از آن دیگر ظاهرا خواب بر چشم‌ها غلبه می‌کند و دیگر تایم سریال دیدن به پایان می‌رسد.
بیشترین سریالی که مورد توجه قرار گرفت: خواهران و برادران ترک
برنده بزرگ بازار رقابت سریال در سال ۱۴۰۲ بدون شک سریال «خواهر و برادرانم» است که البته در ایران با عنوان «خواهران برادران» مشهور است. بیشترین میزان جست‌وجو و بیشترین میزان رشد جست‌وجو با اختلاف برای این سریال است هرچند که سریال در رقابت با خود بازنده است به این شکل که میزان جست‌وجو در مورد آن در ابتدای سال بیش از انتهای سال بوده است.
سریال از اول اسفند سال ۱۳۹۹ به بازار عرضه شده و تاکنون چهار فصل، شامل حدود ۱۲۰ قسمت داشته است. در ایران البته ظاهرا سریال با تدوین متفاوتی ارایه شده است چرا که شماره قسمت‌ها از ۳۵۰ هم عبور کرده است.
پخش‌کننده سریال در ترکیه شبکه ای‌تی‌وی است. ای‌تی‌وی یکی از زیرمجموعه‌های یک گروه رسانه‌ای به نام تورکواز است که روزنامه‌ای چون روزنامه صباح را نیز منتشر می‌کند و معروف است به نزدیکی به مواضع حزب عدالت و توسعه یا همان حزب اردوغان در ترکیه.
پخش سریال در خاورمیانه با شبکه‌ای به نام او‌اس‌ان بوده که یک شبکه مستقر در دوبی است ولی ریاست آن متعلق به خانم شیخ دانا ناصر صباح احمد الصباح است. رئیس دیوان امیری کویت از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۷ و معاون نخست وزیر و وزیر دفاع این کشور از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹.
سریال دست کم در ۳۰ کشور جهان پخش شده است من جمله در ایران البته توسط یک شبکه ماهواره‌ای مستقر در ترکیه یعنی جم‌تی‌وی.
داستان سریال همان طور که از نامش برمی‌آید حول محور چهار خواهر و برادر به نام‌های قدیر (با بازی خالد اوزگور ساری)، عمر (با بازی ییعیت کوچاک)، آسیه (با بازی سو بورجو یازگی جوشکون) و امل (با بازی آیلین آکپینار) می‌چرخد که در حادثه غم‌انگیزی والدین خود را از دست می‌دهند. زندگی این چهار نفر پس از فوت پدر و مادرشان زیرورو شده و حال باید با مشکلات پیش رو دست‌وپنجه نرم کنند. جلیل نالچاکان (در نقش عاکف)، فادیک سوین آتاسوی (در نقش شنگول)، جنید مته (در نقش اورهان)، آهو یائتو (در نقش سوزان) و سیمگه سلجوق (در نقش نباهت) از دیگر بازیگران مشهور سریال هستند.
کارگردان کار، سرکان بیرینجی نام دارد که پیش از این دو سریال دیگر را هم کارگردانی کرده بود (فرار و کودک) ولی آن‌ها مثل این یکی مورد توجه قرار نگرفته بودند. نویسنده سریال هم یک خانم ۵۶ ساله است به نام گل عباس سیمرچی که فارغ‌التحصیل رشته نویسندگی و تئاتر است و به اصطلاح درس این کار را خوانده است.
اما همان‌طور که در جدول‌ها دیده می‌شود سریالهای ترکی دیگری نیز بودند که امسال به اصطلاح ترند شدند و مورد توجه قرار گرفتند. در واقع از ۲۲ سریالی که بیش از همه مورد توجه قرار گرفته 10 سریال محصول ترکیه بودند و در فهرست سریال‌هایی که بیشترین میزان رشد جست‌وجو را داشتند نیز ۳ سریال ترکیه‌ای هستند.
اغلب این سریال‌ها از شبکه‌هایی مثل جم تی وی یا ام بی سی پرشیا پخش می‌شود ولی پلتفرم‌های داخلی نیز از این سبد سهمی دارند. مثلا سریال قیام عثمان را هم نماوا و هم فیلیمو دوبله و پخش میکنند.
نکته بعدی در مورد سریالهای ترکی این است که همه آن‌ها جدید هم هستند و برخی بعد از سال‌ها هنوز در کانون توجه مخاطب هستند. مثلا سریالی به نام غنچه‌های زخمی یا گل‌های شکسته که اولین قسمت آن ۹ سال پیش پخش شده و آخرین قسمت آن ۶ سال پیش ولی هنوز هم در میان جست‌وجوهای ایرانیان وجود دارد.
جومونگ بی‌رقیب
در میان سریالهای شرقی، جومونگ با اختلاف در صدر ایستاده است. توجه به این سریال از اوایل پاییز و با بازپخش آن از شبکه تماشا رشد پیدا کرد. با توجه به نتایج جست‌وجوی گوگل می‌توان حدس زد که این هفتمین باری است که تلویزیون تصمیم به پخش این سریال گرفته است.
اگر استثنائا و تحت شرایط بسیار عجیبی از این سریال مطلع نیستید باید بگوییم که افسانه جومونگ با نام دیگر کتابچه سه امپراتوری یک مجموعه تلویزیونی کره‌ای در ژانر درام و تاریخی است که از آوریل ۲۰۰۶ تا مارس ۲۰۰۷ میلادی در شبکه ام‌بی‌سی به نمایش درآمد. داستان این مجموعه درباره زندگی جومونگ بنیانگذار امپراتوری گوگوریو است که از ۳۷ تا ۱۹ پیش از میلاد بر منچوری و بخش شمالی شبه جزیره کره حکومت کرد. بنا بود مجموعه در ۶۰ قسمت پخش شود که با استقبال مردم ام‌بی‌سی آن را به ۸۱ قسمت افزایش داد. در ادامه این سریال، مجموعه سرزمین بادها در سال ۲۰۰۸ به عنوان جومونگ ۲ و پس از آن مجموعه جا میونگ گو در سال ۲۰۰۹ به عنوان جومونگ ۳ ساخته شد.
سریال برای نخستین بار در ایران در پاییز ۱۳۸۷ پخش شد و بعد از آن در تابستان ۱۳۹۲، زمستان و بهار ۹۴ و ۹۵، تابستان ۹۶، زمستان ۹۸ تا تابستان ۹۹، بهار تا پاییز ۱۴۰۱ و در نهایت اوایل پاییز امسال، این سریال در جست‌وجوی گوگل ترند شده است.
اما این همه دارایی کره‌جنوبی در میان سریالهای پرمخاطب ایرانی نبوده است. غیر از سریال افسانه جونگ میونگ که با داستانی شبیه جومونگ در سال ۲۰۱۵ در کره ساخته شده و در ایران هم مورد توجه بوده، سریالهای به روز کره‌ای با داستان‌های عاشقانه نیز مورد توجه ایرانیان بوده است. مثلا سریالهای شیطان من یا سریال پادشاه سرزمین و همچنین سریالهای مقدر شده و دروغگوی دوست داشتنی من که همگی با زمینه عاشقانه و البته داستان‌های مختلف در سال ۲۰۲۳ ساخته شدند و به صورت توامان همراه با محبوبیت پاپ کره‌ای در ایران، نشان از محبوبیت بخش دیگری از تولید محتوای این کشور برای مخاطبین ایرانی دارند.
برخی از سریالهای محبوب کره‌ای امسال هم قدیمی است مثل سریال افسانه نه(۹) دم که به روباه نُه(9)دم هم معروف است که در سال ۲۰۲۰ ساخته شده یا هر چه بادا باد که مربوط به سال ۲۰۰۷ است یا دکتر رمانتیک که محصول سال ۲۰۱۶ است.
در این میان البته باید به تلویزیون این اعتبار را داد که پرمخاطب‌ترین سریال کره‌ای ایران و نیز سریال افسانه جونگ میونگ از پلتفرم او پخش می‌شود. اما تلویزیون ظاهرا میانه خوبی با محصولات مدرن کره‌ای ندارد و از این رو مثلا سراغ سریالی مثل شیطان من را باید در سایت‌های دانلود فیلم بگیرید.
یک نکته جالب توجه دیگر در سریالهای پرمخاطب امسال این است که هندی‌ها هم در آن نماینده دارند. سریالی به نام مُلکی توانسته در فهرست ۱۰ سریال برتر امسال قرار بگیرد. این سریال را ظاهرا در ایران شبکه جم بالیوود پخش می‌کند. سریال در بین سالهای ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲ ساخته در حدود ۳۲۰ قسمت حدودا ۲۵ دقیقه‌ای ساخته شده است.
داستان فیلم مربوط به رسمی به نام «ملکی پراتا» در هند است که بر اساس آن دختران بدون میل خودشان به عقد مردان در‌می‌آیند. شخصیت اصلی فیلم دختر ۱۹ سالهای است که به عقد یک مرد ثروتمند درمی‌آید ولی تلاش می‌کند برای حقوق خود و نیز سایر زنان مبارزه کند.
سریال هندی دیگری که مورد توجه ایرانیان قرار گرفته «جودا اکبر» یا «شاهنشاه» نام دارد. این سریال یک درام تاریخی هندی است که از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵ پخش شده و داستان اکبر، امپراتور مغول و ازدواج او با دختری به نام جودا است که گفته شده سرنوشت هند را تغییر داده است. منتقدان این سریال را بیش از تولیدات مرسوم روزمره در فضای هند تحویل گرفته و به دلایلی مثل بازی‌های بازیگران، موسیقی متن و ... مورد تحسین قرار گرفته است.
و در پایان بد نیست بدانید که یک محصول ۲۰۲۳ چین هم در میان سریالهای مورد توجه ایرانیان در سال جاری بوده است. سریالی با عنوان «آتش‌بازی قلبم» که داستان یک آتش‌نشان و یک پزشک اورژانس است که پیش از این عاشق هم بودند ولی بعد از ۱۰ سال، باز هم به هم می‌رسند و حالا یک داستان عاشقانه را با چندین و چند داستان از بحران‌های روزمره‌ای که در شهر به وجود می‌آید پیش می‌برند.
سریالهای ایرانی
در میان سریالهای ایرانی که بیشترین میزان جست‌وجو را به خود جلب کردند، سه سریال صداوسیمایی و دو سریال پلتفرمی هستند. تمام سریالهای صداوسیما که در این فهرست هستند در سالهای قبل پخش شدند و بازپخش‌شان مورد توجه قرار گرفته است. اولین سریال مورد توجه ایرانی که در جایگاه کلی رتبه ششم را دارد آوای باران است.
آوای باران برای نخستین بار در سال ۱۳۹۲ پخش شده و پس از آن هم چند بار بازپخش داشته و به همین دلیل ترند شده و امسال توجه به آن در گوگل از حوالی مهر آغاز شده است. پایتخت، تقریبا در تمام طول سال مورد توجه بوده و می‌توان این را از اینستاگرام هم فهمید؛ جایی که هنوز کلیپ‌هایی از این سریال به عنوان طنز در برخی صفحات بازنشر می‌شود. سریال دیگر صداوسیمایی مورد توجه هم یوسف پیامبر بوده که در سالهای ۸۷ و ۸۸ پخش شد و امسال برای چندمین بار بازپخش شده است.
اما در میان سریالهای پلتفرمی، بیشترین توجه را سریال پدرگواردیولا به خود جلب کرده که امسال بین مرداد تا دی ماه از پلتفرم تماشاخونه پخش شده و طبق خلاصه داستانش، داستان یک خانواده را روایت می‌کند که وقوع یک حادثه موجب دگرگونی روابطشان در زندگی شده و سرنوشتی از جنس متفاوت برایشان رقم می‌خورد. این سریال به نویسندگی و کارگردانی سعید نعمت‌الله و در واقع اولین ساخته او در شبکه نمایش خانگی است.
سریال پلتفرمی دیگری که بیشترین میزان جست‌وجو را داشته سریال «رهایم کن» بوده که از پلتفرم فیلیمو پخش شده است. این سریال در ژانر عاشقانه تاریخی و به کارگردانی شهرام شاه‌حسینی بوده و محسن تنابنده، هوتن شکیبا، هدی زین‌العابدین از اصلی‌ترین بازیگران آن بودند. پخش این مجموعه از ۲۸بهمن ۱۴۰۱ در فیلیمو آغاز شد و در ۲۶ خرداد ۱۴۰۲ به پایان رسید.
وضع ایرانی‌ها در سریال‌هایی که بیشترین میزان رشد جست‌وجو را داشتند بهتر بوده. در اینجا یک سریال پلتفرمی رتبه اول را کسب کرده است. یعنی سریال «نیوکمپ» که ساخته منوچهر هادی است که پیش از این سریال نیسان آبی را هم در کارنامه خود داشته است. نیوکمپ سریالی کمدی است و از پلتفرم فیلیمو پخش شده و افرادی چون بهاره افشاری و حامد آهنگی در آن ایفای نقش کردند.
سومین سریال ایرانی که بیشترین میزان رشد جست‌وجو را تجربه کرده «قهوه ترک» کاری از علیرضا امینی بوده است. حامد بهداد، سارا رسول‌زاده و امیر جعفری در این سریال بازی میکنند و البته سریال چهار بازیگر ترک هم دارد. این سریال را فیلم‌نت منتشر کرد.
گناه فرشته، پخش شده از پلتفرم فیلیمو، سرزمین مادری سریال کمال تبریزی که پس از ۱۰ سال توقیف، امسال پخش شد، سریال مرداب از پلتفرم فیلم‌نت، سریال دفتر یادداشت از پلتفرم فیلم‌نت و سریال آتش و باد از صداوسیما دیگر سریالهای ایرانی هستند که بیشترین میزان رشد جست‌وجو را تجربه کردند. سریال آتش و باد تنها سریال جدید صداوسیما است که در رتبه‌بندی ما حضور دارد. این سریال از ۲۶ اسفند ۱۴۰۱ و فروردین ۱۴۰۲ همزمان با ایام نوروز و ماه رمضان به روی آنتن شبکه ۳ سیما رفت.
با این حساب در میان پلتفرم‌های موجود در شبکه نمایش خانگی، فیلیمو سه نماینده یعنی رهایم کن، نیوکمپ و گناه فرشته را دارد، فیلم‌نت سه نماینده یعنی قهوه ترک، مرداب و دفتر یادداشت و تماشاخونه یک نماینده یعنی پدر گواردیولا. نماوا هم هیچ سریالی نداشته که امسال مخاطبین در گوگل به دنبال آن بگردند.
سریالهای عربی
همان‌طور که مشخص است، سریالهای عربی در میان سریال‌هایی که مورد توجه قرار گرفتند رتبه‌های برتری نداشتند ولی مخصوصا با اقداماتی که شبکه ام بی سی پرشیا (وابسته به عربستان سعودی) می‌کند و این سریال‌ها را دوبله و منتشر می‌کند سریالهای عربی هم مورد توجه قرار گرفتند. در حال حاضر سریال دانتل در ایران خیلی مورد توجه است و از ابتدای فروردین تا به حال این پنج سریال عربی در ایران ترند بودند.
۱. سر (راز) محصول ۲۰۲۰ لبنان
۲. واخیرا (در نهایت) محصول ۲۰۲۳ لبنان
۳. دانتل محصول ۲۰۲۰ لبنان
۴. بارکود محصول ۲۰۲۱ عربستان
۵. تغییر جو محصول ۲۰۲۳ مصر
