مورد عجیب اسکار

روزنامه هفت صبح، صوفیا نصرالهی|  یک: نامزدهای اسکار اعلام شدند و خیلی چیزها همان‌طور بود که فکر می‌کردیم. اینکه مثلا فیلم «اوپنهایمر» کریستوفر نولان پیشتاز شود. اما یکی دو شگفتی هم وجود داشت. با توجه به اینکه گیشه سال گذشته در اختیار «باربی» گرتا گرویگ و «اوپنهایمر» کریستوفر نولان، مشترک بود و «باربی» نامزد بهترین فیلم هم شد انتظار داشتیم که گرویگ در بخش کارگردانی نامزد اسکار شود.


به‌خصوص که قبلا کارگردانی او برای فیلم «لیدی برد» مورد توجه اسکار قرار گرفته بود و اتفاقا «باربی» کارگردانی سخت‌تری از آن فیلم داشت. هرچند گرویگ در اسکار دست خالی نیست و مثل فیلم قبلی‌اش، «زنان کوچک» نامزد بهترین فیلمنامه‌ اقتباسی شده است. خیلی هم اعتقاد ندارم که آکادمی با نامزد نکردن بازیگر نقش اول فیلم «باربی» یعنی مارگو رابی و گرویگ در بخش کارگردانی زن‌ستیزی کرده است.


به‌خصوص وقتی بقیه‌ نامزدهای اسکار بهترین کارگردانی را می‌بینم، منطقی است که بین این پنج نفر گرویگ حضور ندارد. اما از آنجایی که در این زمانه همه چیز مقدم بر خود هنر شده است، کسی نمی‌گوید که خب حضور خانم ژوستین تریه با فیلم «آناتومی یک سقوط» در جمع بهترین کارگردانان اتفاق فرخنده‌ای است.

به همین ترتیب ماجراهای نژادی باعث شده که تا اینجای فصل جوایز همه جا لی‌لی گلدستون به عنوان بهترین بازیگر زن برگزیده شود و بالای نود درصد جایزه‌ اسکار هم به او می‌رسد اما در همین فیلم «آناتومی یک سقوط» ساندرا هولر را داریم که پیش‌تر در فیلم «تونی اردمان» هنرنمایی‌اش را دیده بودیم و اینجا در یک درام معمایی چنان بازی ظریف و درخشانی دارد که تحسین‌برانگیز است. اینکه پولانسکی و وودی آلن هم کلا کنسل شده‌اند که بازی تلخ زمانه است در حالی که حداقل فیلم «کاخ» پولانسکی نکات جالبی دارد. 

دو: فیلم «آناتومی یک سقوط» رفت جزو فیلم‌های امسال که دوستش داشتم. اینکه هم در بخش بهترین فیلم و هم بهترین فیلمنامه‌ اریجینال و بهترین بازیگر زن و بهترین کارگردان نامزد اسکار شد، خوشایند بود هر چند احتمالا هیچ‌کدام از جوایز را به خانه نمی‌برد. فیلمی که با یک مرگ در همان دقایق اولیه شروع می‌شود اما قصه‌ پرفراز و نشیبی ندارد.

نیمی از آن در دادگاه می‌گذرد و نقطه نظرات دادستان و وکیل مدافع را درباره‌ پرونده می‌شنویم و هرچند در نهایت دادگاه حکمی می‌دهد اما لااقل شبیه فیلم «شکار» توماس وینتربرگ کاملا هم مطمئن نیستیم که چه جریانی اتفاق افتاده. چه چیزی پس باعث می‌شود که فیلم که پیچیدگی خاصی در فیلمنامه ندارد تبدیل به اثری جالب توجه شود؟ بخشی از ماجرا مسئله‌ اخلاقیات است.

در جهان مدرن که اخلاق نکته‌‌ای پیچیده است فیلم‌هایی که از هر منظری به اخلاق به‌خصوص در زندگی شخصی می‌پردازند جالب توجه‌اند. به جز آن بازی ساندرا هولر در نقش زنی که اول کار با او فاصله داریم اما هرچه جلوتر می‌رود به رغم کشف سویه‌هایی از کاراکترش همدلی‌برانگیزتر می‌شود و کارگردانی پرجزئیات ژوستین تریه، به‌خصوص در لانگ‌شات‌های زیبایش از فضای برفی و کلبه و کلوزآپ‌هایش از صورت پیچیده‌ هولر (سکانس‌های دادگاه واقعا در کارگردانی نکته‌ خاصی ندارند) فیلم را به اثری چشم‌نواز تبدیل می‌کند.

«آناتومی یک سقوط» از آن فیلم‌های سهل و ممتنع است. شاهکار نیست اما به سادگی می‌توانست تبدیل به یک فیلم معمولی بیمزه شود اما توانسته خودش را از مرز معمولی بودن بالا بکشد. توجه فیلم به جزئیاتی مثل زبان و بازی و رفت‌وآمد به زبان‌های فرانسه و انگلیسی از همان چیزهایی است که باعث شده فیلم را بشود در سطوح مختلفی تحلیل کرد. و البته فیلم جمع‌وجوری است و عجیب که اسکار به آن انقدر توجه کرده است.