همه چیز درباره فردو؛ تاسیسات هسته‌ای ایران کجاست؟
بامداد امروز ایالات متحده به سه سایت هسته‌ای ایران، شامل فردو، نطنز و اصفهان حمله کرد.
به گزارش هفت صبح، در دل رشته‌کوه‌های اطراف قم، تأسیساتی مستتر است که طی دو دهه گذشته، به یکی از شاخص‌ترین نمادهای برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران بدل شده؛ مرکز غنی‌سازی فردو. در روزهایی که درگیری نظامی میان ایران و اسرائیل از سطح تهدید به سطح واقعیت رسیده، و مشارکت ایالات متحده در حمله به سایت‌های هسته‌ای ایران آغاز شده، فردو بیش از هر زمان دیگری به کانون بحران بدل شده است.
در سال‌های ابتدایی دهه ۱۳۸۰، پروژه فردو با هدف پشتیبان‌گیری از نطنز و حفاظت از ظرفیت حیاتی غنی‌سازی ایران، در خفا آغاز شد.
معماری دفاعی فردو
آنچه فردو را از سایر تأسیسات غنی‌سازی متمایز می‌کند، نه فقط موقعیتش، بلکه معماری پدافندی آن است. بتن‌های چندمتری مسلح، دیواره‌های فولادی در لایه‌های داخلی، تونل‌های ارتباطی مستقل، درهای ضدانفجار، سیستم‌های تهویه مقاوم در برابر حمله شیمیایی و مهم‌تر از همه، پوشش طبیعی کوه، این مجموعه را به قلعه‌ای اتمی بدل کرده است.
اطراف سایت نیز با پدافند چندلایه شامل سامانه‌های ارتفاع‌پایین، میان‌برد و بلندبرد محافظت می‌شود؛ از جمله سامانه‌هایی نظیر سوم‌خرداد و باور۳۷۳. اما حتی اگر این پدافندها از کار بیفتند، نفوذ به عمق تأسیسات، تنها با بمب‌های خاص و به‌ندرت در دسترس، مانند GBU-57 ممکن خواهد بود. چنین قابلیتی تنها در اختیار ایالات متحده و هواپیماهایی نظیر B-2 است، نه اسرائیل.
قلب فنی فردو: سانتریفیوژها و غنی‌سازی پیشرفته
بر اساس گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، فردو محل استقرار سانتریفیوژهای پیشرفته نسل جدید نظیر IR-4 و IR-6 است. در سال‌های اخیر، ایران اعلام کرده که در این سایت، غنی‌سازی تا سطح ۶۰ درصد نیز انجام شده است؛ سطحی که گرچه هنوز زیر آستانه تسلیحاتی قرار دارد، اما فاصله زمانی و فنی کوتاهی با آن دارد.
فردو در نگاه دشمن؛ هدف یا مانع؟
در تحلیل‌های امنیتی اسرائیل و آمریکا، فردو همواره در صدر فهرست اهداف فوری قرار داشته، اما هرگز یک هدف ساده تلقی نشده است. تجربه حملات سایبری، خرابکاری‌های صنعتی و تهدیدات مکرر هوایی، نشان داد که آنچه بیش از هر چیز مانع حمله مستقیم به این مرکز شده، نه ملاحظات دیپلماتیک، بلکه دشواری نظامی است.
مقامات نظامی آمریکایی بارها اذعان کرده‌اند که برای حمله به فردو، تنها بمب‌های فوق‌نفوذی با توان شکافتن سنگ و بتن تا ده‌ها متر زیر سطح زمین کاربرد دارند. این یعنی بدون مشارکت مستقیم واشنگتن، اسرائیل به‌تنهایی امکان حمله مؤثر به فردو را نداشته و ندارد.
حمله آمریکا به فردو
امروز صبح، ۱ تیرماه ۱۴۰۴، بخشی از محدوده سایت هسته‌ی فردو مورد اصابت بمب‌های آمریکایی قرار گرفت. ترامپ نیز در پستی در شبکه اجتماعی تروث سوشال از تکمیل آنچه عملیات علیه سایت‌های فردو، نطنز و اصفهان خوانده است خبر داد. خبرگزاری تسنیم مدعی شد تاسیسات هسته‌ای فردو آسیب جدی ندیده و عمده آنچه آسیب دیده روی زمین بوده که قابل احیا است.
