جزئیات دور جدید مذاکرات ایران و آمریکا در مسقط

تا پیش از برگزاری مذاکرات، نمی توان میزان جدی بودن طرف آمریکایی در حل مسایل را ارزیابی کرد. ممکن است آن ها با نگاه های حداکثری و انعطاف ناپذیر به مسقط بیایند. روشن است مذاکرات به نتیجه مطلوب نمی رسد و روشن می شود آنها به دنبال تصویرسازی و شوی تبلیغاتی هستند.

اول: دولت های پزشکیان و ترامپ در حالی تشکیل شده اند که تحولات عرصه سیاست خارجی در جهان سرعت بسیار زیادی به خود گرفته و پرونده های مهمی سیاسی(جنگ اکراین و عزه) و اقتصادی پیش روی دولت ترامپ قرار دارد. در چنین فضایی ترامپ به دنبال ثبت دستاوردهای ملموس و فوری است. پیش‌برنده مذاکرات باشد.

دوم: این بار نیز مانند پاییز سال۱۳۹۰ آمریکایی ها مشتاق آغاز مذاکره هستند و ترامپ پیش دستانه از ارسال نامه اش به ایران خبر داد. 

سوم: خاجی دیپلمات ایرانی در معدود گفت و گوهایش با رسانه ها در روزنامه همشهری، مذاکرات محرمانه عمان در سال ۱۳۹۱ را چنین توصیف کرد:« اولین چیزی که ما با هیأت آمریکایی مطرح کردیم این بود که دیوار بی‌اعتمادی بین ما و شما دیوار بسیار بلندی است.

از مذاکرات محرمانه ۹۱ تا مذاکرات امروز فروردین ۰۴، دیوار بی اعتمادی بین ایران و آمریکا عمیق تر شده است. تجربه برجام و خروج یک طرفه ترامپ از سویی و  ترور شهید والامقام حاج قاسم سلیمانی از دیگر سو به این بی اعتمادی، مباحث حقوقی و کیفری نیز افزوده است.

چهارم : تجربه مذاکرات ترامپ با کیم جونگ اون رهبر کره شمالی(۲۰۱۸) و دستور خروج ارتش آمریکا از افغانستان نشان داد، وقتی پیگیری پرونده به ساختار بروکراسی دولت ایالات متحده واگذار می شود، نتیجه لزوماً دلخواه رئیس جمهور آمریکا نیست و بروکراسی کار خود را می کند.

پنجم: در دولت جدید ترامپ، استیون ویتکاف به عنوان نماینده ویژه در امور خاورمیانه فعالیت می کند. بر اساس گزارش ها او هم دسترسی مستقیم و راحتی به ترامپ دارد، هم مورد اعتماد اوست و هم فعال اقتصادی موفقی است که می تواند از چارچوب های سیاسی و بروکراتیک دولت آمریکا گذر کند. وجود چنین چهره ای به عنوان رئیس هیات مذاکره کننده از این جهت فرصت است که کارشناسان آمریکایی که آشکارا ضد ایران و حامی جریان های اسراییلی هستند را می تواند تعدیل کند و در مسیر گفتگو به پیش برود.

ششم: پیش از آغاز مذاکرات ‌آمریکایی‌ها ۲ درخواست داشتند: اول مذاکره مستقیم باشد و دوم مذاکرات در امارات متحده عربی که نامه ترامپ را به ایران آورد برگزار شود. در گام نخست ایران با هر دو درخواست تا در نهایت شنبه ۲۳ فروردین ۱۴۰۴ مذاکرات به صورت غیرمستقیم و در مسقط آغاز می‌شود.

هفتم: تا پیش از برگزاری مذاکرات، نمی توانیم میزان جدی بود طرف آمریکایی در حل مسایل را ارزیابی کنیم. ممکن است آن ها با نگاه های حداکثری و انعطاف ناپذیر به مسقط بیایند که روشن است مذاکرات به نتیجه مطلوب نمی رسد و روشن می شود آنها به دنبال تصویرسازی و شوی تبلیغاتی هستند؛ و ممکن است با اختیارات کامل آمده باشند و پیشنهادهای عملی برای ارایه حسن نیت و تغییر فضا روی میز بگذارند که طبعا مذاکره معنی دار می شود و ادامه می یابد. 

با این حال بدیهی است در پرونده رابطه ایران – آمریکا، مولفه های مهم دیگری از جمله رابطه ایالات متحده با اسرائیل، تاثیر گذاری قابل توجهی دارد و باید دید آیا ترامپ می خواهد و می تواند رژیم اسراییل را مدیریت کند.