فایننشال تایمز: چراغ سبز تهران به مذاکره با دولت ترامپ
معاون وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی می‌گوید تهران «مذاکره را ترجیح می‌دهد» اما در برابر استراتژی «فشار حداکثری» کوتاه نخواهد آمد
ایران در حالی که درهای مذاکرات با دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، را باز نگه داشته است، به او هشدار داده که هر تلاشی برای اعمال دوباره «فشار حداکثری» بر جمهوری اسلامی شکست خواهد خورد و به امتیازگیری منجر نخواهد شد.
مجید تخت‌روانچی، معاون وزیر امور خارجه در امور سیاسی، به فایننشال تایمز گفت که زور و ارعاب در رویارویی طولانی‌مدت میان جمهوری اسلامی ایران و غرب بر سر برنامه هسته‌ای تهران بی‌اثر خواهد بود.
او در دفتر خود در وزارت امور خارجه در تهران گفت: «در مورد مذاکرات، ما باید سیاست آمریکا را مشاهده کنیم و متناسب با آن تصمیم بگیریم که چگونه واکنش نشان دهیم. در حال حاضر، سوال اصلی این است که دولت جدید چگونه به جمهوری اسلامی ایران، مسئله هسته‌ای، امنیت منطقه‌ای و خاورمیانه نزدیک خواهد شد. پیش‌بینی نتایج خاص در این مرحله زود است.»
تخت‌روانچی گفت توافق هسته‌ای که در سال ۲۰۱۵ با غرب به دست آمد و ترامپ بعداً آمریکا را از آن خارج کرد، «می‌تواند همچنان به عنوان یک اصل عمل کند و به‌روز شود تا با واقعیات جدید تطبیق یابد». او افزود: «ما بارها گفته‌ایم اگر طرف‌های دیگر به تعهدات خود بازگردند، ما نیز آمادگی داریم همین کار را انجام دهیم.»
او ادامه داد: «ما مذاکرات را ترجیح می‌دهیم، همانطور که با آن توافق نشان دادیم. اما چه کسی قبلاً مذاکرات را خراب کرد؟ این دولت ترامپ بود که تمایلی به مذاکره نداشت.»
در عین حال، این مذاکره‌کننده سابق هسته‌ای هشدار داد که اگر ترامپ بار دیگر رویکرد سخت‌گیرانه‌ای اتخاذ کند، «فشار حداکثری با مقاومت حداکثری روبرو خواهد شد.»
او افزود: «ما به تلاش برای دور زدن تحریم‌ها ادامه خواهیم داد، شرکای تجاری خود را متنوع خواهیم کرد و روابط منطقه‌ای خود را تقویت خواهیم کرد تا آرامش را حفظ کنیم.»
در دوره اول خود، دونالد ترامپ پس از خروج از توافق ۲۰۱۵ که با نام برجام شناخته می‌شود، تنش هسته‌ای با ایران را تشدید کرد و در کمپینی که آن را «فشار حداکثری» نامید، موج‌های تحریمی علیه جمهوری اسلامی اعمال کرد.
او ادعا کرد تهران «روح» توافق را نقض کرده و درآمدهای تازه به دست آمده را برای حمایت از نیروهای منطقه‌ای، به‌ویژه حزب‌الله لبنان، اختصاص داده است. در پاسخ، جمهوری اسلامی ایران فعالیت‌های هسته‌ای خود را به طور چشمگیری گسترش داد و اورانیوم را به نزدیکی سطح تسلیحاتی غنی کرد، هرچند اصرار دارد که برنامه‌اش برای اهداف غیرنظامی است.
در زمانی که فشارهای داخلی و خارجی فزاینده برای تهران وجود دارد، ترامپ در حالی که برای دوره دوم خود آماده می‌شود، افراد تندرو در قبال ایران را برای پست‌های ارشد معرفی کرده است.
اقتصاد ایران تحت فشار تحریم‌ها آسیب جدی دیده است، در حالی که اسرائیل گروه‌های نزدیک به جمهوری اسلامی ایران، مانند حزب‌الله و حماس، را تضعیف کرده است و ایران و اسرائیل در جریان یک سال درگیری منطقه‌ای پس از حمله حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، مستقیماً موشک‌هایی را به سمت هم شلیک کرده‌اند.
افرادی که با تفکر ترامپ آشنا هستند به فایننشال تایمز گفته‌اند که دولت او قصد دارد ایران را «ورشکسته» کند تا جمهوری اسلامی را مجبور به مذاکره کند. بحران‌های منطقه‌ای و هسته‌ای نگرانی‌هایی در تهران برانگیخته که ترامپ بار دیگر تلاش کند صادرات نفت ایران، منبع حیاتی ارز کشور را به صفر برساند. ایران در سال‌های اخیر به‌طور قابل توجهی فروش نفت خود عمدتا به چین را افزایش داده است.
تخت‌روانچی تلاش کرد احتمال تشدید تحریم‌های نفتی در دوران دوم ریاست جمهوری ترامپ را کم‌اهمیت جلوه دهد. او گفت: «در حالی که ممکن است تحولاتی رخ دهد، اما این تحولات به تغییرات چشمگیر منجر نخواهد شد.» او افزود: «اگر دولت ترامپ تصمیم بگیرد سیاست فشار حداکثری را دوباره در بازار نفت دنبال کند، قطعاً شکست خواهد خورد. در دنیای امروز، هیچ کشوری نمی‌تواند شرایط خود را بر کل جامعه بین‌المللی دیکته کند.»
او ادامه داد: «ما امیدواریم او همان اشتباه را تکرار نکند زیرا نتیجه‌ای متفاوت نخواهد داشت. دولت ترامپ ادعا می‌کرد که در دوره اول خود جمهوری اسلامی را به میز مذاکره می‌آورد، اما در این کار شکست خورد. حال اگر بخواهند چهار سال دیگر همین رویکرد را امتحان کنند و دوباره شکست بخورند، این کار غیرمنطقی است.»
رئیس‌جمهور اصلاح‌طلب، مسعود پزشکیان، که در ماه ژوئیه با وعده حل بحران هسته‌ای برای کاهش تحریم‌ها انتخاب شد، اگرچه تصمیم‌گیرنده نهایی در سیاست خارجی نیست، اما این پتانسیل را دارد که در صورت نشان دادن مزایای اقتصادی مذاکرات، مقامات عالی را متقاعد کند.
عدم موفقیت در این زمینه می‌تواند به تندروهایی که مخالف برجام هستند، قدرت بیشتری بدهد. انتصاب وزیر امور خارجه عباس عراقچی، مذاکره‌کننده سابق هسته‌ای، و چهره‌هایی مانند تخت‌روانچی نشان از تمایل احتمالی برای نشان دادن انعطاف در تعامل با واشنگتن دارد.
تخت‌روانچی گزارش‌های رسانه‌ای مبنی بر دیدار امیر سعید ایروانی، سفیر ایران در سازمان ملل، با ایلان ماسک، کارآفرین آمریکایی و از متحدان نزدیک ترامپ را تکذیب کرد. او گفت: «چنین دیداری انجام نشده است. اگر چنین دیداری رخ می‌داد، ما بسیار شفاف درباره آن صحبت می‌کردیم.» او افزود که سفرای جمهوری اسلامی ایران به طور معمول با شخصیت‌های غیررسمی مانند دانشگاهیان دیدار می‌کنند.
در دوره اول خود، ترامپ دستور ترور سردار قاسم سلیمانی، فرمانده فقید نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، را صادر کرد. ایران قول داد انتقام این ترور را بگیرد، و این ماه، وزارت دادگستری آمریکا ایران را به استخدام فردی برای طراحی نقشه‌هایی برای ترور دشمنانش، از جمله ترامپ، متهم کرد. جمهوری اسلامی هرگونه دخالت در طرح ترور ترامپ را رد کرده است.
درباره ابن موضوع تخت‌روانچی فقط گفت که «قوه قضاییه ما اقدام‌های قانونی را آغاز کرده و بر اساس اصول خود این مسیر را ادامه خواهد داد.»
نگرانی‌هایی در تهران وجود دارد که ترامپ ممکن است از بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در صورت تصمیم به تشدید تنش با ایران حمایت کند. جمهوری اسلامی ایران هنوز به حمله ماه گذشته اسرائیل واکنشی نشان نداده است.
تخت‌روانچی گفت ایران «به دنبال جنگ، درگیری یا تنش نیست، اگرچه برای مقابله با هر جنگ تحمیلی آماده است.» او افزود که تهران همچنان به حمایت از متحدان خود در آنچه «محور مقاومت» خواند از گروه‌هایی که به سمت اسرائیل شلیک کرده‌اند، ادامه خواهد داد. او گفت: «ما به حمایت از جنبش مقاومت ادامه می‌دهیم. این سیاست جمهوری اسلامی است و تغییر نخواهد کرد.»
