هفت روایت سیاسی از پرشیا

روزنامه هفت صبح| ‌ سال۱۳۷۸ و در حالی که جهان در هیاهوی ورود به قرن بیست‌ویکم بود، شرکت ایران‌خودرو ثبت‌نام خودروی جدید خود را آغاز کرد؛ یک خودروی پژو به نام پرشیا. در تیرماه ۱۳۷۹ خط تولید انبوه این خودرو افتتاح شد و از تابستان آن سال خیابان‌های تهران و سایر شهرهای ایران شاهد جولان این خودرو بودند.

شرح عکس:شیخ حسینه واجد که این روزها نخست وزیر بنگلادش است؛ در سال ۱۳۷۶ نیز همین سمت را در اختیار داشت و در این قاب در حال سوار شدن بر یک خودروی پژو لیموزین ۶ در طراحی شده برای اجلاس سازمان کنفرانس اسلامی در تهران است.

 حالا ۲۳سال بعد از آن تاریخ، ایران‌خودرو در جدال با سازمان استاندارد است تا بتواند کمی مهلت بیشتری بگیرد و خودروی آخرین کسانی که برای خرید این خودرو ثبت‌نام کردند را هم تحویل بدهد و بعد خط تولید این خودرو را برای همیشه تعطیل کند. پرشیا در این سال‌ها بازیگر مهمی در بازار خودروی ایران بوده است، اما در خارج از این بازار و در عرصه سیاسی هم داستان‌های زیادی حول آن شکل گرفته است که شاید مرور آن‌ها در این روزها، در شرایطی که دستکم آماده خداحافظی با آن می‌شویم؛ جالب باشد. 

یک: روزهای خوب همکاری بین‌المللی

پژو پارس در واقع یک پروژه ملی نیست و پروژه بین‌المللی است. این خودرو در واقع به اصطلاح یک فیس‌لیفت یا مدل تکامل‌یافته از پژو ۴۰۵ است و طراحی آن به‌طور مشترک توسط ایران و فرانسه انجام شده است. حتی در روزی که خط تولید انبوه این خودرو افتتاح شد، مدیرعامل ایران‌خودرو صراحتا گفت که نزدیک به ۳۰درصد از کل قطعات این خودرو نیز وارداتی است و این شرکت تلاش خواهد کرد که این میزان را به ۱۰درصد کاهش دهد. از این روست که باید این پروژه را مربوط به سال‌هایی دانست که روابط دیپلماتیک کشور، در وضعیتی متفاوت با این روزها قرار داشت. 

دو: نام حاشیه‌ساز

«پرشیا» نام اولی بود که روی این خودرو گذاشته شد و تقریبا هم می‌توان گفت که هنوز هم بین مردم فراگیرترین نام است ولی جالب است بدانید که این نام با هدف تلاش ایران‌خودرو برای صادرات به بازارهای عربی و با توجه به اینکه ممکن است حساسیت‌هایی روی نام پرشیا در این کشورها وجود داشته باشد و نیز به‌دلیل اینکه اساسا الفبای عربی حرف «پ» را ندارد؛ برای مدتی به «سفیر» تغییر کرد ولی بعد از آنکه پروژه صادرات با موفقیت به ثمر نرسید؛ نام «سفیر» هم تغییر کرد و در نهایت نام رسمی این خودرو «پارس» شد. 

سه: نشانی از اشرافیت

پرشیا در آن روزها خودروی گرانی به‌حساب می‌آمد. یک آگهی که از اواخر سال‌۱۳۸۰ در روزنامه همشهری پیدا کردیم، نشان می‌دهد پیکان ۵ دنده معمولی ۵ میلیون و ۵۵۰هزار تومان بوده و پژو آردی بین ۶میلیون و ۸۰۰ تا ۷میلیون و ۱۰۰هزار تومان و پژو۴۰۵، بین ۱۲میلیون تا ۱۲میلیون و ۶۰۰هزار تومان و پژو۲۰۶ بین ۱۱میلیون و ۷۰۰هزار تومان تا ۱۲میلیون و ۱۰۰‌هزار تومان و دست آخر دوو سی‌ال‌او بین ۱۱میلیون و ۳۰۰ تا ۱۱میلیون و ۴۵۰هزار تومان قیمت خورده ولی پژو پرشیا ۱۵میلیون تومان قیمت داشته و همین باعث شده که نمادی از اشرافیت باشد. با این مقدمه حرف‌های سردار سعید قاسمی خطاب به اکبر گنجی و دیگر اصلاح‌طلب‌ها را در یک مراسم مربوط به سالگرد شهید آوینی در دانشگاه امام صادق در فروردین‌۱۳۷۹ بخوانید...

«برخی مسئولان از فقر و نداری و ضعف اقتصادی و نیز افرادی صحبت می‌کنید که به‌خاطر ۲۰۰ هزار تومان به زندان رفته‌اند. ‌در حالی که این مسائل، نتیجه عملکرد منفی خود شماست. عامل مشکلات اقتصادی مردم شما هستید که تبلیغ می‌کنید هر کسی تلویزیونی با چنین مدل یا پژو پرشیا یا... نداشت، زیر خط فقر به‌سر می‌برد.»

چهار: پرشیا گیت

۲۹بهمن ۱۳۷۸ انتخابات مجلس ششم برگزار شد و اصلاح‌طلبان توانستند اکثریت مجلس را در اختیار بگیرند. وقتی در خرداد آن سال مجلس کار خود را آغاز کرد؛ اصولگرایان و به‌طور مشخص روزنامه کیهان دست به افشاگری زده و اعلام کردند که نمایندگان اصلاح‌طلب این مجلس، هرکدام یک پرشیا به قیمت چهارمیلیون و هفتصدهزار تومان (بعدها برخی گفتند ۸ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) دریافت کردند و بعد از آن با فروش آن در بازار آزاد، به قیمت ۱۷میلیون تومان سود کردند؛ البته مانند ماجرای «فیدلیتی گیت» که حالا به‌وجود آمده با ماجرا برخورد نشد و حتی نمایندگان مجلس دریافت این خودرو را تایید کردند ولی آن را رخدادی معمول دانستند که در سایر دوره‌ها نیز اتفاق می‌افتد. 

پنج: پارس لیموزین

زمان را باید کمی به عقب برگردانیم. به سال ۱۳۷۶. در آذر آن سال قرار است برای اولین‌بار پس از انقلاب، ایران میزبان یک رخداد بین‌المللی بسیار بزرگ باشد و نشست سازمان کنفرانس اسلامی در تهران برگزار شود. برای جابه‌جایی میهمانان بلندپایه این مراسم، شرکت ایران‌خودرو ماموریت پیدا می‌کند که خودروهای ویژه‌ای طراحی و تولید کند و به این ترتیب بر مبنای پژو ۴۰۵، یک پژو لیموزین ۶در طراحی می‌شود. 

اما آن طور که سایت عصر ایران نوشته: «نیمه‌های عمر پژو ۴۰۵ لیموزین بود که شرکت ایران‌خودرو، قطعات ظاهری آن را با پژو پارس تعویض کرد و به این ترتیب، پژو پارس لیموزین متولد شد و این دقیقا همان خودرویی است که نقی معمولی سریال پایتخت از آن برای جابه‌جایی شخصیت نماینده مجلس استفاده می‌کرد.
 

پژو پارس لیموزین، در دسته لیموزین‌های شش‌در جای می‌گیرند. هر چند اضافه‌شدن یک در و یک ستون اضافه در هر طرف از بدنه خودرو، بی‌عیب و خالی از نقص نبود، اما با توجه به سال طراحی این خودرو و تازه‌کار بودن مرکز تحقیقات ایران‌خودرو که طراحی این لیموزین‌ها را برعهده داشت در زمان اجرای این پروژه، در مجموع می‌توان نمره قبولی را به آن داد.
 

در واقع پژو لیموزین تا امروز، اولین و آخرین اتومبیل تشریفاتی «شش‌در» تولید ایران بوده و آن‌طور هم که سایت اسب بخار نوشته پس از تولید نمونه‌های اولیه، پژو لیموزین آنچنان مورد توجه کمپانی فرانسوی مادر قرار گرفت که بعدها یک نمونه از آن، در کلکسیون موزه محصولات پژو قرار گرفت و به نام ایران ثبت شد.
 

در مجموع ۱۵۰‌دستگاه پژو لیموزین در ایران تولید شد. بعدها البته این خودروها سر از مزایده‌های کوچک و بزرگ درآوردند و امروز نیز تعداد اندکی از پژو پارس‌های لیموزین باقی مانده‌اند که بیشتر در مجالس و مراسم‌های خصوصی کاربرد دارند و آگهی‌های فروش آن را نیز می‌توان در سایت‌های خرید و فروش خودرو مشاهده کرد. لازم به‌ذکر است که عمده مدل‌های پژو لیموزین همچون پژو ۴۰۵های دهه ۷۰ از پیشرانه ۲ هزار سی‌سی کاربراتوری برخوردارند.

شش: خودروی حفاظت

البته پژو پارس‌های معمولی هم از همان ابتدا هم به خاطر ظاهر زیبایی که داشتند و هم به‌خاطر ایرانی‌بودن و شاید هم به‌خاطر اینکه لوکس هم بودند مورد اقبال مسئولان قرار گرفتند و تصاویری از روسای‌جمهور مثل احمدی‌نژاد یا روحانی و نیز لاریجانی، رئیس سابق مجلس شورای اسلامی و نیز احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان وجود دارد در حالی که تیم اسکورت آن‌ها از این خودرو، البته معمولا با شیشه‌هایی کاملا دودی برای تردد آن‌ها در شهر استفاده می‌کند. 

شرح عکس: پانزدهم خرداد ۱۳۹۳. آیت‌الله جنتی برای عیادت از آیت الله مهدوی کنی به بیمارستان بهمن تهران رفته است. عکس از مهر.

هفت: هدیه به فوتبالیست‌ها: پرشیا

در ماه‌های اخیر حاشیه‌های زیادی در مورد اهدای حواله واردات خودرو به فوتبالیست‌ها به‌وجود آمد. جالب است بدانید که در سال‌۱۳۸۴ و وقتی تیم‌ملی با پیروزی برابر بحرین در ورزشگاه آزادی به جام‌جهانی ۲۰۰۶ صعود کرد فدراسیون فوتبال اطلاعیه‌ای صادر و رسما اعلام کرد که رئیس‌جمهور یک خودروی پرشیا به فوتبالیست‌ها هدیه کرده است. در این اطلاعیه آمده بود:
 

«پیش از این طی اخبار متفاوتی از سوی برخی مسئولان سازمان تربیت‌بدنی و فدراسیون فوتبال مبنی بر اهدای یک دستگاه ماشین زانتیا و سمندLX به اعضای تیم‌ملی فوتبال مطرح شده بود که روابط‌عمومی فدراسیون فوتبال تنها اهدای اتومبیل پژو پرشیا را موثق می‌داند.»