آیا کورتیزول بر افزایش وزن تأثیر می‌گذارد؟
رپورتاژ آگهی| کورتیزول از جمله هورمون‌هایی است که در بدن تولید می‌شود و به دلیل نقشی که در پاسخ به استرس دارد به عنوان هورمون استرس شناخته می‌شود؛ این هورمون در غدد فوق کلیوی ترشح می‌شود و علاوه بر پاسخ به استرس، وظایفی چون کنترل قند خون، کاهش التهاب و تنظیم متابولیسم را بر عهده دارد. به طور کلی کورتیزول هماهنگ با ریتم شبانه‌روزی بدن ترشح می‌شود؛ 50 تا 60 درصد از کورتیزول 30 تا 40 دقیقه پس از بیداری آزاد و در ادامه روز کاهش می‌یابد. برخی مردم بر این باورند که در زمان استرس و ترشح مداوم هورمون کورتیزول به پرخوری روی می‌آورند؛ در این مقاله به بررسی تاثیر استرس در افزایش یا کاهش وزن می‌پردازیم.
آیا سطح کورتیزول بر وزن تأثیر می گذارد؟
تنظیم بودن هورمون‌ها از جمله عواملی است که بر وزن بدن تاثیر گذار است؛ هورمون کورتیزول توسط سیستم غدد درون‌ریز در یک محدوده قرار می‌گیرند و تحت شرایط خاص امکان کاهش یا افزایش دارد. افزایش اندک کورتیزول در پاسخ به استرس طبیعی است و عوارض منفی نخواهد داشت؛ اما با ایجاد استرس‌های مداوم و طولانی مدت سطح کورتیزول افزایش یافته و امکان رخ دادن عوارض زیر وجود دارد:
- افزایش وزن
- فشار خون بالا
- خستگی
- تغییرات در خلق و خوی
- تحریک پذیری
- صورت برافروخته
- نازک شدن پوست
- مشکل در تمرکز
- مقاومت به انسولین
- عدم کنترل عادات غذایی
در تحقیقاتی که بر روی 172 زن و مرد سالم انجام شد، نشان از امکان افزایش وزن ناشی از افزایش کورتیزول در بدن دارد. کورتیزول با مشخص کردن نوع انرژی (کربوهیدرات، چربی، پروتئین) که برای انجام یک کار توسط بدن مورد نیاز است با تنظیم انرژی و انتقال چربی‌ها به سلول‌ها و عضلات به تامین انرژی مورد نیاز می‌پردازد؛ در صورت تکرار استرس‌های مداوم و افزایش ترشح کروتیزول بدن دچار افزایش چربی‌های احشایی و تحریک سلول‌های چربی و در نهایت چاقی می‌شود. برخی از اضافه وزن و چاقی در این دوره لذت می‌برند؛ اگر شما هم جز این دسته افراد هستید باید بدانید این چاقی مضر است و بهتر است با بررسی مشکلات، تغییر در شیوۀ زندگی و انجام مدتیشن، خواب کافی، بهره بردن از درمانگر و متخصص تغذیه به رسیدن سطح نرمال کوتیزول خود کمک کنید و جهت افزایش وزن اصولی و داشتن بدنی سالم از خواص مکمل‌های مس بهره‌مند شوید. تامین ویتامین‌ها، اسید آمینه، کربوهیدرات، پروتئین‌های مورد نیاز بدن و افزایش حجم عضلات و جلوگیری از تحلیل عضلات از ویژگی‌های بهترین مکمل‌های مس است.
سطوح پایین ممکن است باعث کاهش وزن شود؟
به نظر می‌رسد همان‌طور که مقدار بالای کورتیزول امکان افزایش وزن را بالا می‌برد؛ مقدار کم آن نیز در کاهش وزن موثر است. بیماری آدیسون بیماری است که درآن بدن به اندازه کافی کورتیزول تولید نمی‌کند و با کاهش اشتها موجب کاهش وزن می‌شود. از علائم کورتیزول پایین می‌توان به کاهش وزن، کاهش اشتها، قند خون پایین، خستگی، سرگیجه، درد شکم، درد عضلانی یا استخوانی، هوس نمک و حالت تهوع اشاره کرد.
چگونه از افزایش وزن ناشی از سطح کورتیزول جلوگیری کنیم و با آن مبارزه کنیم؟
از آنجایی که مقدار کورتیزول با شدت استرس رابطه مستقیم دارد و افراد استرس‌های متفاوت از لحظه‌ای تا استرس‌های مداوم را تجربه می‌کنند؛ همواره در خطر ریسک ابتلا به افزایش یا کاهش وزن هستند. افرادی که تحت تاثیر افزایش کورتیزول به چاقی مبتلا می‌شوند با انجام چندین راهکار که در زیر به آن اشاره شده می‌توانند به مدیریت وزن خود و جلوگیری از ایجاد وزن ناخواسته کمک کنند.
انجام فعالیت‌های بدنی منظم و ورزش
ورزش با کاهش سطح استرس و تحریک ترشح اندورفین‌ها که همان هورمون شادی است به انعطاف پذیری و مدیریت استرس در هنگام مواجهه با استرس کمک می‌کند؛ ضمن اینکه همواره ورزش به دلیل سوزاندن کالری اضافه در جلوگیری از افزایش وزن موثر است.
خوردن آگاهانه را تمرین کنید
یکی دیگر از راه‌های کنترل وزن ناشی از استرس، توجه و تمرین خوردن به صورت آگاهانه است؛ خوردن آگاهانه به این مفهوم که شما را تشویق می‌کند به نشانه‌های چون گرسنگی و سیری توجه کرده و با از بین بردن حواس‌پرتی از پرخوری جلوگیری کنید.
با یک درمانگر یا متخصص تغذیه صحبت کنید
از دیگر روش‌های مقابله با افزایش وزن مراجعه به متخصص تغذیه و روانشناس است. متخصص تغذیه با بررسی سیستم بدن و ارائه رژیم به خوردن شما نظم می‌دهد و مانع از پرخوری تحت شرایط استرس‌زا می‌شود. روان درمانگر با انجام جلسات مشاوره و ارائه روش‌های کنترل استرس به شما کمک می‌کند که در شرایط استرس‌زا، تنش کمتری تجربه و در ادامه مانع از پرخوری ناشی از استرس شوید.
خواب کافی
خواب از جمله عواملی است که بر سطح کورتیزول و افزایش وزن تاثیر زیادی دارد. اختلال در خواب در افزایش ناسالم سطح کورتیزول موثر است و در صورت ادامه روند کم خوابی با ایجاد تاثیر منفی بر متابولیسم موجب افزایش هورمون‌های گرسنگی و اشتها می‌شود و از این رو افزایش وزن را در بر خواهد داشت. میزان خواب در افراد مختلف بسته به سن و سایر عوامل متفاوت است اما به طور کلی بدن به 7 تا 9 ساعت خواب نیاز دارد و با داشتن خواب کافی در طول شب می‌توان به حفظ سطح کورتیزول سالم کمک کرد.
