هشدار جدی؛ چرا یادگیری با ChatGPT می‌تواند خطرات پنهانی داشته باشد؟
نتایج پژوهشی تازه نشان می‌دهد که یادگیری با استفاده از مدل‌های زبانی بزرگ (LLM) مانند ChatGPT، نسبت به جست‌وجوی سنتی در وب، عمق یادگیری را کاهش می‌دهد.
به گزارش هفت صبح هوش مصنوعی و به‌ویژه مدل‌های زبانی پیشرفته مانند ChatGPT، روش ما برای یادگیری را متحول کرده‌اند. بسیاری از کاربران برای فهم سریع موضوعات جدید به ChatGPT روی می‌آورند. اما آیا استفاده از این ابزار به جای جست‌وجوی سنتی، می‌تواند کیفیت یادگیری را کاهش دهد؟ تحقیقات جدید نشان می‌دهد که یادگیری با ChatGPT ممکن است به دانش سطحی‌تر منجر شود و عمق یادگیری را کاهش دهد.
استفاده از ChatGPT و یادگیری
نتایج پژوهشی تازه نشان می‌دهد که افرادی که از ChatGPT برای یادگیری استفاده می‌کنند، معمولاً نسبت به کسانی که جست‌وجوی سنتی در وب انجام می‌دهند، دانش سطحی‌تر و حس مالکیت کمتر نسبت به اطلاعات به دست آمده دارند
در این تحقیق، بیش از ده هزار شرکت‌کننده به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول با ChatGPT مطالعه کردند و گروه دوم از طریق جست‌وجوی منابع وب اطلاعات جمع‌آوری کردند. سپس از آن‌ها خواسته شد که براساس آموخته‌های خود، به یک دوست توصیه بدهند. نتایج نشان داد کسانی که از ChatGPT استفاده کرده‌اند، توصیه‌های کوتاه‌تر، عام‌تر و با ارجاع کمتر به واقعیت‌ها ارائه دادند و کمتر درگیر فرآیند یادگیری فعال شدند.
آسانی برای یادگیری، دشمن تفکر انتقادی
یکی از دلایل اصلی این تفاوت، سهولت استفاده از ChatGPT است. وقتی مدل همه اطلاعات را به صورت خلاصه و یک‌جا ارائه می‌دهد، کاربر نیازی به جست‌وجو، تحلیل و ترکیب منابع مختلف ندارد. این روند باعث می‌شود فرد تلاش فکری کمتری برای یادگیری انجام دهد و در نتیجه، عمق یادگیری کاهش یابد.
محققان هشدار می‌دهند که این «آسانی» می‌تواند به کاهش مهارت‌های تفکر انتقادی منجر شود. وقتی فرد مجبور به نقد، مقایسه و بازسازی مفاهیم نباشد، توانایی تحلیل و ترکیب اطلاعات کاهش می‌یابد و فرآیند یادگیری کمتر فعال می‌شود.
پژوهش‌های دیگر نشان می‌دهد با افزایش استفاده از ChatGPT، مشارکت عمومی در سایت‌های علمی و پرسش و پاسخ مانند Stack Overflow کاهش یافته است. کاربران به جای طرح سوالات در پلتفرم‌های عمومی، ترجیح می‌دهند از ChatGPT پاسخ بگیرند. این روند می‌تواند به ضعف دانش عمومی و کاهش تبادل آزاد اطلاعات منجر شود.
با این حال، ChatGPT همچنان ابزاری ارزشمند است و راهکار ایده‌آل ترکیب دو روش به شکل زیر است.
-
استفاده از ChatGPT برای آشنایی اولیه و جمع‌آوری ایده‌ها
-
مراجعه به منابع اصلی و معتبر برای تحلیل عمیق و تقویت درک مفهومی
با این روش، هم سرعت یادگیری حفظ می‌شود و هم عمق دانش افزایش می‌یابد.
یادگیری با ChatGPT می‌تواند راحت و سریع باشد، اما تحقیقات نشان می‌دهد که تلاش کمتر و دانش سطحی‌تر از پیامدهای احتمالی آن است. برای بهره‌گیری واقعی از هوش مصنوعی، باید آن را به‌عنوان ابزاری مکمل در کنار منابع معتبر و تحلیل شخصی به کار برد. تنها با ترکیب یادگیری فعال و هوش مصنوعی است که می‌توان از مزایای این فناوری بهره برد و از خطر سطحی شدن دانش جلوگیری کرد.
