هوش مصنوعی سازمان دارد؟
فناوری کشور ما تا این حد آسیب‌پذیر است
هفت صبح، محمد سرابی| چندی قبل بالاخره مجلس کلیات «طرح ملی هوش مصنوعی» و تشکیل «سازمان ملی هوش مصنوعی» را تصویب کرد. اولین سوال این است که قرار است برای این کار چقدر بودجه اختصاص پیدا کند؟ و دومین سوال اینکه قرار است با این طرح و سازمان، در چه مدت به چه دستاوردی برسیم؟ اگر دستاورد را تشکیل کمیسیون و فراکسیون و شورا و کارگروه و نوشتن سند ملی و چشم انداز و آیین‌نامه و ... بدانیم؛ می‌شود در مدت کوتاهی همه این‌ها را فراهم کرد، تشکیلاتی ساخت، بودجه‌ای از جایی گرفت و جمعی را به نان و نوا رساند.
اگر هدف رقابت با قدرت‌های جهانی هوش مصنوعی است که باید دانست «هوش مصنوعی» یک فناوری بر اساس دانش و در فضای رقابتی آزاد (یا حداقل فضای شبه آزاد) است. با توجه به وضعیت مراکز دانشگاهی و فرار نخبگان و جایگزینی سهمیه‌ای‌ها، اینجا دانش قدرتمندی نداریم. از فضای رقابتی آزاد هم که نباید سخن گفت.
تنها جمعی جوان با استعداد داریم که سرنوشت آن‌ها یا به مهاجرت ختم خواهد شد یا به سرخوردگی از محرومیت‌ها و موانعی که در کشور خود با آن روبه‌رو هستند. مگر آن‌هایی که بیاموزند چگونه تکه‌ای از اقتصاد دولتی را برای خود جدا کنند. همان اتفاقی که سال‌ها قبل برای ساخت «موتور جست‌وجوی ملی» افتاد.
در کشوری تحت تحریم و فشار اقتصادی و دشمنی غرب چطور می‌توانیم دانشی را بومی‌سازی کنیم که حتی پیش‌ساز‌های آن را هم نداریم؟ بد نیست بدانیم در طول حمله رژیم صهیونیستی به ایران اتفاقی افتاد که کم از قطعی آب و برق نداشت. برای جلوگیری از هدر رفت آرد یارانه‌ای، از مدت‌‌ها قبل خرید و حمل آرد از کارخانه‌ها به نانوایی‌ها، با سامانه «یکپارچه مدیریت آرد کشور» انجام می‌شود. نانوا وارد حساب کاربری می‌شود و از سهمیه خود سفارش ثبت می‌کند.
بعد از واریز وجه، یک کارخانه کیسه‌های آرد را به باربری تحویل می‌دهد تا به مغازه فرستاده شود. امور مالی این سامانه از طریق بانک سپه انجام می‌شود. در جنگ 12 روزه، بانک سپه با حمله سایبری دچار اختلال شد. اگر توزیع آرد چند روز قطع می‌شد و نانوایی‌ها ذخیره آرد خود را تمام می‌کردند «کمبود نان» کشور را دچار بحران می‌کرد. خوشبختانه تدبیری اندیشیده شد و به روش ماقبل سامانه‌ای و پیشا اینترنتی، کارخانه‌ها شروع به ارسال آرد نسیه به نانوایی‌ها کردند. زندگی ادامه یافت و پس از پایان جنگ مدتی طول کشید تا سامانه دوباره وصل شد. فناوری کشور ما تا این حد آسیب‌پذیر است.
در مقابل چین را داریم که یک سال قبل با استفاده از واردات غیر مستقیم تراشه‌های شرکت آمریکایی انویدیا و در طرحی نسبتا محرمانه، هوش مصنوعی دیپ‌سیک را ساخت و اگرچه نتوانست شانه به شانه چت‌جی‌پی‌تی حرکت کند اما بازار هوش مصنوعی آمریکا را به هم ریخت. نمی‌شود گفت که چین در درون خود فضای رقابتی آزاد دارد اما در صحنه جهانی، درگیر رقابت واقعی با استاندارد‌های تایید شده و قابل سنجش بین‌المللی است. احتمالا همین هم به درون آن تسری پیدا می‌کند.
تا زمانی که جلسه بعدی صحن علنی و کمیسیون‌های مجلس تشکیل شود، سازندگان هوش مصنوعی جهانی چندین پرش به جلو انجام داده‌اند. اکنون «هوش‌های مصنوعی» در حال کنار زدن یکدیگر و فتح سرزمین‌های جدید هستند. برخلاف جنگ اوکراین، اینجا مرز‌ها دائما جابه‌جا می‌شوند. سرعت آنقدر زیاد است که سازندگان از محصولات خود عقب می‌مانند، دست‌ساخته‌های بشر با هم می‌جنگند و جهان جدید هر روز رنگ عوض می‌کند.
