هوش مصنوعی در داخل یخچال خانگی
یک حاشیه‌نگاری در مورد ویدئویی پربازدید در اینستاگرام فارسی
روزنامه هفت صبح| پاییز سال پیش بود که جهان با پدیده‌ای به نام چت جی‌پی‌تی آشنا شد. سایتی که حالا ویترین «هوش مصنوعی» در جهان است و می‌تواند با شما گفت‌وگو کند، به سوالاتتان پاسخ دهد و حتی به جایتان یک نامه بنویسد. کمی بعد، با تصاویری آشنا شدیم که هوش مصنوعی می‌توانست برای ما خلق کند و کمی بعد هم هوش مصنوعی برخی از خوانندگان درگذشته را تازه کرد.
بیش از همه در ایران مرحوم معصومه دده بالا یا همان هایده. همزمان بحث‌هایی پدید آمد که هوش مصنوعی باعث خواهد شد بسیاری شغل خود را از دست بدهند و برخی هم گفتند زمانی خواهد رسید که هوشِ هوش مصنوعی از ما بیشتر خواهد شد و دیگر «ترمیناتور» نه یک فیلم بلکه خود واقعیت خواهد بود.
ولی راستش را بخواهید همه این‌ها دست‌کم برای ما ایرانی‌ها رویایی دوردست یا حتی مشتی فانتزی بود که به چشم نوجوانان و عاشقان فضاهای کامپیوتری و برنامه‌نویسی جالب می‌آمد. تا اینکه برخوردیم به ویدئویی در اینستاگرام فارسی که خبر از ترکیب هوش مصنوعی با یخچال می‌داد. رویدادی که به معنای عینی شدن هوش مصنوعی بود و خبر از ورود هوش مصنوعی به محیط زندگی ما می‌داد و برای همین جالب، هیجان‌انگیز و شاید کمی ترسناک بود.
ویدئو که از صفحه یک بلاگر مقیم آمریکا به نام امیر گیلان‌پور است بازتاب زیادی پیدا کرده و در زمان نگارش این مطلب حدود ۱۷۵هزار بار لایک خورده، بیش از ۵هزار کامنت دارد و ۳۷۰هزاربار توسط کاربران برای دیگران ارسال شده است.
با این حال وقتی اطلاعات ویدئو را بررسی کردیم متوجه شدیم که رویای ورود هوش مصنوعی به زندگی ما هنوز هم دوردست است و این ویدئو حاوی اطلاعات نادرستی است. برای همین تلاش کردیم که اینجا به شما بگوییم که ماجرای یخچال‌های هوشمند با هوش مصنوعی چیست و چه آینده‌ای در انتظار خانه و آشپزخانه ماست.
آقای بلاگر در ویدئو یخچال هوشمندی را نشان می‌دهد که از برند سامسونگ است و مدعی می‌شود که نخستین یخچال هوش مصنوعی جهان است که سامسونگ با همکاری آمازون زده و قابلیت این را دارد که تاریخ انقضای خوردنی‌هایی را که داخل یخچال هستند بررسی کند، فرهنگ خرید شما را بررسی کند و بر اساس میزان استفاده از این خوردنی‌ها توسط شما، برای شما سفارش دهد.این اطلاعات کاملا صحیح نیست. یعنی بخشی از واقعیت را دارد و بخشی دیگر را نه.
یک: نکته اول اینکه در واقع یخچال‌های هوشمند نخستین‌بار از سال ۲۰۰۰ توسط ال‌جی تولید و به بازار عرضه شدند و این ویژگی را داشتند که حدس بزنند که مواد غذایی کی به پایان می‌رسد و آن را سفارش بدهند. البته بخشی از این اطلاعات باید توسط انسان وارد یخچال می‌شد. با همه این‌ها پروژه هم شکست خورد و کسی در سال ۲۰۰۰، حاضر نشد برای چنین یخچال‌هایی ۲۰هزار دلار خرج کند. پس یخچال سامسونگ اولین نیست.
دو: دوم اینکه یخچال‌های جدیدتری که مثلا سامسونگ عرضه کرده یک ویژگی دارد که در این ویدئو نیامده و آن هم دوربین داخل یخچال است. با این دوربین شما از هر موقعیتی می‌توانید داخل یخچال را ببینید و بفهمید که چه چیزی در خانه دارید و چه چیزی ندارید. اما آیا این دوربین می‌تواند تاریخ انقضای محصولات را بخواند یا می‌تواند به جای شما محصولاتی را سفارش بدهد؟ خیر. این جزو تخیلاتی است که ما از هوش مصنوعی داریم.
سه: هوش مصنوعی این یخچال با استفاده از این دوربین می‌تواند بگوید که این مواد غذایی چه هستند، چند روز است در یخچال هستند (نه اینکه تا کی تاریخ انقضا دارند) و چه غذاهایی می‌توانید با آن تهیه کنید ولی حتی این ویژگی هم کامل نیست چون فعلا یخچال هوشمند سامسونگ فقط کمتر از ۴۰ ماده غذایی را می‌تواند بشناسد. البته شما می‌توانید به صورت دستی یک غذا را وارد حافظه یخچال کنید و مثلا بگویید این یک انبه است و تا سه روز دیگر تاریخ انقضا دارد.
چهار: یخچال همچنین به جای شما نمی‌تواند محصولی را سفارش بدهد بلکه اگر غذایی به شما پیشنهاد داد که برخی از آن وسایل در یخچال نبودند شما می‌توانید آن را وارد یک لیست خرید کنید و همانجا سفارش بدهید. در واقع سرویسی از آمازون که معروف شده به reorder نیاز دارد که دیتا یا اطلاعات اولیه از میزان یک محصول داشته باشد تا در مورد پایان یافتن آن و لزوم خرید دوباره‌اش تصمیم بگیرد
بنابراین در حال حاضر مثلا می‌تواند بر اساس تعداد خرید قرص ماشین ظرفشویی شما و تعداد دفعاتی که ماشین فعالیت کرده، زمانی را که قرص‌ها در حال پایان هستند را به شما گوشزد کند. یا مثلا می‌تواند همین کار را در مورد کارتریج پرینتر شما بکند و البته که بدون اجازه شما پرداختی هم نمی‌تواند صورت بگیرد.
پنج: در واقع خود سامسونگ در هنگام تبلیغ این نوع یخچال خود خیلی روی ویژگی‌های هوش مصنوعی آن مانور نداده (چون عملا به جز شناسایی برخی از غذاهای داخل یخچال و امکان ارائه پیشنهاد برای تهیه غذا با این محصولات ویژگی دیگری وجود ندارد) و بیشتر روی فامیلی هاب مانور داده است.
فامیلی هاب بودن این یخچال‌ها یعنی یک نمایشگر بزرگ (حدودا ۳۲ اینچ) روی آن وجود دارد که مثل یک تبلت یا گوشی هوشمند است و می‌توان از آن برای تماشای فیلم، پخش آهنگ یا نمایش تصاویر خانوادگی و گذاشتن یادداشت یا حتی وویس برای دیگر اعضای خانواده استفاده کرد.
شش: ضمنا در جریان باشید که قیمت این یخچال‌ها بین ۲ تا چهار هزار و ۵۰۰ دلار است یعنی تقریبا بین ۱۰۰ تا ۲۵۰ میلیون تومان. این هم جزو اطلاعاتی بود که در آن ویدئو وجود نداشت.
تکنولوژی البته بیش از این‌ها وارد آشپزخانه‌های ما شده است. همین سامسونگ قصد دارد اجاق گازی به بازار عرضه کند که صفحه نمایشگر دارد و شما روی آن می‌توانید دستور پخت غذا را ببینید ولی این هوش مصنوعی نیست. این اینترنت اشیاست. اینترنت اشیا یعنی اینکه وسایل خانه شما به اینترنت وصل باشند و بتوانید از راه دور آن‌ها را کنترل کنید.
مثلا بتوانید از راه دور زیر کتری را روشن کنید تا وقتی به خانه رسیدید، آب جوش برای قهوه یا چای داشته باشید. چنین تکنولوژی در جهان وجود دارد و چیز عجیبی نیست. در مقابل اما هوش مصنوعی یعنی قدرت پردازش کامپیوتری اطلاعات و تولید اطلاعات جدید.
قدم اول برای هوش مصنوعی این است که به شکلی بتواند دیتایی را از شما بگیرد. بنابراین همان گاز، اگر بتواند نوع ظروفی را که روی آن قرار می‌گیرد بفهمد و متناسب با جنس آن اقدام به گرم کردن آن کند؛ از هوش مصنوعی استفاده کرده است.
در حال حاضر وسیله خانگی که به‌طور مشخص از هوش مصنوعی استفاده می‌کند و بسیار رایج شده، وکیوم ربات‌ها هستند. همان جاروبرقی‌های گردی که حتما نمونه‌ای از آن را در اینستاگرام دیده‌اید. برخی آن‌ها می‌توانند با تشخیص دادن نوع موانعی که در یک خانه وجود دارد مثل کمد یا فرش یا ...، آن موانع را به نوعی دور بزنند و خانه را برای شما واقعا تمیز کنند.
البته که قابلیت روشن کردن از راه دور را هم دارند بنابراین اگر مهمانی در راه داشته باشید و خود در خانه نباشید می‌توانید کار را به ربات بسپارید و خیالتان جمع باشد. تصویری که شاید چند سال پیش فقط در فیلم‌های علمی – تخیلی ممکن بود.
